Słowa kluczowe
klasztor
dominikanie
franciszkanie/reformaci
kasata
mowa pożegnalna
seminarium duchowne
ks. Wincenty Kałkowski
Kulturkampf
Jak cytować
Abstrakt
Klasztor we Wronkach należy do najstarszych fundacji zakonnych na terenie archidiecezji poznańskiej. Jego długą historię można podzielić na dwa okresy: dominikański i franciszkański. Okres dominikański rozpoczął się w 1279 a zakończył w 1835 roku, kiedy władze pruskie skasowały na swoim terenie zakony. Po kasacie groziła mu zamiana na cele świeckie a nawet całkowite zniszczenie. W 1854 roku powstał Komitet obywatelski, który postanowił ten pomnik wiary i polskości uratować. Ten cel udało się osiągnąć. W 1868 roku, po wykupieniu kościoła i klasztoru z rąk prywatnych, wspomniany Komitet obywatelski przekazał kościół do dyspozycji arcybiskupa gnieźnieńskiego i poznańskiego Mieczysława Halki Ledóchowskiego, ten zaś oddał go franciszkanom/reformatom. Franciszkanie pracowali przy nim zaledwie 7 lat. W 1875 roku władze pruskie zamknęły klasztor a zakonników usunęły. Publikujemy mowę, którą na pożegnanie franciszkanów wygłosił ks. Wincenty Kałkowski, wikariusz z Ostroroga, ze względu na zawartą w niej treść i wielką rzadkość tego druku. W 1924 roku franciszkanie wrócili do Wronek i w odzyskanym klasztorze urządzili niższe seminarium duchowne a w 1931 roku studium teologiczne. Od 1991 roku w klasztorze działa Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów, które jest afiliowane do Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Bibliografia
Catalogus Ordinis Fratrum Minorum Provinciae Immaculatae Conceptionis B.V.M. In Polonia Maiore, Mikołów 1930.
Daniluk M., Klausa K., Podręczna encyklopedia instytutów życia konsekrowanego. Pojęcia, terminy, instytucje, dokumenty, czasopisma, sigla, Lublin 1994.
Glensk I., Krótka kronika klasztoru oo. Franciszkanów we Wronkach (od najazdu na Polskę w 39 do maja 45), (maszynopis).
Grot C., Wronki. Z dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1945 roku, Wronki 1987.
Janicki S.B., Prowincjałowie Prowincji Wniebowzięcia NMP w Polsce w latach 1923-1973, w: Szkoła Seraficka, nowa seria, nr 1, Katowice-Panewniki 2008, s. 152-153.
Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. V, z. 23, Powiat szamotulski, opr. R. i T. Juraszowie, red. T. Ruszczyńska i A. Sławska, Warszawa 1966.
Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. 1, Poznań 1877.
Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. III, Poznań 1877.
Kozierowski S., Szematyzm historyczny kościołów parafialnych dzisiejszej archidiecezji poznańskiej, Poznań 1935.
„Kronika orkiestry (1934-1938)” – rękopis bez sygnatury w posiadaniu Centralnej Biblioteki Prowincji św. Franciszka z Asyżu w Poznaniu – wierny odpis wykonany przez członka orkiestry, o. Tymoteusza Frankusa.
Księża społecznicy w Wielkopolsce 1894-1919. Słownik biograficzny, t. II: I-O, Gniezno 2007.
Łukaszewicz J., Krótki opis historyczny kościołów parochialnych ... w dawnej diecezji poznańskiej, t. II, Poznań 1858.
Nitecki P., Biskupi Kościoła w Polsce. Słownik biograficzny, Warszawa 1992.
Nowak P., Dzieje parafii św. Katarzyny Aleksandryjskiej we Wronkach, Poznań 2011.
Pieprzyk H., Klasztor wroniecki w czasie II wojny światowej 1939-1945, (maszynopis).
Piechota W., Czoska F., Zarys dziejów kościoła pod wezwaniem Zwiastowania N.P. Maryi we Wronkach, Wronki 1979 (maszynopis w zbiorach Centralnej Biblioteki Prowincji św. Franciszka z Asyżu w Poznaniu).
Schematyzm Prowincji Wniebowzięcia Najśw. Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Polsce, Katowice 1989.
Schematyzm Prowincji św. Franciszka z Asyżu Zakonu Braci Mniejszych w Polsce, Poznań 1999.
Słownik polskich pisarzy franciszkańskich, Warszawa 1981.
Tomczak S., Dzieje kościoła i klasztoru franciszkanów we Wronkach, „Wronieckie Sprawyˮ, R. 2, nr 8 (11) listopad 1991.
Tomczak S., Arcybiskup Leon Przyłuski i odrodzenie franciszkanów-reformatów w Wielkim Księstwie Poznańskim, „Poznańskie Studia Teologiczneˮ, t. 2 (1978), s. 305-318.
Tomczak S., Zarys dziejów Prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce (1923-1991), w: Szkoła Seraficka, nowa seria, nr 1, Katowice-Panewniki 2008, s. 78 i nn.
„Tygodnik Katolicki” (Grodzisk), nr 36 (1868), s. 380.
Wanarska A.M., Święty Franciszek w malarstwie Mariana Schwartza, Wronki 2009.
Wielkopolski słownik biograficzny, Warszawa-Poznań 1981.
Wiesiołowski J., Dominikanie w miastach wielkopolskich w okresie średniowiecza, [w:] Studia nad historią dominikanów w Polsce 1222-1972, t. l, Warszawa 1975, s. 204.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Ecclesia. Studia z Dziejów Wielkopolski pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).