Kto ma prawo do biopolis? Agamben, Negri i spór o metropolie
PDF

Słowa kluczowe

oboz
wielość
metropolia
biopolis
prawo do miasta
profanacja
Agamben
Hardt
Negri

Jak cytować

Juskowiak, P. (2011). Kto ma prawo do biopolis? Agamben, Negri i spór o metropolie. Praktyka Teoretyczna, 3, 107–124. https://doi.org/10.14746/prt.2011.3.2

Abstrakt

W wykładzie poświęconym „kwestii miejskiej” Giorgio Agamben charakteryzował nowoczesne przeobrażenia przestrzenne w terminach przechodzenia od miasta, jako tradycyjnej formy organizacji przestrzennej, do metropolii. Proces ten zbiegał się, zdaniem włoskiego filozofa, z narodzinami biopolityki, specjalizującej się w produkowaniu i zarządzaniu nagim życiem. Metropolia w Agambenowskiej optyce to przestrzeń nierozróżnialności, materializacja, na wzór obozu, stanu wyjątkowego, obszar delokalizującej lokalizacji, kojarzony przez reprezentantów studiów miejskich z neoliberalnym miastem zerowej tolerancji. Dokonana przez Agambena negatywna analiza (miejskiej) biopolityki natra$a na swego rodzaju rewers w postaci refleksji nad metropolis autorstwa Antonia Negriego i Michaela Hardta. Podobny punkt wyjścia - opis wystawionej na mechanizmy biowładzy metropolii, przekonanie o jej bezgraniczności i heterotopiczności, zniesieniu różnicy między przestrzenią prywatną i publiczną - prowadzi autorów Multitude do przeciwstawnych, afirmatywnych, z uwagi na odmienne ujęcie biopolityki, wniosków. Zdaniem Negriego stosunek wielości do metropolii przypomina dawną relację klasy robotniczej do fabryki. Multitude zawiązuje się dziś głównie w miastach, celując w ich demokratyczne przeobrażenie. Przejmuje prawo do miasta, realizowane w akcie jego nieustannej reprodukcji. W niniejszym szkicu wskazuję na punkty przecięcia i podstawowe różnice obecne w charakteryzowanych wyżej wizjach biopolis. Argumentuję, iż przedsiębrany w jej ramach opór, związany z kulturową produktywnością miejskich podmiotów, polega na
ustanowieniu miejsca w analizowanym przez Agambena nie-miejscu władzy suwerennej.

https://doi.org/10.14746/prt.2011.3.2
PDF

Bibliografia

Agamben G. 2000. What is a Camp?. W Means without End: Notes on Politics. Minneapolis-London.

Agamben G. 2006. Pochwała profanacji. W Profanacje. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Agamben G. 2008. Co zostaje z Auschwitz?: archiwum i świadek. Homo sacer III. Warszawa: Sic!.

Agamben G. 2008. Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie. Warszawa: Prószyński i S-ka.

Agamben G. 2008. Stan wyjątkowy: homo sacer II.1. Kraków: Korporacja Ha!art.

Agamben G. 2008. Wspólnota, która nadchodzi. Warszawa: Sic!.

Agamben G. 2009. Czas, który zostaje: komentarz do Listu do Rzymian. Warszawa: Sic!.

Agamben G. 2010. Czym jest urządzenie?. W Agamben: przewodnik „Krytyki Politycznej”. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Agamben G. 2010. Metropolis. www.ekologiasztuka.pl/seminarium.foucault.

Auge M. 2010. Nie-miejsca: wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Berman M. 2006. „Wszystko. co stałe rozpływa się w powietrzu”: rzecz o doświadczeniu nowoczesności. Kraków: Universitas.

Casarino C., A. Negri. 2008. In Praise of the Common: a Conversation on Philosophy and Politics. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Castells M. 2007. Społeczeństwo sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Castells M. 2008. Siła tożsamości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Czyżewski A. 2001. Trzewia Lewiatana: antropologiczna interpretacja idei miasta-ogrodu. Kraków: Państwowe Muzeum Etnograficzne.

Davis M. 1992. City of Quartz: Excavating the Future in Los Angeles. New York: Verso.

Davis M. 2009. Planeta slumsów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.

Deleuze G. 2004. Foucault. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiego Szkoły Wyższej Edukacji TWP.

Deleuze G. 2007. Postscriptum o społeczeństwie kontroli. W Negocjacje: 1972-1990. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP.

Dikec M. 2007. Badlands of the Republic: Space. Politics and Urban Policy. Oxford: Oxford University Press.

Diken B. 2004. “From Refugee Camps to Gated Communities: Biopolitics and the End of City”. Citizenship Studies 8 (1) : 83-106.

Diken B., C. B. Laustsen. 2005. The Culture of Exception: Sociology Facing the Camp. London-New York: Routledge.

Drozdowski R. 2006. Obraza na obrazy: strategie społecznego oporu wobec obrazów dominujących. Poznań: Zysk i S-ka.

Ek. R. 2006. “Giorgio Agamben and the Spatialities of the Camp: an Introduction”. Geografiska Annaler: Series B. Human Geography 88 (4) : 363–386.

Fernandes E. 2007. “Implementing the Urban Reform Agenda in Brazil”. Environment & Urbanization 9 (1): 177–189.

Florida R. 2005. Cities and the Creative Class. London-New York: Routledge.

Foucault M. 1998. Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.

Foucault M. 1998. Trzeba bronić społeczeństwa: wykłady w College de France. 1976. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Foucault M. 2005. „Inne przestrzenie”. Teksty Drugie 96 (6): 117-125.

Freud Z. 1997. Niesamowite. W Pisma psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Graham S. 2011. Cities Under Siege: the New Military Urbanism. New York: Verso.

Hardt M., A. Negri. 2004. Multitude: Krieg und Demokratie im Empire. Frankfurt/M.-New York: Campus Verlag.

Hardt M., A. Negri. 2005. Imperium. Warszawa: W.A.B..

Hardt M., A. Negri. Rzecz-pospolita. Kraków: Korporacja Ha!art.

Harvey D. 2010. Sztuka renty: globalizacja. monopol i utowarowienie kultury. W Ekonomia kultury. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Harvey D. 2010. „The Right to the City”. New Left Review 53 : 23-40.

Jałowiecki B. 2009. M. S. Szczepański. Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Juskowiak P. 2010. „Wspólnoty oporu w mieście postpolitycznym”. Kultura Współczesna (2) : 129-140.

Koolhaas R. 2008. Junk-space „Logan Airport: światowej klasy upgrade dla XXI wieku” (billboard z końca XX wieku). Przegląd Kulturoznawczy.

Laclau E. 2009. Rozum populistyczny. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiego Szkoły Wyższej Edukacji TWP.

Laclau E. Nagie życie czy społeczne nie wiadomo co?. W Agamben: przewodnik Krytyki Politycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Lefebvre H. 2002. The Right to the City. W The Blackwell City Reader. Oxford: Oxford University Press.

Lemke T. 2010. Strefa nierozrożnialności: krytyka Agambenowskiej koncepcji biopolityki. http://www.recyklingidei.pl/lemke_strefa_nierozroznialnosci.

Marcuse P. 2009. “From Critical Urban Theory to the Right to the City”. City - analysis of urban trends, culture, theory, policy, action 13 (2-3) : 185-197.

Mbembe A. 2003. “Necropolitics”. Public Culture 15 (1) : 11-40.

Minca C. 2005. “The Return of the Camp”. Progress in Human Geography 29 (4) : 405-412.

Minca C. 2006. “Giorgio Agamben and the New Biopolitical Nomos”. Geografiska Annaler B 88 (4) : 387–403.

Minca C. 2007. “Agamben’s Geographies of Modernity”. Political Geography 26 (1) : 78-97.

Negri A. 2008. Goodbye Mr Socialism. Warszawa: W.A.B..

Negri A. 2009. “On Koolhaas”. Radical Philosophy 154 : 48-50.

Negri A. 2010. Multitude and Metropolis. http://www.generation-online.org/t/metropolis.html.

Negri A.. Petcou C.. Petrescu D.. Querrien A. 2010. What Makes a Biopolitical Space?: a Discussion with Toni Negri. http://www.eurozine.com/articles/2008-01-21-negri-en.html.

Pasquinelli M. 2008. Creative Sabotage in the Factory of Culture: Art. Gentrification and the Metropolis. W Animal Spirits: the Bestiary of the Commons. Rotterdam.

Patel R. 2010. Wartość niczego: jak przekształcić społeczeństwo rynkowe i na nowo zdefiniować demokrację. Warszawa: Muza.

Perera S. 2002. “What is a Camp… ?”. Bordelands E-Journal 1 (1) : 1-15.

Płonowska-Ziarek E. 2001. An Ethics of Dissensus: Postmodernity. Feminism and the Politics of Radical Democracy. Stanford.

Purcell M. 2008. Recapturing Democracy: Neoliberalization and the Struggle for Alternative Urban Futures. London-New York.

Ranciere J. 1999. Disagreement: Politics and Philosophy. Minneapolis.

Ranciere J. 2009. „Lud czy wielość?”. Recykling Idei 12.

Ratajczak M. 2010. „Wielość: produkcja wspólnotowości”. Praktyka Teoretyczna 1 (1) : 159-189.

Rutkowski K. 2006. Ostatni pasaż: przypowieść o byciu byle jakim. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.

Sassen S. 2007. Globalizacja: eseje o nowej mobilności ludzi i pieniędzy. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Sławek T. 1997. „Akro/nekro/polis: wyobrażenia miejskiej przestrzeni”. W Pisanie miasta – czytanie miasta. Poznań : Studia Kulturoznawcze 9.

Smith N. 1996. The New Urban Frontier: Gentrification and the Revanchist City. London-New York.

Stavrakakis Y. 2007. Antinomies of Space: from the Representation of Politics to a Topology of the Political. W Urban Politics Now: Re-Imagining Democracy in the Neoliberal City. Rotterdam.

Tari M. 2010. „20 tez o obaleniu metropolii”. Praktyka Teoretyczna 2 (2) : 141-150.

Turner V. 2010. Proces rytualny: struktura i antystruktura. Warszawa : PIW.

Turner V. 2002. Karnawał. rytuał i zabawa w Rio de Janeiro”. Konteksty (3-4) : 159-170

Wacquant L. 2009. Więzienia nędzy. Warszawa: Książka i Prasa.

Zukin S. 1995. The Cultures of Cities. Cambridge-MA-Oxford: Wiley-Blackwell.