Podążaj za szczurem. Od nekropolityki do teorii międzygatunkowej kohabitacji

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: mar 15, 2017
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2017.1.11
Słowa kluczowe:
szczur, posthumanizm, prawa zwierząt, nekropolityka, wspólnota

Main Article Content

Gabriela Jarzębowska
Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Nowy Świat 69, 00-046 Warszawa

Abstrakt

Artykuł jest rozwinięciem koncepcji posthumanistycznego, ludzko-nie-ludzkiego kolektywu, skoncentrowanym na konfliktowej relacji między ludźmi a szczurami kanałowymi. Przyglądam się brakowi empatii w programach eksterminacji tych zwierząt, zwracając uwagę na nekropolityczną narrację wojny i kolonizacji dominującą w dyskursie okołoderatyzacyjnym. Próbuję odpowiedzieć na pytanie, jak powinna być zorganizowana międzygatunkowa wspólnota, żeby chroniąc interesy ludzi, spełniała zarazem podstawowe wymogi dobrostanu zwierząt. Analizuję główne przyczyny, dla których pomysły ograniczenia cierpienia zwierząt w programach deratyzacyjnych nie funkcjonują w debacie publicznej. Stawiam tezę, że dla stworzenia międzygatunkowego kolektywu złożonego z populacji pozostających w konflikcie, konieczne jest zaangażowanie aktywistów prozwierzęcych, transparentność praktyk oraz upowszechnienie alternatywnych kodów kulturowych określających wizerunek szczura.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Jarzębowska, G. (2017). Podążaj za szczurem. Od nekropolityki do teorii międzygatunkowej kohabitacji. Praktyka Teoretyczna, 23(1), 305-323. https://doi.org/10.14746/prt.2017.1.11
Numer
Tom 23 Nr 1 (2017): WYPARTE HISTORIE XIX WIEKU
Dział
VARIA
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.

Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.

Biogram autora

Gabriela Jarzębowska, Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego, ul. Nowy Świat 69, 00-046 Warszawa

Gabriela Jarzębowska – doktorantka na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Założycielka i prezeska działającej w latach 2013–2017 fundacji Bios Amigos zajmującej się upowszechnianiem bezprzemocowych relacji człowieka ze środowiskiem nie-ludzkim. Łodzianka.

Bibliografia

  1. Arnoldi, Jakob. 2011. Ryzyko. Tłum. Bartek Reszuta. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
  2. Bateson, Patrick. 1991. “Assessment of Pain in Animals.” Animal Behaviour 42, 827–839.
  3. Battersby, Stephen. 2015. “Rodents as Carriers of Disease.” W Rodent Pests and their Control. Red. Alan Buckle, Robert Smith. Oxfordshire–Boston: CAB International.
  4. Beatley, Timoty. 2011. Biophilic cities. Integrating nature into urban design and planning, Washington.
  5. Beumer, Koen. 2014. “Catching the Rat: Understanding Multiple and Contradictory Human–Rat Relations as Situated Practices.” Society & Animals 22, 8–25.
  6. Biehler, Dawn Day. 2013. Pests in the City: Files, Bedbugs, Cockroaches and Rats. Washington: University of Washington Press.
  7. Broom, Donald. 1999. “The Welfare of Vertebrate Pests in Relation to Their Management.” W Advances in Vertebrate Pest Management, vol. 1, Red. David Cowan, Chris Feare, Furth, Filander Verlag.
  8. Chambers, Lisa, Malcolm Lawson i Lyn Hinds. 1999. “Biological Control of Rodents – the Case for Fertility Control Using Immunocontraception.” W Ecologically-based Management of Rodent Pests. Red. Grant Singleton, Lyn Hinds, Herwig Leirs, Zhibin Zhang. Canberra: Australian Centre for International Agricultural Research.
  9. Corrigan, Robert. [b.d.]. “Chaper 1: Rats and Mice.” W Mallis Handbook of Pest Control. Cleveland: GIE Media.
  10. Cowan, David P., Roger J. Quy i Mark S. Lambert. 2003. “Ecological Perspectives on the Management of Commensal Rodents.” W Rats, Mice and People: Rodent Biology and Management. Red. Grant Singleton, Lyn Hinds, Charles Krebs, Dave Spratt.
  11. Canberra: Australian Centre for International Agricultural Research.
  12. Cronon, William. 2013. [przedmowa]. W Dawn Day Biehler. Pests in the City, Files, Bedbugs, Cockroaches and Rats. Washington: University of Washington Press.
  13. Davis, Hank. 1996. “Underestimating the Ratʼs Intelligence.” W Cognitive Brain Research 3 (3–4), 291–298.
  14. Deleuze, Gilles i Félix Guattari. 2015. Tysiąc Plateau. Kapitalizm i Schizofrenia II. Red. meryt. Joanna Bednarek. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
  15. Diamond, Jared. 2010. Strzelby, zarazki, maszyny. Losy ludzkich społeczeństw. Tłum. Marek Konarzewski. Warszawa: Prószyński Media.
  16. Donaldson, Sue i Will Kymlicka. 2011. Zoopolis. A Political Theory for Animal Rights. New York: Oxford University Press.
  17. Douglas, Mary. Red. 1982. Essays in the Sociology of Perception. London: Routledge, Kegan and Paul.
  18. Feng, Alice i Chelsea G. Himsworth. 2014. “The Secret Life of the City Rat: a Review of the Ecology of Urban Norway and Black Rats (Rattus norvegicus and Rattus rattus).” Urban Ecosyst 17, 149–162.
  19. Fudge, Erica. 2011. “Pest friends.” W Uncertainty in the City. Red. Bryndis Snæbjörnsdóttir, Mark Wilson. Berlin: The Green Box.
  20. Graham, Elaine. 2002. Representations of the Post/human. Monsters, Aliens and Others in Popular Culture. Manchester: Manchester University Press.
  21. Groeneveld, Sarah. 2014. Animal Endings: Species Necropolitics in Contemporary Transnational Literature. Wisconsin–Madison: The University of Wisconsin–Madison.
  22. Gzyra, Dariusz. 2015. „Teoria praw zwierząt Toma Regana a etyka środowiskowa”. W Filozofia wobec świata zwierząt. Red. Dominika Dzwonkowska, Michał Latawiec, Dariusz Gzyra, Jacek Lejman, Mirosław Twardowski, Justyna Tymieniecka-Suchanek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe UKSW.
  23. Hendrickson, Robert. 1983. More Cunning Than Men. A Social History of Rats and Men. New York: Kensington Press.
  24. Herbrechter, Stefan. 2013. Posthumanism. A Critical Analysis. London: Bloomsbury.
  25. Hwang, Joyce. 2013. “Living among pests. Designing the biosynthetic city.” Volume Magazine 35, 60–64.
  26. Jarzębowska, Gabriela. [w przygotowaniu do druku]. Kanał jako to, co wyparte. Szczur wobec binarnej logiki nowoczesności.
  27. Jerolmack, Colin. 2014. “How Pigeons Became Rats. The Cultural Logic of Problem Animals.” Soc Probl 55 (1), 72–94.
  28. Kowalczyk, Agnieszka. 2010. „Wspólnota poszerzona. Spotkania ludzkich i nie-ludzkich aktorów”. Praktyka Teoretyczna 1, 116–135.
  29. Larson, Brendon. 2013. “The Metaphorical Links Between Ecology, Ethics and Society.” W Linking Ecology and Ethics for a Changing Worlds. Values, Philosophy and Action. Red. Ricardo Rozzi, S.T.A. Pickett, Clare Palmer, Juan J. Armesto, J. Baird Callicott. New York–London: Springer.
  30. Littin, Kate, Penny Fisher, Ngaio Beausoleil i Trudy Sharp. 2014. “Welfare Aspects of Vertebrate Pest Control and Culling: Ranking Control Techniques for Humaneness.” Rev. sci. tech. Off. int. Epiz. 33 (1), 281–289.
  31. Macdonald David, Fiona Mathews, Manuel Berdoy, “The behaviour and ecology of Rattus norvegicus: from oportunism to kamikaze tendencies” W Ecologically-based Management of Rodent Pests. Red. Grant Singleton, Lyn Hinds, Herwig Leirs, Zhibin Zhang. Canberra: Australian Centre for International Agricultural Research.
  32. Makowska, Joanna i Daniel M. Weary. 2013. “Assessing the Emotions of Laboratory Rats.” Applied Animal Behavious Science 148, 1–12.
  33. Mason, Georgia i Kate Littin. 2003. “The Humaness of Rodent Pest Control.” Animal Welfare 12, 1–37.
  34. Mbembe, Achille. 2003. “Necropolitics.” Public Culture 15 (1), 11–40.
  35. Meerburg, Bastiaan, Frans Brom i Aize Kijlstra. 2008. “Perspective: Ethics of Rodent Control.” Pest Management Science 64 (12), 1205–1211.
  36. Mouffe, Chantal. 2015. Agonistyka. Polityczne myślenie o świecie. Tłum. Barbara Szelewa. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  37. Nagy, Kelsi I Philip David Johnson II. Red. 2013. Trash Animals. How We Live With Natureʼs Filthy, Feral, Invasive and Unwanted Species. Minneapolis: University of Minnesota Press.
  38. Palmer Claire. 2003. “Placing Animals in Urban Environmental Ethics.” Journal of Social Philosophy 34 (1), 64–78.
  39. Parsons, Michael, P.B. Banks, M.A. Deutsch, Robert Corrigan I J. Munshi-South.2017. “Trends in Urban Rat Ecology: A Framework to Define the Prevailing Knowledge Gaps and Incentives for Academia, Pest Management Professionals (PMPs) and Public Health Agencies to Participate.” Journal of Urban Ecology [w przygotowaniu].
  40. Pearce, Fred. 2015. The New Wild. Why Invasive Species will be Natureʼs Salvation. Boston: Beacon Press.
  41. Probucka, Dorota. 2013. Filozoficzne podstawy idei praw zwierząt. Kraków: Universitas.
  42. Radomska, Marietta. 2010. “Towards a Posthuman Collective: Onthology, Epistemology and Ethics.” Praktyka Teoretyczna 1, 94–115.
  43. Sabloff, Annabelle. 2001. Reordering the natural world. Humans and animals in the city. Toronto–Buffalo–London.
  44. Sharp, Trudy i Glen Saunders. 2011. A Model for Assessing the Relative Humaneness of Pest Animal Control Methods. Canberra: Australian Government Department of Agriculture, Fisheries and Forestry.
  45. Smit, Femmie. 2015. “Ethics in Rodent Control.” W Rodent Pests and Their Control. Red. Alan Buckle, Robert Smith. Oxfordshire–Boston: CAB International.
  46. Twine, Richard. 2010. Animals as Biotechnology. Ethics, Sustainability and Critical Animal Studies. London–Washington: Earthscan.
  47. Weisberg, Zipporah. 2014. “Trouble with Posthumanism: Bacteria Are People Too.” W Critical Animal Studies. Thinking the Unthinkable. Red. John Sorenson. Toronto: Canadian Scholars’ Press.
  48. Winston, Mark. 1997. Nature Wars. People vs Pests. Cambridge–London: Harvard University Press.
  49. Wolch, Jennifer. 2010. "Zoopolis", W Metamorphoses of the Zoo. Animal Encounter After Noah, red. R. R. Acampora, Lexington Book, New York–Toronto–Plymouth.
  50. Young, Stephen. 2006. “On the Status of Vermin.” Between the Species 13 (6), 1–27.
  51. Zinsser, Hans. 1935. Rats, Lice and History. London: Back Bay Books.
  52. Żylińska, Joanna. 2013. Bioetyka w epoce nowych mediów. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.