Słowa kluczowe
“Szkółka Niedzielna” (Leszno
1837-1853)
Polish Catholic clergy in the 19th century
Fr. Tomasz Borowicz (1805-1857)
Ignacy Kotecki
Polish literature in the 19th century
literature for the peasantry
Jak cytować
Abstrakt
“Szkółka Niedzielna” (“The Sunday School”), a weekly published in Leszno from 1837 to 1853, was the first Polish journal for the peasantry. It was established on Dezydery Chłapowski’s initiative by Fr. Tomasz Borowicz, who was its first editor until mid-1849 (until the end of 1853 this function was performed by Ignacy Kotecki). Articles which appeared in the weekly not only urged readers to pursue school education but in themselves were a source of knowledge on religion, farming, horticulture, animal husbandry and veterinary medicine, also offering guidance on broadly understood country life (including among others such issues as household management, childcare, personal hygiene). Considerable space was allotted to anti-alcoholic texts. Financial difficulties caused the decline of “Szkółka Niedzielna”.
Bibliografia
Archiwum Archidiecezji Poznańskiej. Akta Konsystorza Generalnego Arcybiskupiego Poznańskiego. Personalia X. Tomasza Borowicza.
Archiwum Archidiecezji Poznańskiej. Akta Konsystorza Generalnego Arcybiskupiego Poznańskiego. Personalia kleryka Ignacego Koteckiego.
Archiwum Archidiecezji Poznańskiej. Akta Konsystorza Generalnego Arcybiskupiego Poznańskiego, tyczące się kościoła w Brodnicy.
Archiwum Archidiecezji Poznańskiej. Akta Konsystorza Generalnego Arcybiskupiego Poznańskiego, tyczące się kościoła w Gryżynie.
„Gazeta Kościelna (1845).
„Gazeta Polska” (1848).
„Kurier Poznański” (1876, 1879).
„Przegląd Poznański” (1857).
„Przewodnik Rolniczo-Przemysłowy” (1837).
„Przyjaciel Ludu” (1837).
„Pszczółka” (Lwów, 1876).
„Szkółka Niedzielna” (1837-1853).
Achremowicz E., Żabski T., Towarzystwo Literacko-Słowiańskie we Wrocławiu 1836-1886, Wrocław 1973.
Antoniewicz Karol Bołoz, [w:] Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 7, Warszawa 1968.
Banaszak M., Historia Kościoła Katolickiego, t. 3: Czasy nowożytne 1758-1917, Warszawa 1991.
Białobłocki A., Absolwenci Gimnazjum i Liceum Świętej Marii Magdaleny w Poznaniu 1805-1950, Poznań 1995.
E. Bojanowski, Dziennik, objaśnił, skomentował i wstępem poprzedził L. Smołka, t. 1-2, Wrocław–Katowice 2009.
Bojanowski E., Korespondencja Edmunda Bojanowskiego z lat 1829-1871, t. 1: Listy Edmunda Bojanowskiego z lat 1836-1871, objaśnił, skomentował i zarysem monograficznym poprzedził L. Smołka, Wrocław 2001.
Bojanowski E., O czytelniach wiejskich, „Przyjaciel Ludu” 1843 nr 1, s. 7-8.
Borowicz Tomasz, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 2, pod red. F. Gryglewicza, R. Łukaszyka, Z. Sułkowskiego, Lublin 1976, s. 822.
Borowicz Tomasz, [w:] Encyklopedia kościelna […] wydana przez X. Michała Nowodworskiego, t. 2, Warszawa 1873, s. 510.
Borowicz Tomasz, [w:] Podręczna encyklopedia kościelna, red. Z. Chełmicki, t. 5/6, Warszawa 1905, s. 74.
Borowicz Tomasz, [w:] S. Orgelbranda encyklopedia powszechna, t. 2, Warszawa 1898, s. 633.
Chociszewski J., Piśmiennictwo polskie w życiorysach naszych znakomitych pisarzy przedstawione dla ludu polskiego i młodzieży, wydanie drugie, Poznań 1882.
Data J., Tendencje pozytywistyczne w czasopiśmiennictwie wielkopolskim w latach 1848-1870, Warszawa–Poznań 1975.
Drzymała K., Ks. Karol Antoniewicz TJ, „Homo Dei” 1958 nr 1, s. 21-27.
Estreicher E., Bibliografia polska XIX stulecia, t. 2: G-L, Kraków 1874.
Grot Z., Dezydery Chłapowski na tle swoich czasów, „Rocznik Leszczyński” 1981 t. 4, s. 183-212.
Gzella G., „Pisma dla ludu” pod zaborami w pierwszej połowie XIX wieku, Toruń 1994.
Handke A.K., Szkółka Niedzielna (1837-49), „Ziemia Leszczyńska” 1938 z. 1, s. 37-39.
Jakóbczyk W., Prasa polska w Wielkopolsce w latach 1832-1858, [w:] Prasa polska w latach 1661-1864, Warszawa 1976, s. 247-259.
Jakóbczyk W., Studia nad dziejami Wielkopolski w XIX w. (Dzieje pracy organicznej), t. 2: 1850-1890, Poznań 1959.
Jarochowski K., Literatura poznańska w pierwszej połowie bieżącego stulecia, Poznań 1880.
A. Jazdon, Pruskie prawa cenzuralne, prasowe i proceduralne w Wielkim Księstwie Poznańskim w pierwszej połowie XIX w., „Roczniki Biblioteczne”, R. 33: 1989 z. 1/2, s. 89-117.
Kalinka W., Jenerał Dezydery Chłapowski, Kraków 1900.
Kania A., Kotecki Ignacy, [w:] A. Kania, Studia uniwersyteckie członków Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego we Wrocławiu w latach 1836-1886. Część 2: Słownik biograficzny członków Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego w latach 1836-1886, Wrocław 1963.
Karwowski S., Czasopisma wielkopolskie. Część pierwsza. 1796-1859, Poznań 1908.
Kosmanowa B., Biblioteki polskie w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań 1982.
Kozłowski Feliks, [w:] Bibliografia literatury polskiej „Nowy Korbut”, t. 8, Warszawa 1969.
Krausowa J., Borowicz Tomasz, [w:] Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa–Poznań 1981, s. 73.
Lechicki C., Kozłowski Feliks, pseud. Paweł Lechliński, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 15, Wrocław Warszawa, Kraków 1970, s. 6-7.
K. Libelt, O kierunku pism czasowych, „Tygodnik Literacki” 1841 nr 8, s. 61-63.
Literatura teologiczna, „Archiwum Teologiczne” 1837 z. 2, s. 227-232.
Maciejewski J., Piśmiennictwo. Nauka. Teatr, [w:] Dzieje Wielkopolski, t. 2: Lata 1793-1918, pod red. W. Jakóbczyka, Poznań 1973, s. 226-274.
Mikuła J., Antoniewicz Karol, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 1, Kraków 1938, s. 139.
Molik W., Działalność społeczno-polityczna Dezyderego Adama Chłapowskiego, „Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1981, z. 1, s. 105-123.
Nadolny A., „Deutschkatholizismus” ks. Jana Czerskiego w zaborze pruskim 1844-1859, „Studia Pelplińskie” 1978 s. 151-182, 1979 s. 213-253.
Pieścikowski E., „Ach! W tym Poznańskiem…” Życie literackie XIX wieku, Poznań 2003.
Poplatek J., Ks. Karol Bołoz-Antoniewicz TJ, „Ateneum Kapłańskie” 1957 z. 3, s. 447-454.
Rzepecki L., Obraz katolickich szkół elementarnych objętych archidyjecezjami Gnieźnieńską i Poznańską oraz dyjecezjami Chełmińską i Warmińską, Poznań 1867.
Rzut oka na stan literatury polskiej w Wielkiem Księstwie Poznańskiem w ciągu 1842 roku. Pisma periodyczne, „Orędownik Naukowy” 1843 nr 3, s. 22-23.
Słownik pseudonimów pisarzy polskich XV w.-1970 r., pod red. E. Jankowskiego, t. 2, Wrocław 1995.
M. Steczkowska, Kilka słów o życiu i pismach Ks. Karola Antoniewicza, [w:] K. Antoniewicz, Poezyje, Kraków 1861, s. 3-48.
F. Stopniak, Kozłowski Feliks, pseud. Paweł Lechliński, [w:] Słownik polskich teologów katolickich, pod red. H.E. Wyczawskiego, t. 2, Warszawa 1982, s. 382-383.
Trzeciakowski L., Pod pruskim zaborem 1850-1918, Warszawa 1973.
Wojtkowski A., Borowicz Tomasz, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 2, Kraków 1936, s. 343-344.
Wróblewski J., Polskich broniły progów, Wrocław 1981.
Z., Spis dzieł wyszłych w Wielkiem Księstwie Poznańskiem w roku 1843, „Orędownik Naukowy” 1844 nr 7, s. 55-56.
Zbiór poezji gminnych. T. 1: Ballady, Gniezno, Leszno 1846.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).