Abstract
Following presentation content synthetic model of rationality of theological argumentation demonstrating these factors which are important for acknowledging whether the argumentation is rational or not, or demonstrating the level of the concentration of rationality. The following paper doesn’t contain analyses concerning rationality of theology as a knowledge but it contains the factors which are important in estimating rationality of mental processes taking part in the process of theological argumentation from psychological point of view. The model concerns theological argumentation as a mental process (including process of reasoning, process of drawing inferences and other mental processes) which is taking part in a mind of theologian speculating on the truths which he/she believes in and which he/she deliberate. This paper shows at one hand a model which can be used by theologian to estimate the rationality of his/her process of theological argumentation and at the other hand a model which can be used by others trying to estimate the rationality of the theologian mental processes.
References
Allport G.W., The Individual and His Religion, New York 1950.
Allport G.W., Jednostka i religia. Interpretacja psychologiczna, w: tenże, Osobowość i religia, tłum. H. Bartoszewicz, A. Bartkowiak, I. wyrzykowska, Warszawa 1988, s. 82-221.
Allport G.W., Osobowość i religia, tłum. H. Bartoszewicz, A. Bartkowiak, I. wyrzykowska, Warszawa 1988.
Allport G.W., The Nature of Prejudice, Cambridge 1959.
Allport G.W., The religious context of prejudice, „Journal for the Scientific Study of Religion” 5, 1966, s. 447-457.
Batson D.C., Schoenrade P., Ventis W.L., Religion and the Individual: A Social-Psychological Perspective, New York 1993.
Belzen J.A., Sketches for a family portrait of psychology of religion at the end of modernity, ,,The Journal of Psychology of Religion", 4-5, 1995, s. 89-122.
Bronk A., Pluralizm religijny i prawdziwość religii, w: Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej, red. H. Zimoń, Lublin 2001.
Chlewiński Z., Dojrzałość: osobowość, sumienie, religijność, Poznań 1991.
Drożdż M. red., Człowiek między losem a wyborem. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Władysławowi Szewczykowi Tarnów 2006.
Evans J.St.B.T., Over D.E., Rationality and Reasoning, Hove 1996.
Evans J.St.B.T., Bias in Human Reasoning: Causes and Consequences, Hove-London-Hillsdale 1989.
Evans J.St.B.T., Bias and rationality, w: Rationality. Psychological and philosophical perspectives, red. K.I. Manktelow, D.E. Over, London–New York 1993, s. 6-30.
Gigerenzer G., The bounded rationality of probabilistic mental models, w: Rationality. Psychological and Philosophical Perspectives, red. K.I. Manktelow, D.E. Over, London–New York 1993, s. 284-313.
Gigerenzer G., Adaptive Thinking. Rationality in the Real World, New York 2000.
Kroplewski Z., Racjonalność rozumowania religijnego. Model poznawczy, Poznań 2002.
Kroplewski Z., Rola czynnika afektywnego w rozumowaniu religijnym w aspekcie racjonalności, ,,Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie", 7, 2002, s. 283-302.
Kroplewski Z., Racjonalność przekonań religijnych, w: Religie w dobie pluralizmu i dialogu; red. A. Wańka, Szczecin 2004, s. 15-40.
Kroplewski Z., Problem racjonalności religii, ,,Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie", 9, 2004, s. 159-172.
Kroplewski Z., Człowiek istotą racjonalną? Spojrzenie filozoficzno-psychologiczne, w: Człowiek między losem a wyborem. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Władysławowi Szewczykowi, red. M. Drożdż, Tarnów 2006, s. 67-76.
Kroplewski Z., Warunki racjonalności argumentacji wewnątrzreligijnej. Próba systematyzacji, w: Scio cui credidi, Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. rocznicę urodzin, red. I. S. Ledwoń, K. Kaucha, Z. Krzyszowski, J. Mastej, A. Pietrzak, Lublin 2007, Wydawnictwo KUL, s. 1165-1180.
Kroplewski Z., Psychologiczne zasady rozumowania dedukcyjnego, ,,Roczniki Filozoficzne KUL" 35-36, z. 4, 1987-1988 (wydane w 1992), s. 5-26
Kroplewski Z., Próba psychologicznej charakterystyki procesu rozumowania. Studium krytyczno-analityczne, ,,Roczniki Filozoficzne KUL", 39-40, z. 4, 1991-1992, s. 1-24
Kroplewski Z., Rola czynnika afektywnego w rozumowaniu religijnym w aspekcie racjonalności, ,,Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie" 7, 2002, s. 283-302.
Ledwoń I. S., Kaucha K., Krzyszowski Z., Mastej J., Pietrzak A. red., Scio cui credidi, Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. rocznicę urodzin, Lublin 2007.
Manktelow K.I., Over D. E. red., Rationality. Psychological and philosophical perspectives, London–New York 1993.
Manktelow K.I., Reasoning and Thinking, Hove 1999; Rationality. Psychological and philosophical perspectives, red. K.I. Manktelow, D.E. Over, London–New York 1993.
Nozick R., The Nature of Rationality, Princeton 1993.
Oaksford M., Chater N., Rationality in an Uncertain World, Hove 1998.
Reich K.H., Scientist vs. believer?: On navigating between the Scilla of scientific norms and the Charybdis of personal experience,,,Journal of Psychology and Theology", 3, 2000, s. 190-200.
Rokeach M., The Open and Closed Mind, New York 1960.
Wańka A. red., Religie w dobie pluralizmu i dialogu, Szczecin 2004, s. 15-40.
Zimoń H. red., Religia w świecie współczesnym. Zarys problematyki religiologicznej, Lublin 2001.
License
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Filozofia Chrześcijańska pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).