OPÓR NATURALNY. AMEREIDA JAKO NIEHEROICZNA WYPRAWA I UNIWERSYTET BEZWARUNKOWY
PDF

Słowa kluczowe

Amereida
Ameryka Łacińska
travesía
Miasto Otwarte
uniwersytet

Jak cytować

Barbaruk, M. (2019). OPÓR NATURALNY. AMEREIDA JAKO NIEHEROICZNA WYPRAWA I UNIWERSYTET BEZWARUNKOWY. Praktyka Teoretyczna, 32(2), 110–128. https://doi.org/10.14746/prt.2019.2.6

Abstrakt

Przez metaforyczne wyrażenie „opór naturalny” autorka wskazuje na wciąż aktualne przekonanie o konieczności odkrywania „morza wewnętrznego” Ameryki Łacińskiej, nieustającego wysiłku „obmyślania Ameryki na nowo” (M.L. Pratt). Przypomina złożone, ambiwalentne, konsekwencje opisów natury A. von Humboldta dla tożsamości i historii Nowego Świata (wzmożenie kulturowych efektów kolonizacji a zarazem wpływ na polityczną dekolonizację kontynentu). Ten historyczny kontekst jest istotny dla rozumienia projektu dekolonizacyjnego zwanego Amereida, w którym wykorzystano „słabe”, tj. poetyckie, artystyczne narzędzia oporu. Barbaruk przedstawia zrealizowaną w 1965 r. przez architektów, poetów i artystów związanych z Universidad Católica de Valparaíso wyprawę (travesía) z Ziemi Ognistej do Santa Cruz de la Sierra (Boliwia) oraz założone przez nich Miasto Otwarte (1970), w którym połączyli pracę, życie i edukację studentów. Podporządkowanie architektury poezji stanowi według autorki praktykę dekonstrukcyjną, która ma na celu realizację przypisanego uniwersytetowi oporu wobec świata zewnętrznego. Miasto Otwarte stanowić może model „uniwersytetu bezwarunkowego” (J. Derrida), ale też latourowskiego „przedmiotu opornego” (problem odcięcia się grupy od rzeczywistości społeczno politycznej za czasów dyktatury A. Pinocheta).
https://doi.org/10.14746/prt.2019.2.6
PDF

Bibliografia

Amereida, volumen segundo, 1986. Valparaíso: PUCV.

Bachelard, Gaston. 1998. Poetyka marzenia. Tłum. Leszek Brogowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Barbaruk, Magdalena. 2018. „Zabroniona funkcja języka. Przypadek Amereidy.” Konteksty 1–2: 165–177.

Berg Reinertsen, Thomas. 2018. Teatr świata. Mapy, które tworzą historię. Tłum. Maria Gołębiewska-Bijak. Kraków: Znak.

Berríos, María. 2016. „Apuntes paratácticos sobre la poesía viva de la Escuela de Valparaíso.” Eremuak 3. http://www.eremuak.net/sites/default/files/eremuak3_imprenta.pdf.

Derrida, Jacques. 2015. Uniwersytet bezwarunkowy. Tłum. Kajetan Maria Jaksender. Kraków: eperons-ostrogi.

Domańska, Ewa. 2008. „Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami.” Kultura Współczesna 3: 9–21.

Exposición 20 años Escuela de Arquitectura UCV. 1972. Museo Nacional de Bellas Artes, Santiago de Chile. https://wiki.ead.pucv.cl/images/3/32/OFI_1972_Exposicion_20.pdf.

Franczak, Jerzy. 2017. Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury. Warszawa: Instytut Badań Literackich.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1958. Wykłady z filozofii dziejów. T. 1. Tłum. Janusz Grabowski, Adam Landman. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Jacob, François. 1988. The Statute Within. An Autobiography. New York: Basic Books Inc. Publishers.

Jodorowsky, Alejandro. 1995. Psicomagia. http://lawerk.com/psicomagia-libro-pdf-gratis-jodorowsky/.

Kapuściński, Ryszard. 2000. Jeszcze dzień życia. Warszawa: Czytelnik.

Lear, Jonathan. 2013. Nadzieja radykalna. Etyka w obliczu spustoszenia kulturowego. Tłum. Marcin Rychter. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos.

León, Ana María. 2016. „Prisoneros de Ritoque. La Ciudad Abierta y el centro de detención.” ARQ 92. https://scielo.conicyt.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0717-69962016000100009.

Markowski, Michał Paweł. 2001. Występek. Eseje o pisaniu i czytaniu. Warszawa: Sic!.

Mignolo, D. Walter. 1995. The Darker Side of the Renaissance. Literacy, Territoriality & Colonization. Michigan: The University of Michigan Press.

Mościcki, Paweł. 2015. My też mamy już przeszłość. Guy Debord i historia jako pole bitwy. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.

Prado Biezma, Javier, del. 2006. „Viajes con viático y sin viático.” Revista de Filologia Romanica IV: 15–29.

Pratt, Mary Louis. 2011. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Tłum. Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Todorov, Tzvetan. 1996. Podbój Ameryki. Problem innego. Tłum. Janusz Wojcieszak. Warszawa: Aletheia.

Wulf, Andrea. 2017. Człowiek, który zrozumiał naturę. Nowy świat Alexandra von Humboldta. Tłum. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.