Słowa kluczowe
finansowanie
kapitalizm kognitywny
produktywność
radykalny reformizm
wartość
Jak cytować
Abstrakt
Celem artykułu jest przedstawienie argumentacji teoretyków i teoretyczek kapitalizmu kognitywnego na rzecz bezwarunkowego dochodu podstawowego, wskazanie na jej oryginalny wkład do debaty nad tym rozwiązaniem, także wykazanie pewnych teoretycznych niespójności i niedociągnięć. Oryginalność przedstawianego podejścia polega na przydaniu szczególnego znaczenia tezie o kryzysie prawa wartości opartej na pracy i hegemonii pracy niematerialnej/biopolitycznej w kapitalizmie kognitywnym. Teza tego artykułu głosi, że niezależnie od pojawiającej się w pismach tej grupy rewolucyjnej retoryki, należący do niej badacze i badaczki postrzegają dochód podstawowy jako kluczowy element programu reform, który miałby stanowić odpowiedź na aktualny stan walki klas. Ponadto konkretne propozycje źródeł jego finansowania, a także argumenty odnoszące się do stabilizowania systemu i bezpośredniej poprawy sytuacji osób zajmujących najgorsze pozycje w strukturze społecznej wskazują, że argumentacja badaczy i badaczek posługujących się pojęciem kapitalizmu kognitywnego nie ma charakteru rewolucyjnego, ale reformistyczny.Bibliografia
Atkinson, Anthony B. 1995. Public Economics in Action: The Basic Income/Flat Tax Proposal. Oxford: Clarendon Press.
Atkinson, Anthony B. 1996. „The case for a participation income.” Political Quarterly 1.
Bellofiore, Riccardo i Marco Passarella. 2012. „Finanse i problem realizacji u Róży Luksemburg: Interpretacja »cyrkulatywistyczna«.” Tłum. Krzysztof Nowak, Maciej Szlinder. Praktyka Teoretyczna 6.
Bhaduri, Amit. 1994. Makroekonomiczna teoria dynamiki produkcji towarowej. Tłum. Stanisław R. Domański. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Callinicos, Alex. 2006. „What does the revolutionary strategy mean today?” International Socialism Tendency: Discussion Bulletin, styczeń.
Cleaver, Harry. 2011. Polityczne czytanie „Kapitału”. Tłum. Iwo Czyż. Poznań: Oficyna Wydawnicza Bractwa „Trojka”.
Del Re, Alisa. 2014. „Produkcja/reprodukcja.” W Marks. Nowe perspektywy, red. Libera Università Metropolitana. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Friedman, Milton. 2013. „Negative income tax: The original idea.” W Basic Income: An Anthology of Contemporary Research, red. Karl Widerquist, José A. Noguera, Yannick Vanderborght i Jurgen De Wispelaere. Malden–Oxford–Chichester: Wiley Blackwell.
Fumagalli, Andrea. 2000. „Ten propositions on basic income: Basic income in a flexible accumulation system.” http://www.basicincome.org/bien/pdf/2000Fumagalli.pdf.
Fumagalli, Andrea. 2004. „Bio-economics, labour flexibility and cognitive work: Why not basic income?” W Promoting Income Security as a Right: Europe and North America, red. Guy Standing. London: Anthem Press.
Fumagalli, Andrea i Stefano Lucarelli. „Cognitive capitalism as a financial economy of production.” http://mpra.ub.uni-muenchen.de/27989.
Fumagalli. 2014. „Dochód podstawowy a wydajność w kapitalizmie kognitywnym.” Tłum. Krystian Szadkowski. Praktyka Teoretyczna 2.
Gorz, André. 1992. „On the difference between society and community, and why basic income cannot by itself confer full membership of either.” W Arguing for Basic Income: Ethical Foundations for a Radical Reform, red. Philippe Van Parijs. London–New York: Verso.
Gorz, André. 2010. The Immaterial: Knowledge, Value and Capital. Tłum. Chris Turner. London–New York–Calcutta: Seagull Books.
Gorz, André. 2013. „Beyond the wage-based society.” W Basic Income: An Anthology of Contemporary Research, red. Karl Widerquist, José A. Noguera, Yannick Vanderborght i Jurgen De Wispelaere. Tłum. Chris Turner. Malden–Oxford–Chichester: Wiley Blackwell.
Hardt, Michael. 2000. „Guaranteed income, or, the separation of labor from income.” Hybrid 5.
Hardt, Michael i Antonio Negri. 2005. Imperium. Tłum. Sergiusz Ślusarski, Adam Kołbaniuk. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Hardt, Michael i Antonio Negri. 2012. Rzecz-pospolita: Poza własność prywatną i dobro publiczne. Tłum. Praktyka Teoretyczna. Kraków: Korporacja Ha!art.
Howard, Michael. 2004. „Liberal and marxist justifications for basic income.” W Promoting Income Security as a Right: Europe and North America, red. Guy Standing. London: Anthem Press.
Howard, Michael. 2005. „Basic income, liberal neutrality, socialism and work.” W The Ethics and Economics of the Basic Income Guarantee, red. Karl Widerquist, Michael A. Lewis i Steven Pressman. Farnham, Burlington: Ashgate.
Husson, Michel. 2011a. Kapitalizm bez znieczulenia: Studia nad współczesnym kapitalizmem, kryzysem światowym i strategią antykapitalistyczną. Tłum. Zbigniew M. Kowalewski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa.”
Husson, Michel. 2011b. „Prawo do pracy i skrócenie czasu pracy czy koniec pracy i powszechny dochód?” W Kapitalizm bez znieczulenia: Studia nad współczesnym kapitalizmem, kryzysem światowym i strategią antykapitalistyczną. Tłum. Zbigniew M. Kowalewski. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa”.
Kalecki, Michał. 1979. „Polityczne aspekty pełnego zatrudnienia.” W Dzieła. T. 1: Kapitalizm: Koniunktura i zatrudnienie, red. Jerzy Osiatyński. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Lavinas, Lena. 2013. „Brazil: The lost road to citizen’s income.” W Citizen’s Income and Welfare Regimes in Latin America: From Cash Transfers to Rights, red. Rubén Lo Vuolo. New York & Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Leontief, Wassily W. 1982. „The distribution of work and income.” The Scientific American 3.
Łaski, Kazimierz. 2009. Mity i rzeczywistość w polityce gospodarczej i w nauczaniu ekonomii. Warszawa: INE PAN, Fundacja Innowacja i WSSE.
Marazzi, Christian. 2014. „Socjalizm kapitału.” W Marks: Nowe perspektywy, red. Libera Università Metropolitana. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Marks, Karol. 1951. Kapitał: Krytyka ekonomii politycznej. Tom I. Warszawa: Książka i Wiedza.
Marks, Karol. 1972. „Uwagi na marginesie programu Niemieckiej Partii Robotniczej.” W Marks, Karol I Fryderyk Engels. MED. Tom 19. Warszawa: Książka i Wiedza.
Marks, Karol. 1986. Zarys krytyki ekonomii politycznej. Warszawa: Książka i Wiedza.
Moulier-Boutang, Yann. 2011. Cognitive Capitalism. Tłum. Ed Emery. Cambridge–Malden: Polity Press.
Murray, Charles. 2008. „Guaranteed income as a replacement for the welfare state.” Basic Income Studies 2.
Negri, Antonio. 2005. Books for Burning: Between Civil War and Democracy in 1970s Italy. Tłum. Arianna Bove, Ed Emery, Timothy S. Murphy i Francesca Novello. London–New York: Verso.
Negri, Antonio. 2014. „Kryzys prawa wartości opartej na pracy.” W Marks: Nowe Perspektywy, red. Libera Università Metropolitana. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Palley, Thomas I. 2013. „Europe’s crisis without end: The consequences of neoliberalism run amok.” IMK Working Paper, no. 111 (March). http://www.boeckler.de/pdf/p_imk_wp_111_2013.pdf.
Samuelson, Paul A., William D. Nordhaus. 2012. Ekonomia. Tłum. Adam Bukowski, Jacek Środa. Poznań: REBIS.
Standing, Guy. 2014. Prekariat: Nowa niebezpieczna klasa. Tłum. Krzysztof Czarnecki, Paweł Kaczmarski i Mateusz Karolak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szadkowski, Krystian. 2013. „Postoperaistyczne lektury Marksowskiego »Fragmentu o maszynach« w świetle krytyki.” Praktyka Teoretyczna 3.
Szadkowski, Krystian. 2014a. „Dobro wspólne jako nie-kapitalistyczna forma bogactwa: Antonia Negriego teza o kryzysie prawa wartości i jej konsekwencje.” Hybris 25.
Szadkowski, Krystian. 2014b. „Marksizm w cieniu kryzysu prawa wartości.” W Marks: Nowe perspektywy, red. Libera Università Metropolitana. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Szarfenberg, Ryszard. 2013a. „Pieniądze dla każdego, czyli o dochodzie powszechnym.” Nowy Obywatel, nr 10. http://nowyobywatel.pl/2013/10/31/pieniadze-dla-kazdego-czyli-o-dochodzie-powszechnym/.
Szarfenberg, Ryszard. 2013b. „Dochód dla każdego!” (Rozm. Maciej Szlinder.) http://www.praktykateoretyczna.pl/dochod-dla-kazdego-z-ryszardem-szarfenbergiem-o-dochodzie-podstawowym-rozmawia-maciej-szlinder/.
Szlinder, Maciej. 2012. „Róża Luksemburg: Ekonomia (bardzo) polityczna.” Praktyka Teoretyczna 6.
Szlinder, Maciej. 2013. „Dochód podstawowy z perspektywy ekonomii politycznej Michała Kaleckiego.” Nowa Krytyka 30/31.
Van Parijs, Philippe, red. 1992. Arguing for Basic Income: Ethical Foundations for a Radical Reform. London–New York: Verso.
Van Parijs, Philippe i Robert van der Veen. 1986. „A capitalist road to communism.” Theory and Society 5.
Vercellone, Carlo. 2005. „The hypothesis of cognitive capitalism.” http://hal.archives-ouvertes.fr/docs/00/27/36/41/PDF/The_hypothesis_of_Cognitive_Capitalismhall.pdf.
Vercellone, Carlo. 2007. „From formal subsumption to general intellect: Elements for a Marxist reading of the thesis of cognitive capitalism.” Tłum. Peter Thomas. Historical Materialism 15.
Vercellone, Carlo. 2014. „Trójjednia Kapitału.” W Marks: Nowe Perspektywy, red. Libera Università Metropolitana. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Widerquist, Karl. 2013. Independence, Propertylessness, and Basic Income: A Theory of Freedom as the Power to Say No. New York–Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Widerquist, Karl, Michael A. Lewis i Steven Pressman, red. 2005. The Ethics and Economics of the Basic Income Guarantee. Farnham–Burlington: Ashgate.
Widerquist, Karl, José A. Noguera, Yannick Vanderborght i Jurgen De Wispelaere, red. 2013. Basic Income: An Anthology of Contemporary Research. Malden–Oxford–Chichester: Wiley Blackwell.
Wright, Erik Olin. 1986. „Why something like socialism is necessary for the transition to something like communism.” Theory and Society 5.
Wright, Erik Olin. 2006. „Basic income as a socialist project.” Basic Income Studies 1.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.