Słowa kluczowe
liberalizm
neoliberalizm
totalitaryzm
demokracja
państwo
Jak cytować
Abstrakt
Jeśli odrzucimy ideę chronologicznego następstwa systemów liberalno-demokratycznych i totalitarnych na rzecz wizji genealogicznej, szybko zauważymy, że prawdziwa cezura, strukturalny podział, nie przebiega pionowo między totalitaryzmem a demokracją liberalną, lecz poziomo między demokracją i komunizmem (jako paroksyzmem demokratycznego egalitaryzmu) z jednej strony a, z drugiej, biopolityką, na którą składają się dwie antytetyczne, lecz powiązane z sobą formy: nazizm i liberalizm, biopolityka państwowa i biopolityka indywidualna. Jeśli dla nazizmu człowiek jest własnym ciałem, dla liberalizmu, począwszy od Locke’a, człowiek posiada własne ciało, a zatem może go używać, zmieniać je, a nawet wymieniać na inne dobra. W tym sensie nazizm w swoich podstawowych kategoriach odwraca perspektywę liberalną, przyznając posiadanie ciała nie jednostce, lecz państwu, pozostając jednak w granicach tego samego biopolitycznego leksykonu. Twierdzę, że biopolityczny charakter liberalizmu odróżnia go właśnie od demokracji i komunizmu. Esej podejmuje analizę powyższej opozycji tak w wymiarze wertykalnym – liberalizm/nazizm, demokracja/komunizm, jak i horyzontalnym – liberalizm/demokracja, komunizm/nazizm, w celu uzyskania lepszego wglądu w korzenie systemów totalitarnych oraz zdiagnozowania liberalnych źródeł współczesnych reżymów biopolitycznych.
Bibliografia
Arendt H. 1989. Korzenie totalitaryzmu. t. 1-2. Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza.
Arendt H. 2000. Kondycja ludzka. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Esposito R. 2007. „Totalitaryzm czy biopolityka?”. Przegląd Polityczny 82 : 122-128.
Foucault M. 1995. Wola wiedzy. W Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.
Foucault M. 2000. Rządomyślność. W Filozofia. historia. polityka: wybór pism. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Foucault M. 2004. Naissance de la biopolitique: cours au college de France (1978-1979). Paris: Seuil.
Friedrich C. J. 1953. The Unique Character of Totalitarian Society. W Totalitarianism Proceedings of a Conference Held at the American Academy of Art and Sciences. Cambridge: Harvard University Press.
Friedrich C. J., Brzezinski J. 1966. Totalitarian Dictatorship and Autocracy. New York: Harvard University Press.
Gleanson A. 1995. Totalitarianism: the Inner History of the Cold War. Oxford: Oxford University Press.
Haraway D. 1997. Modest_Witness @ Second_Millennium. New York: Routledge.
Hardt M., A. Negri. 2004. Multitude: War and Democracy in the Age of Empire. New York: Penguin Books.
Herer M. 2010. Od tłumacza. W M. Foucault. Bezpieczeństwo. terytorium. populacja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Lefort C. 2006. „O odmowie przemyślenia totalitaryzmu”. Przegląd Polityczny 79/80 : 157-162.
Lemke T. 2001. “The Birth of BioPolitics – Michel Foucault’s Lecture at the College de France on Neo-Liberal Governmentality”. Economy & Society 30 (2) : 190–207.
Müller-Armack A. 1966. Wirtschaftsordnung und Wirtschaftspolitik: 1. Auflage. Freiburg im Breisgau.
Rüstow A. 1955. Wirtschaftsethische Probleme der sozialen Marktwirtschaft. W Der Christ und die soziale Marktwirtschaft. Stuttgart-Köln.
Strauss L. 2009. O tyranii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Śpiewak P.. Jak możliwa jest myśl polityczna po Szoa?. http://www.math.uni.wroc.pl/~kisiel/Salon/spiewak.pdf.
Talmon J. L. 2005. „Korzenie demokracji totalitarnej”. Przegląd Polityczny 69 : 1-8.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.