Cel i zakres

„Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne” są czasopismem publikującym rezultaty archeologicznych badań wykopaliskowych prowadzonych na terenie szeroko rozumianej (w granicach historycznych, a nie administracyjnych) Wielkopolski. Głównym celem jest przynoszenie szybkich informacji, dotyczących badań aktualnie prowadzonych, nawet nie zawsze w pełni zakończonych. Ponadto w czasopiśmie jest stałe miejsce, w którym prezentowane są wydarzenia z życia Oddziału Wielkopolskiego SNAP.

Historia czasopisma

Pierwszy tom „Wielkopolskich Sprawozdań Archeologicznych” ukazał się w 1991 roku. Redaktorem pierwszych dziesięciu tomów była prof. dr hab. Zofia Hilczer-Kurnatowska, która pełniła tę funkcję do roku 2009. Począwszy od tomu 11 (w roku 2010) redaktorem jest prof. dr hab. Andrzej Michałowski. Publikacja tomów 12–18/19/20 (lata 2011–2019) była dziełem Wydawnictwa Fundacji Archeologicznej w Zielonej Górze, ale redakcja pozostała niezmiennie w gestii Oddziału Wielkopolskiego SNAP w Poznaniu. Tomy 21 i 22 (lata 2022–2023) wydane zostały już przy udziale Wydziału Archeologii UAM, a od 2023 roku oficjalnym współwydawcą czasopisma jest Wydział Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Od tomu 13 format czasopisma zmienił się z B5 na A4, ale profil merytoryczny pozostaje stały.

Zasady etyki

Redakcja czasopisma „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne” rygorystycznie przestrzega najwyższych standardów etyki publikacyjnej, które zostały stworzone w oparciu o zasady zalecane przez Committee on Publication Ethics.
Rzetelność w nauce stanowi jeden z jej jakościowych fundamentów. Czytelnicy powinni mieć pewność, że autorzy publikacji w sposób przejrzysty, rzetelny i uczciwy prezentują rezultaty swojej pracy, niezależnie od tego, czy są jej bezpośrednimi autorami, czy też korzystali z pomocy wyspecjalizowanego podmiotu (osoby fizycznej lub prawnej).
Dowodem etycznej postawy autora artykułu oraz najwyższych standardów redakcyjnych powinna być jawność informacji o podmiotach przyczyniających się do powstania publikacji (wkład merytoryczny, rzeczowy, finansowy etc.), co jest przejawem nie tylko dobrych obyczajów, ale także społecznej odpowiedzialności. Przeciwstawne temu są zjawiska określane jako: „ghostwriting” i „guest authorship”. Aby przeciwdziałać przypadkom „ghostwriting”, „guest authorship” Redakcja prosi autorów o zamieszczanie w formie przypisów wkładu poszczególnych autorów w powstanie publikacji (z podaniem ich afiliacji oraz kontrybucji, tj. informacji kto jest autorem koncepcji, założeń, metod, protokołu itp. wykorzystywanych przy przygotowaniu publikacji), przy czym główną odpowiedzialność ponosi autor zgłaszający artykuł. Ponadto, jeśli wystąpi taka okoliczność, prosimy o podanie informacji o źródłach finansowania publikacji, wkładzie instytucji naukowo-badawczych, stowarzyszeń i innych podmiotów („financial disclosure”).
Przypadki naruszenia praw autorskich, szczególnie plagiatów w postaci:
• świadomego przywłaszczenia cudzego tekstu;
• korzystania bez zezwolenia z rezultatów cudzego wysiłku intelektualnego;
• zatajeniu źródła i twórcy całego lub fragmentu tekstu;
będą dokumentowane przez redakcję oraz ujawniane opinii publicznej, a informacje na ich temat zostaną przekazane do odpowiednich instytucji.
Inne rodzaje naruszeń praw autorskich takich jak: ghostwriting, ghost authorship, guest authorship również będą dokumentowane i przekazywane opinii publicznej oraz środowisku naukowemu.

Obowiązki redakcji:
Przestrzeganie standardów etycznych: redaktorzy są odpowiedzialni przestrzeganie standardów etycznych publikacji naukowych oraz przeciwdziałanie wszelkim nadużyciom publikacyjnym. Redakcja nigdy nie wpływa merytorycznie na treści autorskich wypowiedzi polemicznych (recenzji, artykułów recenzyjnych). Tym samym poglądy wyrażane w publikowanych tekstach nie są poglądami redakcji a wyłącznie ich autorów i to oni biorą odpowiedzialność za swoje słowa w nich wypowiadane.
Wstępna ocena tekstów: nadesłane teksty są oceniane pod kątem wartości naukowej (oryginalność, zawartość merytoryczna, jasność wywodu) i ich znaczenia dla czasopisma. Teksty są weryfikowane przez program antyplagiatowy.
Decyzja dotycząca publikacji: redakcja jest odpowiedzialna za podjęcie decyzji, które z nadesłanych tekstów powinny zostać opublikowane. Swoją decyzję o przyjęciu do publikacji lub odrzuceniu danego opracowania redakcja podejmuje na podstawie jego: oryginalności, poziomu merytorycznego i znaczenia dla tematyki czasopisma. Redaktorzy zapewniają uczciwą, podwójnie ślepą recenzję dla tekstów zgłoszonych do czasopisma i starają się unikać potencjalnego konfliktu interesów między autorem a członkami redakcji oraz recenzentami.
Poufność: redaktorzy zapewniają, że materiały przesłane do czasopisma pozostaną poufne w trakcie procesu redakcyjnego. Nie wolno im ujawniać informacji o przesłanym opracowaniu nikomu poza autorami, recenzentami oraz wydawcą (ewentualnie doradcami redakcji).
Ujawnianie konfliktów interesów: redaktor naczelny w przypadku kiedy zachodzi konflikt interesów poprosi innego członka redakcji o zajęcie się zgłoszonym opracowaniem.
Decyzje dotyczące publikacji: redakcja zapewnia, że wszystkie nadesłane opracowania będą poddawane recenzji przez co najmniej dwóch recenzentów, którzy są ekspertami w danej dziedzinie. Redaktor naczelny podejmuje decyzję, które z prac skierowanych do czasopisma zostaną opublikowane. Decyzje te zapadają w oparciu o następujące elementy:
• ocena jakości pracy
• znaczenie naukowe
• uwagi recenzentów
• wymogi prawne, takie jak: obecnie obowiązujące zapisy w zakresie naruszenia praw autorskich i plagiatu.
Przy podejmowaniu takiej decyzji Redaktor Naczelny powinien porozumiewać się z innymi członkami redakcji oraz recenzentami.
Współpraca w dochodzeniach: redaktorzy wspólnie z wydawcą będą na bieżąco reagować i podejmować odpowiednie środki, gdy pojawią się wątpliwości natury etycznej w odniesieniu do nadesłanego opracowania lub opublikowanego artykułu. Każde nieetyczne zachowanie wydawnicze będzie zbadane, a redaktorzy w takich przypadkach zastosują się do zaleceń COPE.

Redaktorzy rozważą wycofanie publikacji, jeśli:
• mają wyraźne dowody, że zamieszczone wyniki zostały uzyskane w efekcie niewłaściwego postępowania (poprzez spreparowanie danych, kompilację kilku tekstów itp.)
• wyniki badań zostały opublikowane wcześniej w innym miejscu, a obecnie ponowione bez odpowiedniego odsyłacza, pozwolenia lub uzasadnienia (przypadki zduplikowanych publikacji)
• praca została jednocześnie zgłoszona do kilku różnych redakcji czasopism
• opracowanie stanowi plagiat lub dotyczy nieetycznych badań.

Obowiązki wydawcy:
• w przypadku skompilowanego tekstu lub plagiatu wydawca współpracując z redakcją, podejmie wszelkie kroki w celu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji
• wydawca we współpracy z redaktorami musi podejmować odpowiednie kroki w celu uniknięcia publikacji artykułów, w których doszło do niewłaściwego postępowania etycznego i naukowego. Przy tym wydawnictwo nie będzie zachęcać autorów do takich niewłaściwych działań, ani świadomie pozwalać na ich popełnienie.

Obowiązki recenzentów:
Wkład w decyzje redakcyjne: podwójne recenzje umożliwiają redaktorowi podejmowanie decyzji na temat danego artykułu oraz pomagają autorom w ulepszaniu swoich opracowań.
Terminowość: każdy wybrany recenzent powinien przygotować recenzję w ciągu maksymalnie dwóch tygodni od przesłania mu tekstu przez redakcję.
Poufność: opracowania, które recenzenci otrzymują do recenzji powinny być traktowanie jako dokumenty poufne. Nie wolno ich przekazywać innym osobom.
Standardy oceny: oceny powinny być obiektywne, rzetelne i przeprowadzane zgodne z wiedzą, umiejętnościami oraz doświadczeniem recenzentów.
Ujawnienie i konflikt interesów: recenzenci nie powinni podejmować się oceny prac, jeżeli istnieje konflikt interesów wynikający z którymkolwiek z autorów zaangażowanych w powstanie opracowania.

Proces recenzji

Procedura recenzowania artykułów w „Wielkopolskich Sprawozdaniach Archeologicznych” jest zgodna z zaleceniami opisanymi w broszurze Ministerstwa Nauki Szkolnictwa Wyższego „Dobre praktyki w procedurach recenzyjnych w nauce”, Warszawa 2011.
Autorzy przysyłając pracę do publikacji w czasopiśmie wyrażają zgodę na proces recenzji. Nadesłane artykuły są w pierwszej kolejności poddane ocenie Redakcji, a następnie są recenzowane przez niezależnych recenzentów, którzy nie są członkami Redakcji pisma. Nadesłane prace nie są wysyłane do recenzentów z tej samej placówki, z którą związany jest Autor oraz do osób mogących pozostawać z Autorem w konflikcie interesów. Prace recenzowane są poufnie i anonimowo (double-blind review), w ciągu maksymalnie dwóch tygodni od ich zweryfikowania systemem antyplagiatowym. Recenzentom nie wolno wykorzystywać wiedzy na temat pracy przed jej publikacją. Autor jest informowany o wyniku dokonanych ocen. Możliwa jest korespondencja z Redakcją SA dotycząca ewentualnych uwag bądź kwalifikacji do druku. Ostateczną decyzję o zakwalifikowaniu artykułu do druku podejmuje Redaktor Naczelny.