Słowa kluczowe
państwo
organizm
nazizm
Foucault
von Uexküll.
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest analiza popularnego w latach dwudziestych
w Niemczech dyskursu pseudonaukowego poświęconego
idei państwa jako żywego organizmu, określanego
także jako „biologia państwa”. Celem tych analiz jest przeprowadzenie
genealogii pojęcia „biopolityki”, które po raz
pierwszy zostało użyte przez szwedzkiego teoretyka biologii
państwa, Rudolfa Kjelléna, oraz ukazanie wpływu idei biologii
państwa na wykształcenie się biopolityki narodowosocjalistycznej.
Artykuł rekonstruuje najważniejsze tezy Michela
Foucaulta dotyczące rozwoju nowożytnej biopolityki,
a następnie pokazuje, w jaki sposób idea biologii państwa
stanowiła skrajne rozwinięcie naturalistycznych tendencji
diagnozowanych przez Foucaulta w nowożytnych teoriach
(bio)polityki.
Bibliografia
Agamben, G. 2008. Homo sacer: Suwerenna władza i nagie życie. Tłum. M. Salwa. Warszawa.
Bauman, Z. 2009. Nowoczesność i Zagłada. Tłum. T. Kunz. Kraków.
Bednarek, J. 2011. ,,Życie jako moc deterytorializacji.” Praktyka Teoretyczna 3.
Bednarek, J. 2012. ,,Praca biopolityczna i nowy skład klasowy Pragnienie-produkcja i żywa praca 2 – Hardt i Negri.” Praktyka Teoretyczna 5.
Beck, U. 2012. Społeczeństwo światowego ryzyka: W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa. Tłum. B. Baran. Warszawa.
Bensaïd, D. 2010. Wywłaszczeni: Marks, własność i komunizm. Tłum. Z.M. Kowalewski. Warszawa.
Braidotii, R. 2002. Metamorphoses: Towards a Materialist Theory of Becoming. Cambridge.
Braidotii, R. 2006. Transpositions: On Nomadic Ethics. Cambridge.
Braidotii, R. 2009. Podmioty nomadyczne: Ucieleśnienie i różnica seksualna w feminizmie współczesnym. Tłum. A. Derra. Toruń.
Braidotii, R. 2013. The Posthuman. Cambridge.
Burzyk, M., i P. Kawczyński 2013. ,,Wspólnota, immunizacja, życie – o filozofii politycznej Roberta Esposita.” Politeia 23.
Dahl, F. 1920. Der sozialdemokratische Staat im Lichte der Darwin-Weismannschen Lehre.
Jena.
Deleuze, G., et F. Guattari 1972. Capitalisme et Schizophrénie 1: L'Anti-Œdipe. Paris.
Deleuze, G., et F. Guattari 1980. Capitalisme et Schizophrénie 2: Mille Plateaux. Paris.
Esposito, R. 2002. Immunitas Protezione e negazione della vita. Torino.
Esposito, R. 2007. ,,Totalitaryzm czy biopolityka.” Tłum. J. Gniewska. Przegląd Polityczny 82.
Esposito, R. 2008. Bios: Biopolitics and Philosophy. Tłum. T. Campbell. Minneapolis.
Ewald, F. 1993. ,,Two infinities of risk.” in The Politics of Everyday Fear, red. B. Massumi. London.
Fouacault, M. 1998. Trzeba bronić społeczeństwa: Wykłady z Collège de France 1976. Tłum. M. Kowalska. Warszawa.
Foucault, M. 2000. ,,Omnes et singulatim: Przyczynek do krytyki politycznego rozumu.” W Filozofia, historia, polityka. Tłum. D. Leszczyński, L. Rasiński. Warszawa–Wrocław.
Foucault, M. 2006. Słowa i rzeczy: Archeologia nauk humanistycznych. Tłum. T. Komendant. Gdańsk.
Foucault, M. 2010. Bezpieczeństwo, terytorium, populacja: Wykłady z Collège de France 1977–1978. Tłum. M. Herer. Warszawa.
Fouacault, M. 2011. Narodziny biopolityki: Wykłady z Collège de France 1978–1979. Tłum. M. Herer. Warszawa.
Goodrich-Clarke, N. 2010. Okultystyczne źródła nazizmu: Tajemne kulty aryjskie i ich wpływ na ideologię nazistowską. Tłum. J. Prokopiuk. Kraków.
Hardt, M., i A. Negri 2012. Rzecz-pospolita: Poza własność prywatną i dobro publiczne. Tłum. Praktyka Teoretyczna. Kraków.
Hertwig, O. 1918. Zur Abwehr des ethischen, des sozialen, des politischen Darwinismus. Jena.
Hertwig, O. 1922. Der Staat als Organismus. Jena.
Kantorowicz, E. 2007. Dwa ciała króla: Studium ze średniowiecznej teologii politycznej. Tłum. A. Krawiec, M. Michalski. Warszawa.
Kapp, E. 1877. Grundlinien einer Philosophie der Technik: Zur Entstehungsgeschichte der Kultur aus neuen Gesichtspunkten. Braunschweig.
Kjellén, R. 1920. Grundriß zu einem System der Politik. Leipzig.
Kjellén, R. 1924. Der Staat als Lebensform. Berlin.
von Kohl, L. 1933. ,,Biopolitik und Geopolitik als Grundlagen einer Naturwissenschaft vom Staate.” Zeitschrift für Geopolitik 10.
Lemert, C.G., i G. Gillam 1999. Michel Foucault: Teoria społeczna i transgresja. Tłum. D. Leszczyński, L. Rasiński. Warszawa.
Lemke, T. 1997. Eine Kritik der politischen Vernunft. Foucaults Analyse der modernen Gouvernementalität. Hamburg.
Lemke, T. 2008. Gouvernementalität und Biopolitik. Wiesbaden.
Lemke, T. 2010. Biopolityka. Tłum. T. Dominiak. Warszawa.
Lemke, T. 2011. ,,Analityka biopolityki: Rozważania o przeszłości i teraźniejszości spornego pojęcia.” Tłum. P. Szostak. Praktyka Teoretyczna 2.
Nancy, J.L. 2007. ,,A note on the Term: Biopolitics.” in The Creation of the World or Globalization. Tłum. F. Raffoul, D. Pettigrew. New York.
Osborne, T. 1996. ,,Security and Vitality: Drains, Liberalism and Power in the Nineteenth Century.” in Foucault and Political Reason, red. A. Barry, T. Osborne, N. Rose. London.
Ratajczak, M. 2011. ,,Poza paradygmat immunizacji: Biopolityka w projekcie filozoficznym Roberta Esposito.” Praktyka Teoretyczna 3.
Reiter, H. 1939. ,,Unsere Biopolitik und das Auslanddeutschtum. ” in Das Reichgesundheitsamt 1933–1939: Sechs Jahre nationalsozialistische Führung. Berlin.
Rose, N. 2011. ,,Polityka życia samego.” Tłum. A. Kowalczyk, M. Szlinder. Praktyka Teoretyczna 3.
Sprengel, R. 1996. Kritik der Geopolitik: Ein deutscher Diskurs 1914–1944. Berlin.
von Uexküll, J. 1920. Staatsbiologie Anatomie – Physiologie – Pathologie des Staates. Berlin.
von Uexküll, J. 1998. Istota żywa jako podmiot. Tłum. A. Pobojewska. Łódź.
von Uexküll, J. 2011. ,,Biologia lub fizjologia.” Tłum. A. Pobojewska. Przegląd Filozoficzno-Literacki 2/3.
von Verschuer, O. 1936. Rassenhygiene als Wissenschaft und Staatsaufgabe. Frankfurt am Main.
Verworn, M. 1916. Die biologischen Grundlagen der Kulturpolitik: Eine Betrachtung zum Weltkriege. Bonn.
Verworn, M. 1917. Biologische Rechttlinien der staatlischen Organisation: Naturwissenschaftliche Anregungen für die politische Neuorientierung Deutschlands. Bonn.
Virchow, R. 1858. Die Cellularpathologie in ihrer Begründung auf physiologische und pathologische Gewebelehre dargestellt. Berlin.
Virchow, R. 1856. ,,Alter und neuer Vitalismus.” Archiv für Pathologische Anatomie und Physiologie und für Klinische Medizin 9.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.