Słowa kluczowe
Bourdieu
ucieleśnienie
schematy
zerwanie
historyzacja
filozofia świadomości
Jak cytować
Abstrakt
Prześledzenie filozoficznych źródeł i wczesnych zastosowań habitusu u Bourdieu – które wyjaśniały historyczne zerwania, spowodowane czy to wojną wyzwoleńczą w Algierii, czy to powojenną modernizacją francuskiej wsi – pozwala na skorygowanie czterech uporczywie powracających nieporozumień dotyczących tego pojęcia: (1) habitus nie jest nigdy repliką pojedynczej struktury społecznej, stanowi raczej, wielopoziomowy i dynamiczny zestaw schematów, który podlega „permanentnej rewizji” w praktyce; (2) habitus niekoniecznie jest koherentny i spójny, odznacza się raczej zróżnicowanymi poziomami integracji i napięcia; (3) ponieważ nie zawsze pozostaje w zgodności ze światem społecznym, w którym się rozwija, habitus jest tak samo odpowiedni do analizowania kryzysu i zmiany, jak do badań spójności i trwania; (4) nie jest samowystarczalnym mechanizmem generującym działanie: wnikliwa analiza dyspozycji musi więc przebiegać w ścisłym związku z odwzorowaniem całego systemu pozycji, które naprzemiennie pobudzają, tłumią bądź przekierowują skłonności podmiotu działającego. Co kluczowe, w ujęciu Bourdieu habitus nie jest abstrakcyjną koncepcją będącą wynikiem teoretycznych dywagacji i przeznaczoną dla tego typu rozważań; jest on przede wszystkim stenograficznym sposobem wyznaczającym postawę badawczą, który stawia w sercu analizy społecznej genetyczny sposób myślenia.Bibliografia
Arystoteles. 2016. Etyka nikomachejska. Tłum. Daniela Gromska. Warszawa: PWN.
Bourdieu, Pierre. 1977. Algeria 1960. Cambridge: Cambridge University Press.
Bourdieu, Pierre. 1980. Questions de sociologie. Paris: Minuit.
Bourdieu, Pierre. 1993. ‘Les contradictions de l’héritage’. W La Misère du monde, Paris: Seuil.
Bourdieu, Pierre. 2004. ‘The peasant and his body’. Tłum. Ethnography, 5 (4): 579–598
Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Tłum. Piotr Biłos. Warszawa: Scholar.
Bourdieu, Pierre. 2006. Medytacje pascaliańskie. Tłum. Krzysztof Wakar, Ewa Klekot. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Bourdieu. Pierre. 2007. Szkic teorii praktyki, poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów. Tłum. Wiesław Kroker. Kęty: Antyk Wydawnictwo-M.Derwiecki.
Bourdieu, Pierre. 2008. Zmysł praktyczny. Tłum. Maciej Falski. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Bourdieu, Pierre. 2014. Manet. Une révolution symbolique, Paris: Seuil.
Bourdieu, Pierre, Passeron, Jean-Claude .1990. Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania. Tłum. Elżbieta Neyman Warszawa: PWN.
Bourdieu, Pierre, Sayad, A. 2004.‘Colonial rule and cultural sabir’, Ethnography, 5 (4): 444–486 także Le Déracinement. La crise de l’agriculture traditionnelle en Algérie, Paris: Minuit, 1964.
Bourke, V. J. 1942. ‘The role of habitus in the Thomistic metaphysics of potency and act’, W: R. E. Brennan (red.), Essays in Thomism, 103–109, New York: Sheed and Ward.
Bouveresse, J. 1995. ‘Règles, dispositions et habitus’, Critique, 51: 573–594.
Changeux, J.-P. 2004. L’Homme de vérité, Paris: Odile Jacob.
Chomsky, Noam. 1966. Topics in the Theory of Generative Grammar, Berlin: Walter de Gruyter.
Damschen, G., Schnepf, R. and Stüber, K. (red.), 2009. Debating Dispositions: Issues in Metaphysics, Epistemology and Philosophy of Mind, New York: Walter de Gruyter.
Desmond, M. 2007. On the Fireline: Living and Dying with Wildland Firefighters.Chicago: University of Chicago Press.
Durkheim, Émile. 1990 [1924]. L’Évolution pédagogique en France. Paris: PUF; tr. The Evolution of Educational Thought: Lectures on the Formation and Development of Secondary Education in France, London: Routledge, 1977.
Elias, Norbert. 2014. O procesie cywilizacji. Tłum. Tadeusz Zabłudowski, Kamil Markiewicz Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Husserl, Edmund. 2013. Doświadczenia i sąd. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Aletheia.
Joas, Hans. 1997. The Creativity of Action. Chicago: University of Chicago Press.
Joas, Hans, Knöbl, W. 2009. Social Theory: Twenty Introductory Lectures, Cambridge: Cambridge University Press.
Mauss, Marcel. 2001. Sposoby posługiwania się ciałem W: M. Mauss, Socjologia i antropologia. Tłum. Marcin Król. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Merleau-Ponty, Maurice. 2001. Fenomenologia percepcji. Tłum. Małgorzata Kowalska, Jacek Migasiński. Warszawa: Alatheia.
Ortner, Sherry B. 2006. Anthropology and Social Theory: Culture, Power, and the Acting Subject, Durham, NC: Duke University Press.
Schutz, A. 1973–89. Structures of the Lifeworld, Evanston, IL: Northwestern University Press.
Searle, J. R. 1998. Umysł na nowo odkryty, Tłum. Baszniak Tadeusz. Warszawa: PIW.
Sewell, William H. Jr. 2005. Logics of History: Social Theory and Social Transformation, Chicago: University of Chicago Press.
Taylor, C. 1999. ‘To follow a rule’, W: Richard Schusterman (red.), Bourdieu: A Critical Reader, 29–44, Cambridge: Wiley-Blackwell.
Veblen, T. 2008 [1899], Teoria klasy próżniaczej. Tłum. Zagórska Janina, Zagórski Krzysztof. Warszawa: Muza SA.
Wacquant, Loïc. 1998 [1992]. ‘Inside the zone: the social art of the hustler in the black American ghetto’, Theory, Culture & Society, 15 (2): 1–36.
Wacquant, Loïc., 2012. „Na tropach badań terenowych Pierre’a Bourdieu”, Studia Litteraria et Historica, 1:1-18.
Wacquant, Loïc. 2004b. Body and Soul: Notebooks of an Apprentice Boxer, New York: Oxford University Press, new expanded ed. 2016.
Wacquant, Loïc. 2014. ‘Homines in extremis: what fighting scholars teach us about habitus’, Body & Society, 20 (2) (June, Symposium with responses by Nick Crossley, Greg Downey, Hélène Mialet, and Élise Paradis): 3–17.
Weber, Max. 2002. Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej. Tłum. Danuta Lachowska. Lachowska Dorota. Warszawa: PWN.
Young, Iris Marion. 2005. On Female Body Experience: ‘Throwing Like a Girl’ and Other Essays. New York: Oxford University Press.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.