Słowa kluczowe
studia nad nauką i techniką
kolektywy hakerskie
otwarty kod
socjologia techniki
Jak cytować
Abstrakt
Jan Sowa w książce Inna Rzeczpospolita jest możliwa proponował model organizacji państwa oparty na koncepcjach wielości i dóbr wspólnych. Niniejszy artykuł jest jednocześnie polemiką i problematyzacją propozycji Sowy, które dotyczą badań społecznych nad nauką i techniką. Korzystając z badań kolektywów hakerskich, w tym elementów własnego badania etnograficznego, w artykule pokazuję problemy związane z: metrologią, dystrybucją kosztów, motywacjami osób tworzących dobra wspólne (na przykładzie projektów open source). W drugiej części artykułu pokazano przypadek dobra wspólnego (indyjskiego programu Otwartych Badań nad Lekami) , który ma potencjał tworzenia dobra wspólnego (zdrowia publicznego). Przypadek ten służy do pokazania alternatywnych rozwiązań problemów wskazanych w pierwszej części, w taki sposób, by zrealizować część postulatów Sowy i uniknąć najważniejszych problemów.Finansowanie
Artykuł powstał w ramach grantu „Aktorzy-Sieci w zbiorowościach hakerskich. Studium etnograficzne z zakresu badań nad nauką i techniką”
sfinansowanym ze środków Narodowego Centrum Nauki w konkursie Preludium (nr. grantu 2014/13/N/HS6/04113).
Bibliografia
Bijker, Wiebe. 2001. The Need for Public Intellectuals: A Space for STS. Society for Social Studies of Science. Cambridge, MA: The MIT Press.
Bijker, Wiebe E., Roland Bal i Ruud Hendriks. 2009. The Paradox of Scientific Authority: The Role of Scientific Advice in Democracies. Cambridge, MA: The MIT Press.
Bijker, Wiebe E., Thomas Parke Hughes i T.J. Pinch. 1987. The Social Construction of Technological Systems: New Directions in the Sociology and History of Technology. Cambridge, MA: The MIT Press.
Bińczyk, Ewa. 2012. Technonauka w społeczeństwie ryzyka: Filozofia wobec niepożądanych następstw praktycznego sukcesu nauki. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
CEESTAHC. 2012. „200 lat szczepień ochronnych.” http://www.ceestahc.org/pliki/polecamy/szczepionki/szczepionki_czesc_1.pdf
Chaguturu, Rathnam (red.). 2014. Collaborative Invention in Drug Discovery: Strategies for Public and Private Partnerships. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.
Coleman, E. Gabriella. 2013. Coding Freedom: The Ethics and Aesthetics of Hacking. Princeton: Princeton University Press.
Collins, Harry. 2013. Tacit and Explicit Knowledge. Chicago–London: The University of Chicago Press.
Collins, Harry i Robert Evans. 2002. „The Third Wave of Science Studies: Studies of Expertise and Experience.” Social Studies of Science 32.2: 235–296.
Collins, Harry i Robert Evans. 2007. Rethinking Expertise. Chicago: University of Chicago Press.
Collins, Harry i Martin Kusch. 1998. The Shape of Actions: What Humans and Machines Can Do. Cambridge, MA: The MIT Press.
Corbet, Jonathan, Greg Kroah-Hartman i Amanda McPherson. 2014. „Linux Kernel Development: How Fast is it Going, Who is Doing It, What Are They Doing and Who is Sponsoring the Work.” Linux Foundation. http://www.linuxfoundation.org/sites/main/files/publications/whowriteslinux.pdf.
CSIR. 2015. Open Source Drug Discovery: Annual Report 2013–2014. CSIR.
Epstein, Steven. 1996. Impure Science: AIDS, Activism, and the Politics of Knowledge. Berkeley: University of California Press.
Faludi, Jer. 2013. „Environmental Impacts of 3D Printing.” http://sustainabilityworkshop.autodesk.com/blog/environmental-impacts-3d-printing.
Feenberg, Andrew. 2010. Between Reason and Experience: Essays in Technology and Modernity. Cambridge, MA: The MIT Press.
Galison, Peter. 1997. Image and Logic: A Material Culture of Microphysics. Chicago: University of Chicago Press.
Gdula, Maciej. 2015. „Boleśnie polska.” http://www.krytykapolityczna.pl/artykuly/opinie/20150429/gdula-o-ksiazce-sowy- bolesnie-polska-i-peryferyjna.
Gertner, Jon. 2012. The Idea Factory: Bell Labs and the Great Age of American Innovation. New York: Penguin Press.
Giuri, Paola, Matteo Ploner, Francesco Rullani i Salvatore Torrisi. 2010. „Skills, Division of Labor and Performance in Collective Inventions: Evidence from Open Source Software.” International Journal of Industrial Organization 28.1.
Gooday, Graeme. 2005. „Fear, Shunning, and Valuelessness: Controversy over the Use of ‘Cambridge’ Mathematics in Late Victorian Electro-Technology.” W Pedagogy and the Practice of Science: Historical and contemporary perspectives, red. David Kaiser. Cambridge, MA: The MIT Press.
Hiltzik, Michael A. 2000. Dealers of Lightning: Xerox PARC and the Dawn of the Computer Age. New York: HarperCollins.
Hughes, Thomas Parke. 1983. Networks of Power: Electrification in Western Society, 1880–1930. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Hughes, Thomas Parke. 2005. Human-built World: How to Think About Technology and Culture. Chicago: University of Chicago Press.
Hunt, Bruce J. 2010. Pursuing Power and Light: Technology and Physics from James Watt to Albert Einstein. Baltimore: Johns Hopkins University.
Hutchins, Edwin. 1995. Cognition in the Wild. Cambridge, MA: The MIT Press.
Juza, Marta. 2009. „Kształtowanie się społeczności i kultury hakerskiej oraz ich znaczenie dla rozwoju Internetu.” Studia Socjologiczne 191.
Karpiński, Andrzej, Stanisław Paradysz, Paweł Soroka i Wiesław Żółtowski. 2015. Od uprzemysłowienia w PRL do deindustrializacji kraju: Losy zakładów przemysłowych po 1945 roku. Warszawa: Muza.
KICS. 2009. Knowledge Swaraj: An Indian Manifesto for Science and Technology. Secunderabad: Knowledge in Civil Society.
Knorr-Cetina, Karin. 1999. Epistemic Cultures: How the Sciences Make Knowledge. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Kula, Witold. 2004. Miary i ludzie. Warszawa: Książka i Wiedza.
Kurman, Melba i Hod Lipson. 2013. „Is Eco-Friendly 3D Printing a Myth?” http://www.livescience.com/38323-is-3d-printing-eco-friendly.html.
Latour, Bruno. 1988. Science in Action: How to Follow Scientists and Engineers Through Society. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Latour, Bruno. 2009. Polityka natury: Nauki wkraczają do demokracji. Tłum. Agata Czarnacka. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Lessig, Lawrence. 2009. Remix: Making Art and Commerce Thrive in the Hybrid Economy. New York: Penguin Books.
Levy, Steven. 1984. Hackers: Heroes of the Computer Revolution. Garden City, NY: Anchor Press/Doubleday.
Lewis, Michael. 2014. Flashboys. New York: Norton & Co.
MacKenzie, Donald A. 2008. An Engine, Not a Camera: How Financial Models Shape Markets. Cambridge, MA-London: MIT Press.
Mazzucato, Mariana. 2014. The Entrepreneurial State: Debunking Public vs. Private Sector Myths. London–New York: Anthem Press.
Merton, Robert K. 1973. The Sociology of Science: Theoretical and Empirical Investigations. Chicago: University of Chicago Press.
Nowak, Andrzej W. 2013. „Demokratyzowanie czy neoluddyzm – reforma uniwersytetu wobec wyzwań technonauki.” Praktyka Teoretyczna 7: 169–193.
Nuvolari, Alessandro i Francesco Rullani. 2007. „Curious Exceptions? Open Source Software and ‘Open’ Technology.” W Handbook of Research on Open Source Software: Technological, Economic and Social Perspectives, red. Kirk St. Amant i Brian Still. London: Information Science Reference.
Polanyi, Michael. 1967. The Tacit Dimension. London: Routledge & Kegan Paul.
Pospiszyl, Michał i Jan Sowa. 2015. „Odbezpieczyć historię: Dyskusja wokół książki Inna Rzeczpospolita jest możliwa!” http://www.praktykateoretyczna.pl/jan-sowa-michal-pospiszyl-odbezpieczyc-historie-dyskusja-wokol-ksiazki-inna-rzeczpospolita-jest- mozliwa/.
Raymond, Eric S. 2001. The Cathedral and the Bazaar: Musings on Linux and Open Source by an Accidental Revolutionary. Beijing-Cambridge, MA: O'Reilly.
Roosth, Hannah Sophia. 2010. Crafting Life: A Sensory Ethnography of Fabricated Biologies. Praca doktorska, MIT, Cambridge MA, Program in Science, Technology and Society. http://dspace.mit.edu/handle/1721.1/63236.
Rowland, Nicholas J. i Jan-Hendrik Passoth. 2010. „Actor-Network State: Integrating Actor-Network Theory and State Theory.” International Sociology 25: 818–841.
Sahraoui, Sofiane, Noor Al-Nahas i Rania Suleiman. 2007. „An Agile Perspective on Open Source Software Engineering.” W Handbook of Research on Open Source Software. Technological, Economic, and Social Perspectives, red. Kirk St. Amant i Brian Still. Hershey, PA: Information Science Reference.
Sassen, Saskia. 2015. „At the Systemic Edge.” Cultural Dynamics 27.1: 173–181.
Sawczuk, Tomasz. 2015. „Piękna i nieszczęśliwa: O książce Jana Sowy Inna Rzeczpospolita jest możliwa!” Kultura Liberalna 327.
Scott, James C. 1998. Seeing Like a State: How Certain Schemes to Improve the Human Condition Have Failed. New Haven: Yale University Press.
Simonyi, Károly i David Kramer. 2012. A Cultural History of Physics. Boca Raton: CRC Press.
Söderberg, Johan. 2010. „Misuser Inventions and the Invention of the Misuser: Hackers, Crackers and Filesharers.” Science as Culture 19.2: 151–179.
Söderberg, Johan. 2011. Free Software to Open Hardware: Critical Theory on the Frontiers of Hacking. Göteborg: University of Gothenburg.
Sowa, Jan. 2015. Inna Rzeczpospolita jest możliwa!: Widma przeszłości, wizje przyszłości. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Sowa, Jan i Krystian Szadkowski (red.). 2011. Edu-factory: Samorganizacja i opór w fabrykach wiedzy. Kraków: Korporacja Ha!Art.
Srinivas, Krishna Ravi. 2010. „Open Source Drug Discovery: A Revolutionary Paradigm or a Utopian Model.” W Incentives for Global Public Health: Patent Law and Access to Essential Medicines, red. Thomas Pogge, Matthew Rimmer i Kim Rubenstein. Cambridge: Cambridge University Press.
Star, Susan Leigh. 1990. „Power, Technology and the Phenomenology of Conventions: On Being Allergic to Onions.” The Sociological Review 38.1: 26–56.
Star, Susan Leigh i James R. Griesemer. 1989. „Institutional Ecology, ‘Translations’ and Boundary Objects: Amateurs and Professionals in Berkeley’s Museum of Vertebrate Zoology, 1907–39.” Social Studies of Science 19.3: 387–420.
Therborn, Göran. 2015. Nierówność, która zabija: Jak globalny wzrost nierówności niszczy życie milionów i jak z tym walczyć. Tłum. Paweł Tomanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Traweek, Sharon. 1992. Beamtimes and Lifetimes: The World of High Energy Physicists. Cambridge, MA: Harvard University Press.
Troxler, Peter; Maxigas. 2014. „We Now Have the Means of Production, but Where is My Revolution?” Journal of Peer Production 5.
Zaród, Marcin. 2013a. „Fabryki edukacji: Laboratoria wytwórcze jako nowe narzędzie edukacji technicznej.” Edukacja Biologiczna i Środowiskowa 48.4.
Zaród, Marcin. 2013b. „Non-Formal Science and Technology: Preliminary Participant Observation Study of Fab-Lab Łódź.” https://www.academia.edu/5408478/Non-formal_science_and_technology._Preliminary_participant_observation_study_of_Fab- Lab_%C5%81%C3%B3d%C5%BA.
Zaród, Marcin. 2015a. „Działanie, doświadczenie, wiedza: Wokół prac Harry’ego Collinsa.” Przegląd Socjologii Jakościowej XI.4.
Zaród, Marcin. 2015b. „Hacking Collective as a Trading Zone: Notes from the Ethnography of Hackerspaces in Poland.” Kultura i Edukacja 4 (w druku).
Zaród, Marcin. 2015c. Laboratories and Trading Zones: Notes on Hacking Collectives in Poland. Warszawa: Digital Economy Lab Reports.
Ziman, John. 2002. Real Science: What it is, and What it Means. Cambridge–New York: Cambridge University Press.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.