Słowa kluczowe
teologia polityczna
ekonomia
chwała
liturgia
praktyka
praca
efektywność
produkcyjność
Giorgio Agamben
Karol Marks
Jak cytować
Abstrakt
Celem tego artykułu jest przedstawienie takiej interpretacji Agambenowskiej teologicznej genealogii ekonomii, która ukaże jej znaczenie dla badań w obszarze ekonomii politycznej. Jedynym sposobem na powiązanie dyskursów teologii ekonomicznej i ekonomii politycznej jest pokazanie, że teologia ekonomiczna nie zajmuje się kwestiami przynależnymi do sfery ekonomii, lecz podejmuje dużo bardziej ogólny problem – problem ludzkiej praktyki. Postaram się udowodnić, że stawką Agambenowskiej filozofii jest krytyka teologicznych, a więc metafizycznych, założeń koncepcji ludzkiej praktyki, którą to krytykę można przeprowadzić za pomocą teologicznej genealogii, w szczególności trynitarnej ekonomii. Artykuł skupia się na pojęciu liturgii i jego roli w Agambenowskich badaniach genealogicznych jako teologicznym paradygmacie kapitalistycznego zarządzania ludzkim życiem (czyli praktyką) i kończy się rozważaniami nad możliwą aplikacją Agambenowskiej teologicznej genealogii ekonomii do marksistowskiej krytyki ekonomii politycznej, przede wszystkim do krytyki podziału na pracę produkcyjną i nieprodukcyjną.Finansowanie
This article is a result of a research grant “Critique of the Politico-Economic Theology in the Philosophy of Giorgio Agamben” funded by the Institute of Philosophy and Sociology of PAN.
Bibliografia
Agamben, Giorgio. 1998. Homo sacer: Sovereign Power and Bare Life. Trans. Daniel Heller-Roazen. Stanford: Stanford University Press.
Agamben, Giorgio. 1999. “The Idea of Language.” In Agamben, Giorgio. Potentialities: Collected Essays in Philosophy. Trans. Daniel Heller-Roazen. Stanford: Stanford University Press.
Agamben, Giorgio. 2006. Language and Death: The Place of Negativity. Trans. Michael Hardt, Karen Pinkus. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Agamben, Giorgio. 2005. State of Exception. Trans. Kevin Attell. Chicago: University of Chicago Press.
Agamben, Giorgio. 2007. “The Work of Man.” In Giorgio Agamben: Sovereignty and Life, ed. Matthew Calarco, Steven DeCaroli. Stanford: Stanford University Press.
Agamben, Giorgio. 2009. “What Is an Apparatus?” and Other Essays. Trans. David Kishik, Stefan Pedatella. Stanford: Stanford University Press.
Agamben, Giorgio. 2011. The Kingdom and the Glory: For a Theological Genealogy of Economy and Government. Trans. Lorenzo Chiesa, Matteo Mandarini. Stanford: Stanford University Press.
Agamben, Giorgio. 2013a. Opus Dei: An Archeology of Duty. Trans. Adam Kotsko. Stanford: Stanford University Press.
Agamben, Giorgio. 2013b. The Highest Poverty: Monastic Rule and Form-of-Life. Trans. Adam Kotsko. Stanford: Stanford Univeristy Press.
Agamben, Giorgio. 2014. L’uso der corpi. Vicenza: Neri Pozza Editore.
Alloa, Emanuel. 2015. “L’economia delle anime: Per una teologia teologica dell’era manageriale.” In Differenze italiane. Politica e filosofia: Mappe e sconfinamenti, eds. Dario Gentili, Elettra Stimilli. Roma: DeriveApprodi.
Althusser, Louis. 2003. “The Humanist Controversy.” In Althusser, Louis. The Humanist Controversy and Other Texts, ed. Francois Matheron. Trans. G.M. Goshgarian. London: Verso.
Benjamin, Walter. 1996. “Critique of Violence.” In Benjamin, Walter. Selected Writings. Volume 1, 1913–1926, eds. Marcus Bullock, Michael W. Jennings. London: The Belknap Press of Harvard University Press.
Bröckling, Ulrich. 2007. Das unternehmerische Selbst: Soziologie einer Subjektivierungsform. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
De Angelis, Massimo. 2001. “Marx and Primitive Accumulation: The Continuous Character of Capital’s ‘Enclosures’”. The Commoner 2: 1–22.
Esposito, Roberto. 2013. Due: La macchina della teologia politica e il posto del pensiero. Torino: Einaudi.
Federici, Silvia. 2012. Revolution at Point Zero: Housework, Reproduction, and Feminist Struggles. Oakland: PM Press.
Foucault, Michel. 2009. Security, Territory, Population: Lectures at the Collège de France 1977–1978, eds. Michel Senellart, François Ewald, Alessandro Fontana, Arnold I. Davidson. Trans. Graham Burchell. New York: Picador.
Foucault, Michel. 2010. The Birth of Biopolitics: Lectures at the Collège de France 1978–1979, eds. Michel Senellart, François Ewald, Alessandro Fontana, Arnold I. Davidson. Trans. Graham Burchell. New York: Picador.
Gentili, Dario. 2015. “Il dispositivo della crisi: Antagonismo e governementalità.” In Differenze italiane. Politica e filosofia: mappe e sconfinamenti, eds. Dario Gentili, Elettra Stimilli. Roma: DeriveApprodi.
Hardt, Michael, and Antonio Negri. 2009. Commonwealth. Cambridge: Harvard University Press.
Harvey, David. 2007. A Brief History of Neoliberalism. New York: Oxford University Press.
Lazzarato, Maurizio. 2012. The Making of the Indebted Man: An Essay in the Neoliberal Condition. Trans. Joshua David Jordan. Los Angeles: Semiotext(e).
Lazzarato, Maurizio. 2015. Governing by Debt. Trans. Joshua David Jordan. Los Angeles: Semiotext(e).
Lemke, Thomas. 2005. “A Zone of Indistinction – A Critique of Giorgio Agamben’s Concept of Biopolitics.” Outlines. Critical Practice Studies 7(1): 3–13.
Marazzi, Christian. 2011. The Violence of Financial Capitalism. Trans. Kristina Lebedeva, Jason Francis McGimsey. Los Angeles: Semiotext(e).
Marx, Karl. 1988. Economic and Philosophical Manuscripts of 1844. Trans. Martin Milligan. New York: Prometheus Books.
Marx, Karl. 1990. Capital: A Critique of Political Economy. Vol. 1. Trans. Ben Fowkes. New York: Penguin.
Marx, Karl. 2009. Kapital 1.1.: Resultate des unmittelbaren Produktionsprozesses: Sechtes Kapitel des ersten Bandes des »Kapitals« (Entwurf). Berlin: Karl Dietz Verlag.
Mirowski, Philip. 2013. Never Let a Serious Crisis Go to Waste: How Neoliberalism Survived the Financial Meltdown. London–New York: Verso.
von Mises, Ludwig. 1949. Human Action: A Treatise on Economics. New Haven: Yale University Press.
Oliva, Stefano. 2015. “Politics, Ontology, Language: Giorgio Agamben and the Presupposing Apparatus.” Rivista Italiana di Filosofia del Linguaggio 1: 205–214.
Oslington, Paul (ed.). 2011. Adam Smith as Theologian. New York: Routledge.
Oslington, Paul. 2012. “Jacob Viner on Adam Smith: Development and Reception of a Theological Reading.” European Journal of the History of Economic Thought 19(2): 287–301.
Peterson, Erik. 1994. Ausgewählte Schriften. Vol. 1.: Theologische Traktate. Würzburg: Echter.
Ratajczak, Mikołaj. 2013. “Pomiędzy negatywnością a Aufhebung/désouvrement: Odparcie kryptoteologicznej krytyki Agambena.” Praktyka Teoretyczna 2(8): 347–363.
Ratajczak, Mikołaj. 2014. “Znaczenie Rezultatów bezpośredniego procesu produkcji dla współczesnej lektury Marksa.” Hybris 25: 174–195.
Rothschild, Emma. 2002. Economic Sentiments: Adam Smith, Condorcet, and the Enlightenment. Cambridge: Harvard University Press.
Stimilli, Elettra. 2011. Il debito del vivente: Asceci e capitalismo. Macerata: Quodlibet.
Stimilli, Elettra. 2015. Debito e colpa. Padova: Ediesse.
Toscano, Alberto. 2011. “Divine Management: Critical Remarks on Giorgio Agamben’s The Kingdom and the Glory.” Angelaki 16(3): 125–136.
Viner, Jacob. 1927. “Adam Smith and laissez faire.” Journal of Political Economy 35: 1–22.
Virno, Paolo. 2011. E così via, all’infinito: Logica e antropologia. Torino: Bollati Boringhieri.
Virno, Paolo. 2015. When the Word Becomes Flesh: Language and Human Nature. Trans. Giuseppina Mecchia. Los Angeles: Semiotext(e).
Weber, Max. 2013. The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. Trans. Talcott Parsons. London–New York: Routledge.
Whyte, Jessica. 2014. “‘Man Produces Universally’: Praxis and Production in Agamben and Marx.” In (Mis)readings of Marx in Continental Philosophy, eds. Jernej Habjan, Jessica Whyte. New York: Palgrave Macmillan.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.