Czarne Protesty: walka o (prze)definiowanie intymnego obywatelstwa

Article Sidebar

PDF (English)
Opublikowane: maj 19, 2019
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2018.4.2
Słowa kluczowe:
intymne obywatelstwo, prawa reprodukcyjne, prawa kobiet, sfera publiczna

Main Article Content

Radosław Nawojski
Instytut Socjologii UJ ul. Grodzka 52 30-318 Kraków
Magdalena Pluta
Instytut Socjologii UJ ul. Grodzka 52 30-318 Kraków
Katarzyna Zielińska
Instytut Socjologii UJ ul. Grodzka 52 30-318 Kraków

Abstrakt

Próby zmiany prawa regulującego dostęp do aborcji w Polsce, podjęte przez polski Sejm w 2016 i 2018, zainicjowały intensywną społeczną mobilizację i szerokie protesty społeczne, określane wspólną nazwą „Czarnych Protestów”. Tę mobilizację traktujemy jako próbę (prze)definiowania obowiązujących pojęć obywatelstwa, a w szczególności jako wyraz poszukiwania nowego modelu obywatelstwa intymnego, czyli publicznego przedefiniowania praw dotyczących prywatnej, intymnej sfery. Celem autorek artykułu jest analiza wspomnianych (re)artykulacji intymnego obywatelstwa. W pierwszej części tekstu autorki opisują, czym były Czarne Protesty oraz Ogólnopolski Strajk Kobiet, a także przybliżają kontekst ich powstania oraz postulaty. W drugiej części zdefiniowana zostaje kategoria obywatelstwa, a w szczególności obywatelstwa intymnego. Następnie przedstawiona zostaje metodologia badań. W ostatniej, analitycznej części artykułu autorki rekonstruują wizje obywatelstwa intymnego wyłaniające się z analizowanego materiału empirycznego.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Nawojski, R., Pluta, M., & Zielińska, K. (2019). Czarne Protesty: walka o (prze)definiowanie intymnego obywatelstwa. Praktyka Teoretyczna, 30(4), 51-74. https://doi.org/10.14746/prt.2018.4.2
Numer
Tom 30 Nr 4 (2018): FEMINIST MOVEMENTS IN CENTRAL AND EASTERN EUROPE
Dział
ARTYKUŁY
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.

Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.

Biogramy autorów

Radosław Nawojski, Instytut Socjologii UJ ul. Grodzka 52 30-318 Kraków

works at the Institute of Sociology at Jagiellonian University in Kraków. Her academic interests focus on religion in Europe, theories of secularization, secularism, post-secular society, gender and democracy in Central Eastern European societies.. She published numerous articles in Polish and international academic journals and she wrote two monographs. She also co-edited a few multi-author monographs.

Magdalena Pluta, Instytut Socjologii UJ ul. Grodzka 52 30-318 Kraków

Master’s student at the Institute of Sociology and the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology at the Jagiellonian University in Krakow. Her research to date has focused on analysis of the Black Protests and their consequences – changes in the understanding and practice of citizenship.

Katarzyna Zielińska, Instytut Socjologii UJ ul. Grodzka 52 30-318 Kraków

works at the Institute of Sociology at Jagiellonian University in Kraków. Her academic interests focus on religion in Europe, theories of secularization, secularism, post-secular society, gender and democracy in Central Eastern European societies.. She published numerous articles in Polish and international academic journals and she wrote two monographs. She also co-edited a few multi-author monographs.

Bibliografia

  1. CBOS. 2016. Polacy o prawach kobiet, “czarnych protestach” i prawie aborcyjnym. Retrieved form: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2016/K_165_16.PDF (accessed 20.04.2019).
  2. CBOS. 2017. Stosunek do osób o orientacji homoseksualnej i związków partnerskich. Retrieved from: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2017/K_174_17.PDF (accessed: 20.04.2019).
  3. Chmielewska, Marta, Małgorzata Druciarek, and Izabela Przybysz. 2017. Czarny protest – w stronę nowego “kompromisu aborcyjnego”?. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
  4. Evans, David. 1993. Sexual Citizenship: The Material Construction of Sexualities. London–New York: Routledge.
  5. Fraser, Nancy. 1990. “Rethinking the Public Sphere: A Contribution to the Critique of Actually Existing Democracy.” Social Text 25–26: 56–80.
  6. Fuszara, Małgorzata. 2005. “Between Feminism and the Catholic Church: The Women’s Movement in Poland.” Czech Sociological Review 5: 1057–1075.
  7. Halsaa, Beatrice, Sasha Roseneil, and Sevil Sümer (eds.). 2012. Remaking Citizenship in Multicultural Europe Women’s Movements, Gender and Diversity. London: Palgrave Macmillan.
  8. Heinen, Jacqueline, and Stephane Portet. 2010. “Reproductive Rights in Poland: When Politicians Fear the Wrath of the Church.” Third World Quarterly 31(6): 1007–1021.
  9. Isin, Engin F., and Patricia K. Wood. 1999. Citizenship and Identity. Politics and Culture series. London, UK: Sage.
  10. Kabber, Naila. 2005. “The Search for Inclusive Citizenship: Meanings and Expressions in an Interconnected World.” In Inclusive Citizenship: Meanings and Expressions. Ed. N. Kabber. New York–London: Zed Books: 1–27.
  11. Keller, Reiner. 2011. “The Sociology of Knowledge Approach to Discourse (SKAD).” Human Studies 34(1): 43–65. https://doi.org/10.1007/s10746-011-9175-z.
  12. Keller, Reiner. 2012. “Entering discourses: A New Agenda for Qualitative Research and Sociology of Knowledge.” Qualitative Sociology Review 8(2): 46–75.
  13. Korolczuk, Elżbieta. 2016a. “Explaining Mass Protests Against Abortion Ban in Poland: the Power of Connective Action”. Zoon politikon 7: 91–113.
  14. Korolczuk, Elżbieta. 2016b. “Bunt kobiet AD 2016: skąd się wziął i czego nas uczy?” In Przebudzona rewolucja: Prawa reprodukcyjne kobiet w Polsce. Raport 2016. Ed. A. Czarnecka. Warszawa: Fundacja im. Izabeli Jarugi-Nowackiej.
  15. Korolczuk, Elżbieta. 2019. “Odzyskiwanie języka, czyli jak zmieniła się debata o aborcji w kontekście Czarnych Protestów i Strajków Kobiet.” In Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet 2016–2018. Eds. E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme, and C. Snochowskia-Gonzalez. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
  16. Kowalska, Beata, and Radosław Nawojski. 2019. “Uwaga, Uwaga tu obywatelki! Obywatelstwo jako praktyka w Czarnych Protestach i Strajkach Kobiet.” In Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet 2016-2018. Eds. E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme and C. Snochowskia-Gonzalez. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
  17. Kowalska, Beata, Radosław Nawojski, and Magdalena Pluta. 2018. “Kobiece rewolucje wciąż trwają.” In Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Europa – podzielona czy wspólnota?. Eds. M. Zielińska, D. Szaban, and B. Trzop. Zielona Góra: Lubuskie Towarzystwo Naukowe.
  18. Król, Agnieszka, and Paula Pustułka. 2018. “Women on Strike: Mobilizing Against Reproductive Injustice in Poland.” International Feminist Journal of Politics 20: 364–384. https://doi.org/10.1080/14616742.2018.1460214.
  19. Kubisa, Julia. 2016. “Odzyskajmy Polskę dla kobiet!” Krytyka Polityczna. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/kraj/odzyskajmy-polske-dla-kobiet/2016/ (accessed 20.04.2019).
  20. Kulczycki, Andrzej. 1995. “Abortion Policy in Postcommunist Europe: The Conflict in Poland.” Population and Development Review 3(21): 471–505.
  21. Lister, Ruth. 2008. “Citizenship: Citizenship and Gender.” In The Blackwell Companion to Political Sociology. Ed. K. Nash, and A. Scott, 323–332. Oxford, UK: Blackwell Publishing Ltd.
  22. Lister, Ruth. 1997. Citizenship: Feminist Perspectives. London: Macmillan Education UK.
  23. Majewska, Ewa. 2017. Tramwaj zwany uznaniem. Feminizm i solidarność po neoliberalizmie. Warszawa: Książka i Prasa.
  24. Majewska, Ewa. 2018. Kontrpubliczności ludowe i feministyczne. Wczesna „Solidarność” i Czarne Protesty. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Prasa.
  25. Marshall, Thomas. H. 1963. Class, Citizenship, and Social Development. New York: Anker Books.
  26. Mishtal, Joanna. 2015. The Politics of Morality: The Church, the State, and Reproductive Rights in Postsocialist Poland. Ohio University Press.
  27. Murawska, Katarzyna, and Zofia Włodarczyk. 2016. Nam się zaczęło pod dupą palić… Czarny protest w perspektywie organizatorek. Warszawa: Instytut Studiów Zaawansowanych. Retrieved from: http://krytykapolityczna.pl/file/sites/4/2017/09/Nam-si%C4%99-zacz%C4%99%C5%82o-pod-dup%C4%85-pali%C4%87_Murawska_Wlodarczyk.pdf (accessed 20.04.2019).
  28. Nowicka, Wanda. 2007. “The Struggle for Abortion Rights in Poland.” In Sex Politics: Reports from the Front Lines. Ed. R. Parker, R. Petchesky, and R. Sember. Rio de Janeiro: Sexuality Policy Watch.
  29. Plummer, Ken. 1995. Telling Sexual Stories: Power, Change and Social Worlds. London: Routledge.
  30. Plummer, Ken. 2001. “The Square of Intimate Citizenship: Some Preliminary Proposals.” Citizenship Studies 3(5): 237-253.
  31. Plummer, Ken. 2003. Intimate Citizenship: Private Discussions and Public Dialogues. Seattle–London: University of Washington Press.
  32. Ramme, Jennifer, and Claudia Snochowska-Gonzales. 2019. “Nie/zwykłe kobiety. Populizm prawicy, wola ludu a kobiecy suweren.” In Bunt kobiet. Czarne Protesty i Strajki Kobiet 2016-2018. Eds. E. Korolczuk, B. Kowalska, J. Ramme and C. Snochowskia-Gonzalez. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
  33. Richardson, Diane. “Constructing Sexual Citizenship: Theorizing Sexual Rights.” Critical Social Policy 1(20): 105–135. https://doi.org/10.1177/026101830002000105.
  34. Siim, Birte. 2000. Gender and Citizenship. Politics and Agency in France, Britain and Denmark. Cambridge: Cambridge University Press.
  35. Voet, Rian. 1998. Feminism and Citizenship. London: Sage publications Ltd.
  36. Walby, Sylvia. 1994. “Is Citizenship Gendered?” Sociology 28(2): 379–395.
  37. Weeks, Jeffrey. 1998. “The Sexual Citizen.” Theory, Culture & Society 3–4(15): 35–52. https://doi.org/10.1177/0263276498015003003.
  38. Young, Iris Marion. 1989. “Polity and Group Difference: A Critique of the Ideal of Universal Citizenship.” Ethics 99(2): 250–274.
  39. Yuval-Davis, Nira. 1997. “Women, Citizenship and Difference.” Feminist Review 57: 4–27.
  40. Yuval-Davis, Nira, and Pnina Werbner. 1999. Women, Citizenship and Difference. London– New York: Zed Books.
  41. Zawadzka, Anna. 2017. “Polityka mimikry. Polityka historyczna i feminizm w Polsce.” Zadra 1–2.
  42. Zielińska, Katarzyna. 2012. “Challenging the Nation. Polish Women’s Quest for Democracy and Justice.” In Collective Identity and Democracy in the Enlarging Europe. Eds. M. Góra, Z. Mach and K. Zielińska. Frankfurt a. Maine: Peter Lang.