Słowa kluczowe
pokolenia literackie
tożsamość pokoleniowa
współczesna poezja polska
Jak cytować
Abstrakt
W artykule krótko zaprezentowano kilka najszerzej dyskutowanych inicjatyw formacyjnych w poezji polskiej po roku 1989, ze szczególnym uwzględnieniem najnowszej poezji zaangażowanej. Autor wiąże pojęcie „pokolenie” z problematyką tożsamości, ale w przeciwieństwie do tradycyjnego ujęcia Kazimierza Wyki rozumie ją nie tyle jako efekt doświadczenia generacyjnego, ale przede wszystkim jako element projektu tożsamościowego. Stawia tezę, że pokoleniowość poetek i poetów współczesnych należy rozumieć w kategoriach konwencji, mającej na celu wpisanie biografii jednostek w szerszy kontekst biografii wspólnotowej, a także będącej programem kolektywnego zaangażowania w życie społeczne i polityczne. Tak rozumiane pojęcie „pokolenie” przestaje być wyłącznie historycznoliteracką etykietą i stanowić może istotną kategorię analityczną.
Bibliografia
Aron, Raymond. 1997. „Wolność polityczna i społeczeństwo techniczne.” W Aron, Raymond, Esej o wolnościach. Tłum. Małgorzata Kowalska. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Artwińska, Anna, Małgorzata Fidelis, Anna Mrozik, i Anna Zawadzka. 2016. „Pożytki z »pokolenia«. Dyskusja o »pokoleniu« jako kategorii analitycznej.” Teksty Drugie 1: 347–366.
Burska, Lidia. 2005. „»Pokolenie«” – co to jest i jak używać?” Teksty Drugie 6: 17–32.
Burska, Lidia. 2013. Awangarda i inne złudzenia. O pokoleniu ’68 w Polsce. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria.
Dalasiński, Tomasz, i Rafał Różewicz, red. 2016. Rówieśnicy III RP. 89’+ w poezji polskiej. Toruń: Inter-. Literatura–Krytyka–Kultura. https://issuu.com/pismo_inter/docs/r__wie__nicy_iii_rp._89_____w_poezj.
Dunin, Kinga, red. 2009. Polityka literatury. Przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Foucault, Michel. 1977. Archeologia wiedzy. Tłum. Andrzej Siemek. Wstęp Jerzy Topolski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Foucault, Michel. 1988. „Gry władzy.” Tłum. Tadeusz Komendant. Literatura na Świecie 6: 308–320.
Foucault, Michel. 2009. Nadzorować i karać. Tłum. Tadeusz Komendant. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Hall, Stuart. 2000. „Introduction. Who Needs »Identity«?” W Questions of Cultural Identity, red. Stuart Hall, i Paul du Gay. London: Sage Publications.
Heidegger, Martin. 1994. Bycie i czas. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jurczak, Radosław. 2016. Pamięć zewnętrzna. Łódź–Kraków: Dom Literatury w Łodzi.
Kaczmarski, Paweł. 2016. „Wyrastanie z wielogłosu.” Głos w debacie „Formy zaangażowania”. biBLioteka. http://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/wyrastanie-z-wieloglosu.
Kaczmarski, Paweł, Marta Koronkiewicz, red. 2016. Zebrało się śliny. Stronie Śląskie: Biuro Literackie.
Kaczmarski, Paweł. 2017. „Trzy zgrzyty (albo o prekarności w nowej poezji).” W Doświadczenie negatywne w poezji polskiej xxi wieku, red. Tomasz Dalasiński, i Klaudia Muca, 98–110. Toruń: Inter-. Literatura–Krytyka–Kultura.
Koronkiewicz, Marta. 2016. „Rym męski, rym klęski.” Głos w debacie „Formy zaangażowania”. biBLioteka. http://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/rym-meski-rym-kleski/.
Levine, Caroline. 2015. Forms: Whole, Rhythm, Hierarchy, Network. Princeton: Princeton University Press.
Lovell, Stephen, red. 2007. Generations in Twentieth-Century Europe. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Maliszewski, Karol. 2008. Po debiucie. Dziennik krytyka. Wrocław: Biuro Literackie.
Marecki, Piotr, Igor Stokfiszewski, i Michał Witkowski, red. 2002. Tekstylia. O „rocznikach siedemdziesiątych.” Kraków: Korporacja Ha!art.
Marecki, Piotr, red. 2006. Tekstylia bis. Słownik młodej polskiej kultury. Kraków: Korporacja Ha!art.
Nasiłowska, Anna. 2016. „O pokoleniach literackich – głos sceptyczny.” Teksty Drugie 1: 7–11.
Orska, Joanna. 2016. „O składnię wiersza polskiego.” Głos w debacie „Formy zaangażowania”. biBLioteka. http://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/o-skladnie-wiersza-polskiego.
Poręba, Karol. 2019. „Czas pokoleń. Pokolenia literackie i tożsamość ponowoczesna.” Śląskie Studia Polonistyczne 1: 275–304. https://doi.org/10.31261/SSP.2019.13.21.
Rancière, Jacques. 2007. Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka. Tłum. Maciej Kropiwnicki i Jan Sowa. Wstęp Magda Pustoła. Słownik zestawił Kuba Mikurda. Kraków: Korporacja Ha!art.
Rich, Adrienne. 2007. Poetry and Commitment: An Essay. London – New York: W.W. Norton Company.
Różewicz, Rafał. 2017. „Koniec pewnego pisma.” Z Rafałem Różewiczem rozmawia Rafał T. Czachorowski. Poeci Polscy. http://poecipolscy.pl/aktualnosci/2miesiecznik/.
Różewicz, Rafał. 2019. „Wciśnij »play«.” W Grała w nas gra. Antologia wierszy ludzi przełomowych, red. Rafał Różewicz. Poznań: eFKA. Fundacja na Rzecz Kultury Akademickiej. https://issuu.com/fundacjakulturyakademickiej/docs/antologia_gra__a_w_nas_gra.
Różewicz, Rafał. b.d. Nasza (?) pełzająca rewolucja [dostęp zablokowany].
Shusterman, Richard. 2016. Świadomość ciała. Dociekania z zakresu somaestetyki. Tłum. Wojciech Małecki i Sebastian Stankiewicz. Kraków: Universitas.
Skarga, Barbara. 1998. „Zbiorowa tożsamość i zagrożenia z nią związane.” Kultura i Społeczeństwo 3(17): 3–6.
Skurtys, Jakub. 2017. „Dysfagicy i dysfaganci (w polemicznym trybie).” Głos w debacie „Na scenie czy w polu?”. biBLioteka. http://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/dysfagicy-dysfaganci-polemicznym-trybie/.
Śliwiński, Piotr. 2012. Horror poeticus. Szkice, notatki. Wrocław: Biuro Literackie.
Topolski, Maciej. 2017. „To wyplujcie. O krytyce poezji zaangażowanej.” Głos w debacie „Na scenie czy w polu?” biBLioteka. http://www.biuroliterackie.pl/biblioteka/debaty/wyplujcie-o-krytyce-poezji-zaangazowanej/.
Uniłowski, Krzysztof. 2004. „Zaangażowani i ponowocześni.” Dekada Literacka 1: 12–26.
Vattimo, Gianni. 1997. „Postnowoczesność i kres historii.” Tłum. Barbara Stelmaszczyk. W Postmodernizm. Antologia przekładów, red. Ryszard Nycz. Kraków: Wydawnictwo Baran i Suczyński.
Vattimo, Gianni. 2006. Koniec nowoczesności. Tłum. Monika Surma-Gawłowska. Wstęp Andrzej Zawadzki. Kraków: Universitas.
Wierling, Dorothee. 2010. „Generations as Narrative Communities: Some Private Sources of Public Memory in Postwar Germany.” W Histories of the Aftermath: The Legacies of the Second World War in Europe, red. Frank Biess i Robert G. Moeller. Oxford – New York: Berghahn Books.
Wyka, Kazimierz. 1977. Pokolenia literackie. Przedmowa Henryk Markiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.