Słowa kluczowe
słaby mesjanizm
Walter Benjamin
Harold Bloom
Gianni Vattimo
dyskurs polityczny
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł stanowi propozycję wykorzystania interpretacyjnych narzędzi żydowskiego mesjanizmu w celu osłabienia dyskursu umacniających się na Zachodzie narodowych populizmów. Zawiera analizę oryginalnej koncepcji słabego mesjanizmu Waltera Benjamina, jej ponownego odczytania przez Gianniego Vattimo oraz pozornie polemicznej propozycji Harolda Blooma, która słabości Benjaminowskiego mesjasza zdaje się przeciwstawiać siłę mocnego poety. Nacisk położony zostaje na reinterpretacyjne otwarcie zawarte w teoriach Benjamina, Vattimo i Blooma, pozwalające znaleźć odpowiedź na wpisane w narodowy populizm triumf i powrót mitu. Słaby mesjanizm jest przedstawiony jako interpretacyjna forma oporu przed zawłaszczeniem historii i próbą jej domknięcia. W katastrofalnej kondycji współczesności można bowiem upatrywać szansy na otwarcie przed słabą myślą możliwości skutecznego rozmontowania struktur mitu.Bibliografia
Agamben, Giorgio. 2005. The Time That Remains. A Commentary on the Letter to the Romans. Tłum. Patricia Dailey. Stanford: Stanford University Press.
Benjamin, Walter. [1910–1940] 1994. The Correspondence of Walter Benjamin, red. Gershom Scholem i Theodor W. Adorno. Tłum. Manfred R. Jacobson i Evelyn M. Jacobson. Chicago: The University of Chicago Press.
Benjamin, Walter. [1916] 2012. „O języku w ogóle i o języku człowieka.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, Walter. [1919] 2012. „Los i charakter.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, Walter. [1920–1921] 2012. „Fragment teologiczno-polityczny.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, Walter. [1921] 2012. „Przyczynek do krytyki przemocy.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, Walter. [1924–1940] 2005. Pasaże. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Benjamin, Walter. [1933] 2012. „O zdolności mimetycznej.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, Walter. [1934] 2012. „Franz Kafka. Z okazji dziesiątej rocznicy jego śmierci.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Benjamin, Walter. [1936] 2007. „The Storyteller. Reflections on the Works of Nikolai Leskov.” Tłum. Harry Zohn. W Illuminations. Essays and Reflections, red. Hannah Arendt. New York: Schocken Books.
Benjamin, Walter. [1940] 2006. „Paralipomena to »On the Concept of History«.” Tłum. Edmund Jephcott i Howard Eiland. W Selected Writings, vol. 4, 1938–1940, red. Howard Eiland i Michael W. Jennings. Cambridge: Harvard University Press.
Benjamin, Walter. [1940] 2012. „O pojęciu historii.” Tłum. Adam Lipszyc. W Konstelacje. Wybór tekstów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Bielik-Robson, Agata. 2000. nna nowoczesnos c Pytania o wspo łczesna formułe duchowos ci. Krako w: Universitas.
Bielik-Robson, Agata. 2008. a pustyni Kryptoteologie po z nej nowoczesnos ci. Krako w: Universitas.
Bielik-Robson, Agata. 2012. rros Mesjan ski witalizm i filozofia. Krako w: Universitas.
Bloom, Harold. [1973] 1997. The Anxiety of Influence. A Theory of Poetry. Oxford: Oxford University Press.
Bloom, Harold. [1975] 2003. A Map of Misreading. Oxford: Oxford University Press.
Bloom, Harold. [1975] 2005. Kabbalah and Criticism. New York: Continuum.
Bloom, Harold. 1982. Agon. Towards a Theory of Revisionism. Oxford – New York – Toronto – Melbourne: Oxford University Press.
Bloom, Harold. [1989] 1991. „Freud and Beyond.” W Ruin the Sacred Truths. Poetry and Belief from the Bible to the Present. Cambridge, Massachusetts – London: Harvard University Press.
Bloom, Harold. [1994] 1995. The Western Canon. The Books and School of the Ages. New York: Riverhead Books.
Conway, Kellyanne. 2017. Wystąpienie w Telewizji NBC (22 stycznia 2017). Za: NBC News, „Kellyanne Conway: Press Secretary Sean Spicer Gave »Alternative Facts«. Meet The Press. NBC News”, 22 stycznia 2017. https://youtube.com/watch?v=VSrEEDQgFc8.
Derrida, Jacques. 1994. Spectres of Marx. The State of the Debt, the Work of Mourning and the New International. Tłum. Peggy Kamuf. New York – London: Routledge.
Duda, Andrzej. 2017. Wywiad dla TVP Historia (30 kwietnia 2017). Za: oficjalna strona Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, „Wywiad Prezydenta RP dla TVP Historia”, 30 kwietnia 2017. http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wypowiedzi-prezydenta-rp/wywiady/art,104,wywiad-prezydenta-rp-dla-tvp-historia.html.
Fisher, Mark. 2009. Capitalist Realism. Is There No Alternative?. Winchester: Zero Books.
Fraser, Nancy. 2017. „From Progressive Neoliberalism to Trump – and Beyond”. American Affairs 4: 46–64.
Habermas, Jürgen. 2005. Faktyczność i obowiązywanie Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego. Tłum. Adam Romaniuk i Robert Marszałek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). 2018. „Global Warming of 1.5°C.” http://www.ipcc.ch/report/sr15/.
Kaczyński, Jarosław. 2014. Przemówienie na Kongresie PiS (Przysucha, 18 stycznia 2014). Za: Prawo i Sprawiedliwość, „Przemówienie Prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego na Kongresie »PiS bliżej ludzi. Polska jest jedna«”, 28 stycznia 2014. https://youtube.com/watch?v=-pCYBr0PiRY.
Kaczyński, Jarosław. 2015a. Przemówienie podczas spotkania wyborczego (Maków Mazowiecki, 12 października 2015). Za: Prawo i Sprawiedliwość, „Jarosław Kaczyński — Wystąpienie w Makowie Mazowieckim”, 13 października 2015. https://youtube.com/watch?v=9alU8D3RWE4.
Kaczyński, Jarosław. 2015b. Wystąpienie podczas posiedzenia Sejmu VII kadencji (Warszawa, 16 września 2015). Za: Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, „Sprawozdanie stenograficzne 100. posiedzenia Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 16 września 2015”, 16 września 2015. http://orka2.sejm.gov.pl/StenoInter7.nsf/0/A8CA0F4060DE3B1CC1257EC200722812/%24File/100_a_ksiazka.pdf.
Kaczyński, Jarosław. 2015c. Wystąpienie w Telewizji Republika (11 grudnia 2015). Za: Telewizja Republika, „Telewizja Republika – Jarosław Kaczyński (PiS) – W Punkt 2015-12-11”, 11 grudnia 2015. https://youtube.com/watch?v=LCK_biZe_KU.
Kaczyński, Jarosław. 2017. Wystąpienie podczas posiedzenia Sejmu VIII kadencji (Warszawa, 18 lipca 2017). Za: Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, „Sprawozdanie stenograficzne 46. posiedzenia Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 18 lipca 2017 (pierwszy dzień obrad)”, 18 lipca 2017. http://orka2.sejm.gov.pl/StenoInter8.nsf/0/63A8F1055153C815C1258162000F7136/%24File/46_a_bis_ksiazka.pdf.
Kafka, Franz. [1902–1923] 1961. Parables and Paradoxes. Tłum. Clement Geenberg, Ernst Kaiser i Eithne Wilkins, Willa i Edwin Muir, Tania i James Stern. New York: Schocken Books.
Karnowski, Jacek (red.). 2015. „Polska wstaje z kolan: Prezydent Duda podbija świat. W Sieci 40.
Khatib, Sami R. 2013a. „A Non-Nullified Nothingness: Walter Benjamin and the Messianic.” Tłum. Richard Littlejohns. Stasis. Journal in Social and Political Theory 1: 82–108.
Khatib, Sami R. 2013b. „The Messianic Without Messianism. Walter Benjamin’s Materialist Theology.” Anthropology & Materialism. A Journal of Social Research 1. https://journals.openedition.org/am/159.
Lipszyc, Adam. 2012. Sprawiedliwość na końcu języka Czytanie Waltera Benjamina Kraków: Universitas.
Morawiecki, Mateusz. 2017. Exposé (Warszawa, 12 grudnia 2017). Za: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, „Exposé premiera Mateusza Morawieckiego – stenogram”, 12 grudnia 2017. https://www.premier.gov.pl/expose-premiera-mateusza-morawieckiego-stenogram.html.
Mouffe, Chantal. 2005. Paradoks demokracji. Tłum. Wojciech Jach, Magdalena Kamińska i Andrzej Orzechowski. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.
Mouffe, Chantal. 2018. For a Left Populism. London – New York: Verso.
Müller, Jan-Werner. 2017. Co to jest populizm? Tłum. Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Netanjahu, Benjamin. 2017. Przemówienie przed Zgromadzeniem Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych (Nowy Jork, 19 września 2017). Za: Israeli Prime Minister’s Office, „PM Netanyahu’s Speech at the United Nations General Assembly”, 19 września 2017. http://www.pmo.gov.il/English/MediaCenter/Speeches/Pages/speechun190917.aspx.
Orbán, Viktor. 2016. Przemówienie w Parlamencie (Budapeszt, 12 września 2016). Za: Website of Hungarian Government, „Prime Minister Viktor Orbán’s address in Parliament before the start of daily business”, 12 września 2016. http://www.kormany.hu/en/the-prime-minister/the-prime-minister-s-speeches/prime-minister-viktor-orban-s-address-in-parliament-before-the-start-of-daily-business20160912.
Orbán, Viktor. 2018. Przemówienie podczas Święta Narodowego (Budapeszt, 15 marca 2018). Za: Website of Hungarian Government, „Orbán Viktor’s ceremonial speech on the 170th anniversary of the Hungarian Revolution of 1848”, 15 marca 2018. http://www.kormany.hu/en/the-prime-minister/the-prime-minister-s-speeches/orban-viktor-s-ceremonial-speech-on-the-170th-anniversary-of-the-hungarian-revolution-of-1848.
Rosenzweig, Franz. [1921] 2012. Gwiazda zbawienia. Tłum. Tadeusz Gadacz. Warszawa: iTON Society.
Scholem, Gershom. [1931–1938] 2006. „Korespondencja Gershoma Scholema i Waltera Benjamina (wybór).” Tłum. Adam Lipszyc. W Żydzi i iemcy seje, listy, rozmowa. Sejny: Fundacja Pogranicze.
Scholem, Gershom. [1965] 1996. Kabała i jej symbolika. Tłum. Ryszard Wojnarowski. Kraków: Znak.
Scholem, Gershom. [1971] 1991. Judaizm Parę głównych pojęć. Tłum. Juliusz Zychowicz. Kraków: Inter Esse.
Scholem, Gershom. [1973] 2006. „Rozważania o teologii żydowskiej w naszych czasach.” Tłum. Adam Lipszyc. W Żydzi i iemcy seje, listy, rozmowa. Sejny: Fundacja Pogranicze.
Scholem, Gershom. [1983] 2006. „Walter Benjamin i jego anioł.” Tłum. Adam Lipszyc. W Żydzi i iemcy Eseje, listy, rozmowa. Sejny: Fundacja Pogranicze.
Stavrakakis, Yannis. 2017. „Discourse Theory in Populism Research. Three Challenges and a Dillema.” Journal of Language and Politics 4: 523–534.
Vattimo, Gianni. [1983] 2012. „Dialectics, Difference, Weak Thought.” Tłum. Peter Carravetta. W Weak Thought, red. Gianni Vattimo i Pier Aldo Rovatti. New York: Suny Press.
Vattimo, Gianni. 1987. „The End of (Hi)story”. Chicago Review 4: 20–30.
Vattimo, Gianni. [1989] 1992. The Transparent Society. Tłum. David Webb. Baltimore–Maryland: Polity Press.
Vattimo, Gianni. [2000] 2010. The Responsibility of The Philosopher. Tłum. William McCuaig. New York: Columbia University Press.
Trump, Donald. 2018. „Remarks to the 73rd Session of the United Nations General Assembly.” United Nations Headquarters, New York. September 25, 2018. https://www.whitehouse.gov/briefings-statements/remarks-president-trump-73rd-session-united-nations-general-assembly-new-york-ny/.
Żaryn, Jan (red.). 2013. „Jak zwyciężaliśmy”, 16 maja 2013. https://www.wsieciprawdy.pl/sieci-historii.html.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.