Przygodność i konieczność w komunistycznej kosmologii Ewalda Iljenkowa. Tłum. Karolina Grzegorczyk
pdf

Słowa kluczowe

Ewald Iljenkow
Spinoza
materializm dialektyczny
kosmologia
Fryderyk Engels
radziecki marksizm

Jak cytować

Penzin, A. . (2021). Przygodność i konieczność w komunistycznej kosmologii Ewalda Iljenkowa. Tłum. Karolina Grzegorczyk. Praktyka Teoretyczna, 41(3), 49–69. https://doi.org/10.14746/prt.2021.3.3

Abstrakt

Artykuł ukazuje aktualność Kosmologii ducha, autorstwa niezwykłego radzieckiego filozofa Ewalda Iljenkowa, a także bada jej historyczny i intelektualny kontekst. Ten niewielki traktat został napisany w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych ale opublikowany dopiero po śmierci autora w latach osiemdziesiątych, ponieważ był zbyt heretycki aby wydać go za jego życia. Heretycki z powodu swojego zadziwiającego spekulatywnego popędu. Odwołując się do fizycznej idei „śmierci cieplnej wszechświata” oraz do dialektyki materialistycznej i spinozjańskiego pojęcia atrybutu  Iljenkow twierdzi, że myśl jest koniecznym atrybutem materii, ponieważ może powstrzymać entropię cieplną wszechświata. Tekst wykorzystuje idee kosmologii Iljenkowa w celu krytyki współczesnych nurtów filozofii „spekulatywnej”.

https://doi.org/10.14746/prt.2021.3.3
pdf

Bibliografia

Arystoteles. 1984. Metafizyka. Tłum. Kazimierz Leśniak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Badiou, Alain. 2018. Krótki traktat z ontologii przejściowej. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos.

Bakhurst, David. 1997. “Meaning, Normativity, and the Life of the Mind.” Language & Communication 17(1): 33–51. https://doi.org/10.1016/S0271-5309(96)00027-4.

Engels, Fryderyk. 1972. Dialektyka przyrody. W Marks, Karol i Fryderyk Engels, Dzieła, t. 20. Warszawa: Książka i Wiedza.

Gillespie, Sam. 2001. “Placing the Void – Badiou on Spinoza.” Angelaki: Journal of the Theoretical Humanities 6(3): 63–77. https://doi.org/10.1080/09697250120087941.

Groys, Boris. 2009. The Communist Postscript. Tłum. Thomas Ford. London: Verso.

Hadot, Pierre. 2004. Twierdza wewnętrzna. Wprowadzenie do „Rozmyślań” Marka Aureliusza. Tłum. Piotr Domański. Kęty: Wydawnictwo Antyk.

Heidegger, Martin. 1958. What is Philosophy? Tłum. Jean T. Wilde and William Kluback. New York: Twayne Publishers.

Fiodorow, Nikołaj. 2012. Filozofia wspólnego czynu. Tłum. Michał Milczarek i Cezary Wodziński. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Iljenkow, Ewald. 1978. Logika dialektyczna: eseje o historii i teorii. Tłum. Wiktoria Krzemień. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Iljenkow, Ewald. 2021. “Kosmologia ducha. Próba stworzenia ogólnego zarysu obiektywnej roli myślącej materii w systemie światowych interakcji (filozoficzno-poetycka fantasmagoria, wsparta na zasadach materializmu dialektycznego).” Tłum. Krystian Szadkowski. Praktyka Teoretyczna 41(3): 19–48. https://doi.org/10.14746/prt.2021.3.2.

Iljenkow, Ewald. 1962. “Żizn.” Encyclopedia of Philosophy (2): 133–134. Moscow: Soviet Encyclopedia.

Iljenkow, Ewald. 2017. “Cosmology of the Spirit.” Tłum. Giuliano Vivaldi. Stasis 5(2): 164–190.

Kuzniecow, Pobisk. 1955. “Jeszcze raz o wtorom zakonie tiermodinamiki i "tiepłowoj smierti" Wsielennoj.” http://www.устойчивоеразвитие.рф/files/Kuznetsov/Library/1955-OnceAgain.pdf.

Magun, Artemy. 2014. “Negativity in Communism: Ontology and Politics.” Russian Sociological Review 13(1): 9–25.

Mareyev, Sergei. 2005. „Cosmology of Mind.” Studies in East European Thought 57(3–4): 249–259. https://doi.org/10.1007/s11212-005-1412-4.

Mareyev, Sergei. 2015 E.W.Iljenkow: żytʹ fiłosofijej. Moscow: Akadiemiczeskij projekt.

Meillassoux, Quentin. 2015. Po skończoności. Esej o koniecznej przygodności. Tłum. Piotr Herbich. Warszawa: Biblioteka kwartalnika Kronos.

Moore, Jason. 2021. Antropocen czy kapitałocen? Natura, historia i kryzys kapitalizmu. Tłum. Krzysztof Hoffmann, Patryk Szaj i Weronika Szwebs. Poznań: WBPiCAK.

Oittinen, Vesa. 2005. “Evald Il’enkov as an Interpreter of Spinoza.” Studies in East European Thought 57(3–4): 319–338. https://doi.org/10.1007/s11212-005-1408-0.

Penzin, Alexei. 2016. “Stalin Beyond Stalin? A Paradoxical Hypothesis of Communism by Alexandre Kojève and Boris Groys.” Crisis and Critique 3(1): 300–340.

Vivaldi, Giuliano. 2017. “A Commentary on Evald Ilyenkov’s Cosmology of the Spirit.” Stasis 5(2): 192–203. https://doi.org/10.33280/2310-3817-2017-5-2-192-203.

Zabelin, Igor. 1970. Czełowiek i czełowieczestwo. Oczerki. Moscow: “Sov. Pisatel”.