Keywords
models of university
Stalinism
postwar Poland
Łódź
How to Cite
Abstract
First postwar years in the history of Poland was crucial time of doubts and hopes for building a new world and a new society. It is worth remembering, that in the first years it was not known how the history of Poland is going to be shaped and many intellectuals believed to have an unique chance to make a world better place. The interwar academic tradition was confronted with ideas of building a new type of university – the modernization dreams took many forms, occurring to be strong factor of a split between radical and moderate option. Soon those dreams have met with brutal reality and universities were transformed to important places in communist state, where national history, ideology and future elite was reproduced and shaped.We would like to focus on personalities of Józef Chałasiński and Tadeusz Kotarbiński, whose biographies met in the city of Lodz in 1945 – the place where new university was being built for the new times. Analyzing press materials, official statements and scientific papers we aim to reconstruct models of university – models as propositions of creating a new academia in a changing sociopolitical frames.
References
Baranowski, K. 1977. Oddział Wolnej Wszechnicy Polskiej w Łodzi 1928–1939. Warszawa.
Baranowski, B. 1985. Pierwsze lata Uniwersytetu Łódzkiego, 1945–1949. Łódź.
Baranowski, B., red. 1987. Uniwersytet Łódzki: Historia. Teraźniejszość. Perspektywy. Łódź.
Baranowski, B. 1990. Trudne lata Uniwersytetu Łódzkiego 1949–1956. Łódź.
Baranowski, K. 1993. Początki Łodzi akademickiej. Łódź́.
Baranowski, K. 1996. Inteligencja łódzka w latach II Rzeczypospolitej. Łódź.
Baranowski, K. 2001. Alternatywna edukacja w II Rzeczypospolitej: Wolna Wszechnica Polska. Warszawa.
Bołtuc-Staszewska, I., red. 1964. Tranzytem przez Łódź. Łódź.
Chałasiński, J. 1947. ,,O społeczny sens reformy uniwersytetów.” Kuźnica 24.
Chałasiński, J. 1947. ,,Problemy demokratyzacji.” Odrodzenie 14/15.
Chałasiński, J. 1950. ,,Od liberalnej do socjalistycznej idei Uniwersytetu.” Życie Nauki 7/8.
Chałasiński, J. 1952. Inauguracja V roku akademickiego Uniwersytetu Łódzkiego. W Materiały do dziejów Uniwersytetu Łódzkiego 1945–1950, red. B. Baranowski, K. Duda-Dziewierz. Łódź.
Chodakowska, J. 1981. Rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce Ludowej w latach 1944–1951. Wrocław.
Connelly, J. 1999. ,,The Foundation of Diversity: Communist Higher Education Policies in Eastern Europe 1945–1955.” in Science Under Socialism. Cambridge.
Connelly, J. 2000. Captive University: The Sovietization of East German, Czech, and Polish Higher Education, 1945-1956. Chapel Hill: University of North Carolina Press.
Czyżewski, A. 2008. Łódź akademicka, w: Rok 1945 w Łodzi: Studia i szkice. Łódź́.
Fleming, M. 2010. Communism, Nationalism and Ethnicity in Poland, 1944–1950. London–New York.
Gryko, C. 2007. Józef Chałasiński – człowiek i dzieło: Od teorii wychowania do kulturowej wizji narodu. Lublin.
Herczyński, R. 2008. Spętana nauka: Opozycja intelektualna w Polsce 1945–1970. Warszawa.
Hübner, P. 1983. Kongres Nauki Polskiej jako forma realizacji założeń polityki naukowej państwa ludowego. Wrocław.
Hübner, P. 1992. Polityka naukowa w Polsce w latach 1944–1953: Geneza systemu. Wrocław.
Hübner, P. 1994. Siła przeciw rozumowi: losy Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1939–1989. Kraków.
Hübner, P. 2011. ,,Kotarbiński versus Chałasiński.” Forum Akademickie 4, http://forumakademickie.pl/fa/2011/04/kotarbinski-versus-chalasinski/
Jaczewski, B. 1987. Życie naukowe w Polsce w drugiej połowie XIX i w XX wieku: Organizacje i instytucje. Wrocław.
Kaleta, A. 1980. Józef Chałasiński – socjolog i humanista. Toruń.
Kaleta, A. 1996. Chałasiński dzisiaj: Materiały z konferencji naukowej. Toruń.
Kenney, P. 2012. Rebuilding Poland: Workers and Communists 1945–1950. London–New York.
Kersten, K. 1991. The Establishment of Communist Rule in Poland 1943–1948. Berkeley.
Kersten, K. 1993. Między wyzwoleniem a zniewoleniem: Polska 1944–1956. Londyn.
Kłoskowska, A. 1970. Uniwersytet Łódzki 1945–1970. Warszawa.
Kłoskowska, A. 1992. ,,Bunty i służebności uczonego.” W Bunty i służebności uczonego: Profesor Józef Chałasiński. Łódź.
Kott, J. 1990. Przyczynek do biografii. Londyn.
Krasiewicz, B. 1976. Odbudowa szkolnictwa wyższego w Polsce Ludowej w latach 1944–1948. Wrocław
Leder, A. 2011. ,,Kto nam zabrał tę rewolucję?” Krytyka Polityczna 29.
Lewandowski, J. 1991. Rodowód społeczny powojennej inteligencji polskiej: 1944–1949. Szczecin.
,,Młodzież akademicka o swoich potrzebach.” 1946. Dziennik Łódzki, 25 listopada.
Natkowska, M. 1999. Numerus clausus, getto ławkowe, numerus nullus, „paragraf aryjski”: Antysemityzm na Uniwersytecie Warszawskim 1931–1939. Warszawa.
Skubała-Tokarska, Z. 1967. Społeczna rola Wolnej Wszechnicy Polskiej. Warszawa–Kraków.
Stobiecki, R. 1993. Historia pod nadzorem: Spory o nowy model historii w Polsce II połowa lat czterdziestych – początek lat pięćdziesiątych. Łódź.
Śródka, A. ed. 1995. Historia Nauki Polskiej – wiek XX. Warszawa.
Szczepański, J. 1976. Szkice o szkolnictwie wyższym. Warszawa.
Wincławski, W. 1989. Wprowadzenie do Chałasińskiego: Przewodnik bio-bibliograficzny. Toruń.
Wincławski, W. 1992. ,,Idea i socjologia uniwersytetu.” W Bunty i służebności uczonego: Profesor Józef Chałasiński. Łódź.
Wincławski, W. 2001. Słownik biograficzny socjologii polskiej. Warszawa.
Wojtczak, L., red. 1992. Bunty i służebności uczonego: Profesor Józef Chałasiński. Łódź.
License
“Theoretical Practice” seeks to put into practice the idea of open access to knowledge and broadening the domain of the commons. It serves the development of science, thinking and critical reflection. The journal is published in open-access mode under the CC-BY-NC-SA 4.0 license (detail available here: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Articles published in the journal may be freely distributed, stored, printed and utilized for academic and teaching purposes without restrictions.
They should not be, however, used for any commercial purposes or be reconstructed into derivative creations. Access to the journal may not be limited or offered for a fee by any third party.
Prospective authors are obliged to fill in, sign and send back the publishing contract compliant with the CC licencing. [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf,EN.doc].
According to this contract, authors grant the journal a non-exclusive right to publish their work under the creative commons license (CC-BY-NC-SA 4.0) without any financial obligation on both sides of the contract.
Before submission authors should make sure that derivative materials they use are not protected by copyright preventing their non-commercial publication. Authors are responsible for any respective copyright violations.