Keywords
DNA
zarodek
zapłodnienie pozaustrojowe
bioetyka
prawa człowieka
Mitochondrion
embryo
in vitro fertilization
bioethics
human rights
How to Cite
Abstract
Na początku 2015r, w Wielkiej Brytanii zezwolono na stosowanie nowej techniki wykorzystywanej w procedurze wspomaganego rozrodu in vitro. Wprowadzono możliwość zastosowania trzech komórek rozrodczych; jednej pochodzącej od mężczyzny oraz dwóch pobranych od kobiet.(dwóch różnych kobiet). Działania te związane są z szansą wymiany jądra komórkowego, w którym dostrzeżono istotne anomalie genetyczne- uszkodzenie mitochondrium komórki, czyli mtDNA. Liczni badawczo zwracali uwagę, że podobna możliwość zmniejszy prawdopodobieństwo pojawienia się u dziecka poważnych chorób, niejednokrotnie prowadzących do jego śmierci w młodym wieku. Część bioetyków uznała jednak, że wspomniane działania doprowadzą do istotnych szkód społecznych, prawnych oraz medycznych. Podkreślano, że poczęte dziecko, będzie miało trójkę rodziców: jednego tatę i dwie matki. Dodawano ponadto, że omawiane interwencje w ludzki genom, są nieuprawnioną manipulacją.Czy mamy zatem do czynienia z postępem medycyny? Czy modyfikacje mtDNA określić można mianem "chirurgią zarodka"? Czy pojawią się techniki leczenia zarodka? Czy jednak wiemy, jakie pozytywne i negatywne konsekwencje spowoduje modyfikacja mtDNA? Czy nie jest to zatem (nieuprawniony) eksperyment?
Funding
Projekt sfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie decyzji numer DEC-2013/10/E/HS5/00157.
References
Ambroziak, A. 2013. „Dziecko trojga rodziców”. Nasz Dziennik. URL: http://www.naszdziennik.pl/polska-kraj/60267,dziecko-trojga-rodzicow.html?d=1.
Bielicka, M. 2012. „In vitro to nie tylko szczęście, ale i ryzyko. Wywiad z prof. Maciejem Krupiszem”. Gazeta Wyborcza. URL: http://www.dlazycia.info/index.php?option=com_content&view=article&id=1601:in-vitro-to-nie-tylko-szczcie-ale-i-ryzyko&catid=11:prolifeinternetkategoria&Itemid=162.
Biomedical. 2012. „Zapłodnienie in vitro od trzech osób. Embriony od 2 kobiet i jednego mężczyzny stworzone w laboratorium”. Serwis Biomedical. URL: http://www.biomedical.pl/aktualnosci/zaplodnienie-in-vitro-od-trzech-osob-embriony-od-2-kobiet-i-jednego-mezczyzny-stworzone-w-laboratorium-8494.html.
Bruchwald, A. 2013. „Jedno dziecko, trzech rodziców – rząd popiera eksperymenty!”. Prawy.pl. URL: http://www.prawy.pl/rodzina/3414-jedno-dziecko-trzech-rodzicow-rzad-popiera-eksperymenty.
Czarnecki, M. 2013. „Brytyjczycy chcą pozwolić na in vitro z materiałem genetycznym od trzech osób”. Gazeta Wyborcza. URL: http://wyborcza.pl/1,76842,14187926,Brytyjczycy_chca_pozwolic_na_in_vitro_z_materialem.html#ixzz3Pqm7VgIT.
Dokument. 2013. "Mitochondria Replacement Consultation: Advice to Government." Human Fertilisation and Embryology Authority: London.
Dziekoński, J., Grzymek, J. 2015. „Gra w DNA”. Medycyna Praktyczna. URL: http://www.mp.pl/pediatria/wywiady/show.html?id=116173&utm_source=strona_glowna&utm_medium=MP&utm_content=slider.
Goban-Klas, T. 1984. „Analiza zawartości przekazów masowych”, w: J. Wasilewski (red. naukowa). Wybrane zagadnienia teoretyczno-metodologiczne badań socjologicznych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego: 294-301.
Górecka, A. & Szuster, A. 2011. „O pozornej nieuchronności autowaloryzacji w obliczu dylematów moralnych. Rola dostępności standardów poza-Ja i przeciążenia poznawczego”. Psychologia społeczna 1(6): 34-48.
Human Life International. 2013. „Wielka Brytania: Jeden embrion, troje rodziców – nowa technika in vitro”. URL: http://www.hli.org.pl/drupal/pl/node/7834.
Jaros, P. 2013. „Rzecznik Praw Dziecka w Polsce”. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Dziecka.
Kossobudzka, M. 2012. „Będzie pierwsze dziecko z trójki rodziców?” Gazeta Wyborcza. URL: http://wyborcza.pl/1,75400,12755957,Bedzie_pierwsze_dziecko_z_trojki_rodzicow_.html.
Polska Agencja Prasowa. 2012. „Nagroda Nobla z medycyny za dziecko z probówki”. Nauka w Polsce. URL: http://www.naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,376345,nagroda-nobla-z-medycyny-za-dziecko-z-probowki.html.
Kalb, C. 2003. „Treating the Tiniest Patients.” Newsweek, June 9: 48- 51.
Kobisz, T. 2013. „Dziecko trojga genetycznych rodziców – prawdopodobnie już za rok”. Medexpress.pl: 1-2.
Kmieciak, B. 2012. „Spotkanie: Etyka we współczesnej biotechnologii i biobiznesie: relacja i refleksja”. Biuletyn Bioetyczny 1: 16- 21.Kmieciak, B. 2012. „In vitro: współczesny areopag. Wywiad z ks. prof. Janem Wolskim”. Biuletyn Bioetyczny 2: 4-13.
Konwencja, 1989. „Konwencja o prawach dziecka przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dn. 20 listopada 1989 r.” Dz. U. z dnia 23 grudnia 1991 r.
Kodeks Etyki Diagnosty Laboratoryjnego. 2006. „Załącznik do uchwały nr 4/2006 Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Diagnostów Laboratoryjnych z dnia 13 stycznia 2006 r.”
Losz, K. 2013. „In vitro z wadami: rozmowa z prof. Aldoną Midro”. Nasz Dziennik 166: 6-7.
Lisowska-Magdziarz, M. 2006. „Dyskurs – semiotyka – wspólnota interpretacyjna. W stronę modelu zintegrowanego instrumentarium badan nad zawartością mediów”. Global Media Journal-Polish Edition 1: 1-11.
Leźnicki, M. & Lewandowska, A. 2013. „Biomedykalizacja a genetyczne udoskonalanie człowieka w kontekście analiz bioetycznych”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica. 45: 113-129.
Maleszewski, M. 2011. „Zapłodnienie i zapłodnienie in vitro. Nagroda Nobla z biologii lub medycyny 2012”. Kosmos 1- 2(60): 5-16.
Ministerstwo Zdrowia. 2009. Program kompleksowej diagnostyki i terapii wewnątrzmacicznej w profilaktyce następstw i powikłań wad rozwojowych i chorób płodu - jako element poprawy stanu zdrowia płodów i noworodków na lata 2009-2013 – część A i B. Warszawa: Ministerstwo Zdrowia.
Ministerstwo Zdrowia. 2013. Program leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego na lata 2013-2016. Warszawa: Ministerstwo Zdrowia.
Morawski, J. 2003. Trening Zastępowania Agresji (ART). Warszawa: Instytut Amity..
Ordo Iuris, 2013a. „Protest przeciwko tworzeniu dzieci od trójki rodziców”. Fronda.pl URL: http://www.fronda.pl/a/protest-przeciwko-tworzeniu-dzieci-od-trojki-rodzicow,32150.html.
Ordo Iuris. 2013b. „Tworzenie dzieci trójki rodziców narusza godność człowieka i prawo międzynarodowe”. Serwis Ordo Iuris. URL: http://www.ordoiuris.pl/tworzenie-dzieci-trojki-rodzicow-narusza-godnosc-czlowieka-i-prawo-miedzynarodowe,3343,analiza-prawna.html.
Ordo Iuris. 2015. „O nas: Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris”. Serwis Ordo Iuris. URL: http://www.ordoiuris.pl/centrum,3179,c.html.
PAN. 2012. Stanowisko Komitetu Bioetyki przy Prezydium PAN nr 2/2012 z dnia 8 czerwca 2012 r. w sprawie preimplantacyjnej diagnostyki genetycznej. Warszawa: PAN.
Piątek, A. & Koziarska-Rościszewska, M. 2013. „Wpływ in vitro i innych technik wspomaganego rozrodu na występowanie zaburzeń postnatalnych”. Nowa Pediatria 1: 10-18.
Pieniążek, A. & Stefaniuk, M. 2003. Socjologia prawa: zarys wykładu. Kraków: Wydawnictwo Zakamycze.
Portal Pch24, 2013. „Rząd Wielkiej Brytanii poparł nową metodę produkcji dzieci z probówki: DNA od trzech rodziców”. Polonia Christiana. URL: http://www.pch24.pl/rzad-wielkiej-brytanii-poparl-nowa-metode-produkcji-dzieci-z-probowki--dna-od-trzech-rodzicow,16016,i.html.
Raport, 2010. Etyczne aspekty zapłodnienia in vitro. Warszawa: CBOS.
Ricki, L. 2015. „Mitochondrial Manipulation Technology Unlikely in United States Anytime Soon”. Medscape Ob-Gyn. URL: http://www.medscape.com/viewarticle/840479.
Stępniewska, K. 2012. „Trójka rodziców biologicznych? To możliwe, a niedługo może też legalne!”. Metro. http://metro.gazeta.pl/Lifestyle/1,127257,12512383,Trojka_rodzicow_biologicznych__To_mozliwe__a_niedlugo.html.
Szymanowski, L. 2013. „Dalszy krok po in vitro. Zalegalizują dzieci z trójki rodziców?”. Nowy Ekran 6: 1-2.
Szczepaniak, K. 2012. „Zastosowanie analizy treści w badaniach artykułów prasowych: refleksje metodologiczne”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica 47: 83-101.
Szacka, B. 2003. Wstęp do socjologii. Warszawa: Oficyna Naukowa.
Szostek, A. 2009. „Etyczne aspekty zapłodnienia in vitro”. Chrześcijaństwo – Świat – Polityka 1: 5-13.
Tachibana, M., Amato, P., Sparman, M. et al. 2011. „Human Embryonic Stem Cells Derived by Somatic Cell Nuclear Transfer.” Reproductive BioMedicine Online 22: 200-207.
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. nr 9 poz. 59 z późn . zm. )
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz.U. 2013.217).
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.)
Wojewoda, M. Zabłocki, K., & Szczepanowska, J. 2011. „Choroby spowodowane mutacjami w mitochondrialnym DNA”. Postępy Biochemii 57: 222-229.