Feminizm islamski. Niechciane dziecko islamu politycznego

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: sty 1, 2013
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2013.2.10
Słowa kluczowe:
feminizm islamski, feminizm muzułmański, islam polityczny, imperializm, Koran, szarijat

Main Article Content

Monika Bobako
Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie feminizmu islamskiego jako zjawiska polityczno-intelektualnego, które rozwija się w międzynarodowych społecznościach muzułmańskich kobiet od kilku dekad. Autorka odróżnia feminizm islamski (postulujący równość płci i upodmiotowienie kobiet w oparciu o religijne zasady islamu) od wcześniejszej feministycznej tradycji, którą za Margot Badran określa mianem feminizmu muzułmańskiego. Tekst przedstawia polityczny i intelektualny kontekst powstania feminizmu islamskiego oraz pokazuje jego skomplikowane związki zarówno z islamem politycznym, jak i zachodnimi dyskursami feministycznymi. Kluczowym czynnikiem okazuje się tutaj dziedzictwo europejskiego kolonializmu i antymuzułmańska polityka Zachodu. Przywołując prace głównych reprezentantek feminizmu islamskiego, tj Fatimy Mernissi, Aminy Wadud, Ziby Mir-Hosseini i Asmy Barlas, autorka omawia podejmowane przez nie próby antypatriarchalnych odczytań muzułmańskiej tradycji, tekstów koranicznych i utrwalonych wykładni prawa szarijatu.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Bobako, M. (2013). Feminizm islamski. Niechciane dziecko islamu politycznego. Praktyka Teoretyczna, 8(2), 219-247. https://doi.org/10.14746/prt.2013.2.10
Numer
Tom 8 Nr 2 (2013): TEOLOGIE OPORU
Dział
TEOLOGIA I GENDER

Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.

Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.

Biogram autora

Monika Bobako, Międzywydziałowa „Pracownia Pytań Granicznych” UAM

Monika Bobako (1973) – doktor filozofii, absolwentka UAM oraz Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie. Adiunkt w Pracowni Pytań Granicznych UAM w Poznaniu. Autorka książki Demokracja wobec różnicy: multikulturalizm i feminizm w perspektywie polityki uznania, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2010. Interesuje się problematyką multikulturalizmu, kwestiami rasy i rasizmu, w tym współczesnej islamofobii, oraz problemami świata postkolonialnego, szczególnie społeczeństw muzułmańskich. Zajmuje się także problematyką feministyczną, zwłaszcza w kontekście filozofii politycznej i socjologii wiedzy. Obecnie w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki realizuje projekt badawczy „Współczesna humanistyka wobec problemu islamofobii w Europie”. Współpracuje z ośrodkami naukowymi w krajach Maghrebu.

Bibliografia

  1. Alcoff, L.M., J.D. Caputo. 2011. Feminism, Sexuality, and the Return of Religion. Bloomington-Indianapolis.
  2. Ali, A.H. 2009. Niewierna. Warszawa.
  3. Asad, T. 2009. Is Critique Secular? Blasphemy, Injury, and Free Speech. Berkeley.
  4. Badran, M. 1995. Feminists, Islam, and Nation: Gender and the Making of Modern Egypt. Princeton.
  5. Badran, M. 2006. ,,Feminism and Conversion: Comparing British, Dutch, and South African Life Stories.” in Women embracing Islam: Gender and Conversion in the West. Austin.
  6. Badran, M. 2009. Feminism in Islam: Secular and religious convergences. Oxford.
  7. Badran, M. 2009. Shari’a Activism in Nigeria in the Era of Hudud. W Feminism in Islam: Secular and Religious Convergences. Oxford.
  8. Badran, M. 2011. ,,From Islamic Feminism to a Muslim Holistic Feminism.” IDS Bulletin 421.
  9. Barlas, A. 2002. Believing Women in Islam: Unreading patriarchal Interpretations of the Qur’an. Austin.
  10. Barlas, A. 2008. Engaging Islamic Feminism: Provincializing Feminism as a Master Narrative. W Islamic Feminism: Current Perspectives. Tampere.
  11. Benson, O., J. Stangroom 2011. Dlaczego Bóg nienawidzi kobiet? Warszawa.
  12. Bernal, V. 2008. Gender, culture and capitalism: Women and the Remaking of Islamic “Tradition” in a Sudanese Village. W Gender and Development. Critical Concepts in Development Studies, ed. J.D. Momsen. London-New York.
  13. Bhattacharyya, G. 2008. Dangerous Brown Men: Exploiting Sex, Violence and Feminism in the War on the Terror. London.
  14. Bielecka, A. 2009. Historia i współczesność zmagań kobiet irackich o równouprawnienie. W Gender: kobieta w kulturze i społeczeństwie. Kraków.
  15. Bobako, M. 2013. ,,Feminizm i pułapka religiofobii: rozważania na marginesie książki Dlaczego Bóg nienawidzi kobiet?” Bez Dogmatu 96.
  16. Braidotti, R. 2008. Postsekularna etyka feministyczna. W Tożsamość i obywatelstwo w społeczeństwie wielokulturowym. Warszawa.
  17. Butler, J. 2011. ,,Polityka seksualna, tortury i sekularne ujmowanie czasu.” W Ramy wojny. Warszawa.
  18. Chesler, P. 2003. The New Anti-Semitism: The Current Crisis and What We Must Do About It. San Francisco.
  19. Dawkins, R. 2011. Bóg urojony. Warszawa.
  20. Derichs, C. 2010. ,,Transnational Women’s Movements and Networking: The Case of Musawah for Equality”. Gender, Technology and Development 14.
  21. Eddouada, S. 2008. Implementing Islamic Feminism: The Case of Moroccan Family Code Reform. W Islamic Feminism: Current Perspectives. Tampere.
  22. Finlay, B. 2006. George W. Bush and the War on Women: Turning Back the Clock on Progress. London.
  23. Harris, S. 2012. Koniec wiary: religia, terror i przyszłość rozumu. Nysa.
  24. Hitchens, C. 2007. Bóg nie jest wielki: jak religia wszystko zatruwa. Katowice.
  25. Jarecka-Stępień, K. 2009. Marokańska Mudawana – pomiędzy tradycją a nowoczesnością. W Gender: kobieta w kulturze i społeczeństwie. Kraków.
  26. Khiabany, G., M. Williamson 2008. ,,Veiled Bodies – Naked Racism: Culture, Politics and Race in the Sun”. Race&Class 50.
  27. Lazreg, M. 1994. The Eloquence of Silence: Algerian Women in Question. New York-London.
  28. Mahmood, S. 2005. Politics of Piety: The Islamic Revival and the Feminist Subject. New Jersey.
  29. Mahmood, S. 2011. ,,Religion, Feminism, and Empire: The New Ambassadors of Islamophobia.” W Feminism, Sexuality, and the Return of Religion, Bloomington.
  30. Manji, I. 2005. Kłopot z islamem. Warszawa.
  31. Mernissi, F. 1991. The Veil and the Male Elite: A Feminist Interpretation of Women’s Rights in Islam. New York.
  32. Mir-Hosseini, Z. 1999. Islam and Gender: The Religious Debate in Contemporary Iran. Princeton.
  33. Mir-Hosseini, Z. 2004. ,,Stretching the Limits: a Feminist Reading of the Shari’a in Post-Khomeini Iran.” W Islam: Critical Concepts in Sociology, t. 3: Islam, gender and the family. London-New York.
  34. Mir-Hosseini, Z. 2009. ,,Towards Gender Equality: Muslim Family Laws and the Shari‘ah.” in. Wanted: Equality and Justice in the Muslim Family. Malayasia.
  35. Mir-Hosseini, Z. 2011. ,,Beyond Islam vs Feminism.” IDS Bulletin 421.
  36. van Nieuwkerk, K. 2006. Women embracing Islam: Gender and Conversion in the West. Austin.
  37. Özyürek, E. 2010. German Converts to Islam and Their Ambivalent Relations with Immigrant Muslims. W Islamophobia/Islamophilia: Beyond the Politics of Enemy and Friend. Bloomington-Indianapolis.
  38. Scott, J.W. 2007. The Politics of the Veil. Princeton.
  39. Sholkamy, H. 2011. ,,Creating Conservatism or Emancipating Subjects?: On the Narrative of Islamic Observance in Egypt.” IDS Bulletin 421.
  40. Terlikowski, T.P. 2010. Operacja chusta. Warszawa.
  41. Tucker, J. 2008. Women, Family, and Gender in Islamic Law. Cambridge.
  42. Wadud, A. 1999. Qur’an and Woman: Rereading the Sacred Text from a Woman's Perspective. Oxford.
  43. Wadud, A. 2008. Inside the Gender Jihad: Women's Reform in Islam. Oxford.
  44. Wolski, M. 2008. Eurodżihad. Poznań.