Słowa kluczowe
Mark Fisher
realizm
depresja
psychoterapia
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł wskazuje na znaczącą rolę filozofii Herberta Marcusego jako inspiracji dla krytyki kulturalnej Marka Fishera. W sposób porównawczy przedstawia wybrane koncepcje obydwu autorów, jako ogólną ramę przyjmując analogie pomiędzy relacją zasady wydajności i egzystencji uspokojonej (Marcuse) oraz realizmu kapitalistycznego i komunizmu kwasowego (Fisher). Osią tekstu są pojęcia rzeczywistości, realizmu i Realnego, które zastosowane są do analizy problemu zdrowia psychicznego i kultury terapeutycznej w systemie kapitalistycznym. Szczególna uwaga poświęcona jest popularyzowanej przez Fishera teorii realizmu depresyjnego, wedle której depresyjna percepcja jest bardziej realistyczna od „normalnej”. Realizm depresyjny jest według Fishera dominującym niezmiennie w systemie kapitalistycznym sposobem patrzenia na rzeczywistość jako taką. Transformacja społeczno-polityczna wymaga więc przede wszystkim zmiany rozumienia samego pojęcia rzeczywistości – Fisherowska koncepcja „komunizmu kwasowego” jest właśnie taką propozycją.
Bibliografia
Alford, C. Fred. 1987. „Eros and Civilization after Thirty Years: A Reconsideration in Light of Recent Theories of Narcissism.” Theory and Society 16(6): 869–890.
Allan, Lorraine G., Shepard Siegel, i Samuel Hannah. 2007. „The Sad Truth about Depressive Realism.” The Quarterly Journal of Experimental Psychology 60(3): 482–495. https://doi.org/10.1080/17470210601002686.
Alloy, L.B., i L.Y. Abramson. 1979. „Judgment of Contingency in Depressed and Nondepressed Students: Sadder but Wiser?” Journal of Experimental Psychology: General 108(4): 441–485. https://doi.org/10.1037/0096-3445.108.4.441.
Burston, Daniel. 2018. „Psychiatry and Anti-Psychiatry: History, Rhetoric and Reality.” Eidos: A Journal for Philosophy of Culture 2(4): 75–88. https://doi.org/10.26319/4717.
Cohen, Bruce M.Z. 2016. Psychiatric Hegemony: A Marxist Theory of Mental Illness. London: Palgrave Macmillan.
Crary, Jonathan. 2015. 24/7. Późny kapitalizm i koniec snu. Tłum. Dariusz Żukowski. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Cvetkovich, Ann. 2012. Depression: A Public Feeling. Durham–London: Duke University Press.
Dawson, Kim A. 2005. „A Psychedelic Neurochemistry of Time.” http://cogprints.org/4034/1/Psychedelic_Neurochemistry2.htm.
Derrida, Jacques. 1994. Spectres of Marx: The State of the Debt, the Work of Mourning and the New International. Tłum. Peggy Kamuf. New York – London: Routledge.
Farr, Arnold. 2018. „Unhappy Consciousness, One-Dimensionality, and the Possibility of Social Transformation.” Tempo Social, Revista de Sociologia da USP 30(3): 25-48.
Fisher, Mark. 2010. „Deconstruction as Pathology.” K-punk. http://k-punk.abstractdynamics.org/archives/011650.html.
Fisher, Mark. 2014. Ghosts of My Life: Writings on Depression, Hauntology and Lost Futures. Winchester: Zero Books.
Fisher, Mark. 2018. K-punk: The Collected and Unpublished Writings of Mark Fisher (2004–2016), red. Darren Ambrose. London: Repeater.
Fisher, Mark. 2020. Realizm kapitalistyczny. Czy nie ma alternatywy? Tłum. Andrzej Karalus. Warszawa: Książka i Prasa.
Forman, Michael. 2013. „One-Dimensional Man and the Crisis of Neoliberal Capitalism. Revisting Marcuse in the Occupation.” Radical Philosophy Review 16(2): 507–528. https://doi.org/10.5840/radphilrev201316239.
Foucault, Michel. 1987. Mental Illness and Psychology. Tłum. Alan Sheridan. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
Fuchs, Christian. 2016. „Herbert Marcuse and Social Media.” Radical Philosophy Review 10(1): 113–143. https://doi.org/10.5840/radphilrev20163950.
Grof, Stanislav. 2000. Obszary nieświadomości. Raport z badań nad LSD. Tłum. Andrzej Szyjewski. Kraków: Wydawnictwo A.
Harvey, David. 2000. Spaces of Hope. Edinburgh: Edinburgh University Press.
Hassan, Robert. 2015. „The Function of Time in Marcuse’s One-Dimensional World, and its Relevance in the Networked Society.” New Proposals: Journal of Marxism and Interdisciplinary Inquiry 7(2): 101–115.
Holland, Nancy J. 2011. „Looking Backwards: A Feminist Revisits Herbert Marcuse’s Eros and Civilization.” Hypatia 26(1): 65–78.
Horney, Karen. 1999. The Neurotic Personality of Our Time. London: Routledge.
Horwitz, Alan V., i Jerome C. Wakefield. 2007. The Loss of Sadness: How Psychiatry Transformed Normal Sorrow into Depressive Disorder. Oxford: Oxford University Press.
Illouz, Eva. 2007. Cold Intimacies: The Making of Emotional Capitalism. Malden, MA: Polity Press.
Illouz, Eva. 2008. Saving the Modern Soul: Therapy, Emotions and the Culture of Self-Help. Berkeley – Los Angeles: University of California Press.
Kellner, Douglas. 1999. „Marcuse and the Quest for Radical Subjectivity.” Social Thought & Research 22(1/2): 1–24.
Laing, R.D. 1967. The Politics of Experience and the Bird of Paradise. London: Penguin Books.
Lasch, Christopher. 1984. The Minimal Self: Psychic Survival in Troubled Times. New York – London: W.W. Norton & Company.
Lorenc, Maciej. 2019. Czy psychodeliki uratują świat? Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Luke, Timothy W. 2000. „One-Dimensional Man: A Systematic Critique of Human Domination and Nature-Society Relations.” Organization & Environment 13(1): 95–101.
Marcuse, Herbert. 1991. Człowiek jednowymiarowy. Badania nad ideologią rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego. Tłum. Andrzej Chwieśko, Maciej Ćwirko-Godycki, Wiesław Gromczyński, Zofia Koenig, Stanisław Konopacki i Marek Kozłowski. Warszawa: PWN.
Marcuse, Herbert. 1998. Eros and Civilization: A Philosophical Inquiry into Freud. London: Routledge.
Metzl, Jonathan M. 2002. „Prozac and the Pharmacokinetics of Narrative Form.” Signs: Journal of Women in Culture and Society 27(2): 347–380.
Moncrieff, Joanna. 2008. The Myth of the Chemical Cure: A Critique of Psychiatric Drug Treatment. Hampshire – New York: Palgrave Macmillan.
Moore, Michael T., i David M. Fresco. 2012. „Depressive Realism: A Meta-Analytic Review.” Clinical Psychology Review 32(6): 496–509. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2012.05.004.
Neill, R.D. 1975. „Character, Society, & the Politics of Hope: A Comparative Look at the Theories of Wilhelm Reich, Erich Fromm, and Herbert Marcuse.” Humboldt Journal of Social Relations 2(2): 36–48.
Rapley, Mark, Joanne Moncrieff, i Jacqui Dillon. 2011. De-Medicalizing Misery: Psychiatry, Psychology and the Human Condition. New York: Palgrave Macmillan.
Rose, Nikolas. 1999. Governing the Soul: The Shaping of the Private Self. London: Free Association Books.
Rose, Nikolas. 2007. The Politics of Life Itself: Biomedicine, Power and Subjectivity in the Twenty-First Century. Princeton – Oxford: Princeton University Press.
Rose, Nikolas. 2019. Our Psychiatric Future: The Politics of Mental Health. Cambridge: Polity Press.
Syme, Kristen L., i Edward H. Hagen. 2019. „Mental Health Is Biological Health: Why Tackling »Diseases of the Mind« Is an Imperative for Biological Anthropology in the 21st Century.” American Journal of Physical Anthropology 171(S70): 87–117. https://doi.org/10.1002/ajpa.23965.
Weeks, Kathi. 2011. The Problem with Work: Feminism, Marxism, Antiwork Politics and Postwork Imaginaries. Durham – London: Duke University Press.
Whitebook, Joel. 1996. Perversion and Utopia: A Study in Psychoanalysis and Critical Theory. Cambridge: MIT Press.
WHO. 2011. „Global Burden of Mental Disorders and the Need for a Comprehensive, Coordinated Response from Health and Social Sectors at the Country Level.” https://apps.who.int/gb/ebwha/pdf_files/EB130/B130_9-en.pdf.
Wolfenstein, Eugene Victor. 1993. Psychoanalytic-Marxism: Groundwork. New York: Guilford Press.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.