Abstract
In this paper, I consider whether a theoretically defined concept of underclass can be helpful in social scientific discourse. I analyze, review and categorize the concept of a underclass and I made some suggestions for a use of the concept application in the study of social, psychological and moral consequences of poverty. It begins with a discussion of the continuing and pervasive appeal of structural explanations as the root cause of poverty. Then are also examined cultural theories, which by contrast find explanation for poverty in various elements of culture (ex. cultural traits of poor are thought to be different from those of the rest society). A third, a synthetic review of the urban underclass concept is explored. The article also describes the concept of a „culture of poverty” (taking into account the context of the subculture) and „lower class value stretch” as influential concepts in analyses of contemporary poverty and in explanations of the behavior of the poor.
References
Argyle M. 2002. Psychologia stosunków międzyludzkich, przeł. W. Domachowski. Warszawa: PWN,
Auletta K. 1982. The Underclass. New York: Random House.
Bauman Z. 2012. Straty Uboczne. Nierówności społeczne w epoce globalizacji. Kraków: WUJ.
Bourdieu P. 2005. „Struktury, habitus, praktyki”, w: P. Sztompka & M. Kucia (red.), Socjologia. Lektury. Kraków: Wydawnictwo Znak (546-58).
Bourdieu P. 2007. Szkic teorii praktyki poprzedzony trzema studiami na temat etnologii Kabylów, przeł. W. Krokier. Kęty: Antyk.
Braithwaite L. 1957. “Sociology and Demographic Research in the British Caribbean.” Social and Economic Studies 6(4):523-71.
Braithwaite L. 1960. “Social Stratification And Cultural Pluralism.” Annals of the New York Academy of Sciences 83:816-836.
Buckingham A. 1999. “Is the There an Underclass in Britain?” The British Journal of Sociology 50 (1):49-75.
Dahrendorf R. 1993. Nowoczesny konflikt społeczny. Warszawa: Czytelnik.
Daly M. 2001. Care Work: The Quest for Security. Geneva: International Labour Office.
Davis A. 1946. “The Motivation of the Underprivileged Worker”, w: V. F. Whyte (Ed.), Industry and Society. New York: McGraw-Hill.
Della Fave L. R. 1974. “The Culture of Poverty Revisited: A Strategy for Research.” Social Problems 21:609-621.
Domańska L. 2002. Deprywacja potrzeb byłych pracowników państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
Domański H. 2002. Ubóstwo w społeczeństwach pokomunistycznych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych.
Duncan G., & Brooks-Gunn J. (Eds.) 1997. Consequences of Growing Up Poor. New York: Russel Sage Foundation.
Duncan G. & Brooks-Gunn J. 1998. “How Much Does Childhood Poverty Affect the Life Chances of Children?” American Sociological Review 30:491-498.
Erol R. & Sawhill I. 1988. „Defining and Mesuring Underclass.” Journal of Policy, Analysis and Managment 7:316-325.
Gallie D. 1988, “Employment, Unemployment and Social Stratification”, w: D. Gallie (Ed.), Employment in Britain. Oxford: Blackwell (465-92).
Gallie D. 1994. “Are the Unemployed an Underclass? Some Evidence from the Social Change in Economic Life Initiative.” Sociology 28:737-57.
Giddens A. 2001. Poza lewicą i prawicą. Przyszłość polityki radykalnej. Poznań: Zysk i S-ka.
Goodwin L. 1972. Do the Poor Want to Work? A Social- Psychological Study of Work Orientations. Washington D.C.: Brooking Institution.
Grotowska-Leder J. 2004. „Underclass – kategoria teoretyczna i przedmiot działań praktycznych”, w: K. Wódz & K. Piątek (red.), Socjologia i polityka społeczna a aktualne problemy pracy socjalnej. Dylematy teorii i praktyki społecznej. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit (233-251).
Gudaszewski G. & GUS 2015. Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Warszawa: Departament Badań Demograficznych i Rynku Pracy. Źródło: https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/ defaultaktualnosci/5670/22/1/1/struktura_narodowo-etniczna.pdf, dostęp dn. 12.09.2018.
Hannerz U. 1969. Soulside: Inquiries into Ghetto Culture and Community. Stockholm: Almquist & Wiksell.
Harrington M. 1962. The Other America. Poverty in the United States, New York: Macmillan.
Hemmerling K. & Scharlipp M. 2013. „The Keys of Cognition: Insights into Moral and Democratic Education in Prison”, w: E. Nowak, D. E. Schrader, & B. Zizek (Eds.), Educating Competencies for Democracy. Frankfurt/Main – Bern – Bruxelles – New York: Peter Lang Publishing (287-304).
Hemmerling K., Scharlipp M., & Lind G. 2009. “Dyskusja Konstancka jako metoda edukacyjna w grupach wysokiego ryzyka”, w: K. M. Cern, P. W. Juchacz, & E. Nowak (red.), Etyka życia publicznego. Poznań: CoOpera, Wydawnictwo Naukowe IF UAM.
Hymati H. H. 1953. “The Value Systems of Different Classes: A Social Psychological Contribution to the Analysis of Stratification”, w: R. Bendix & S. M. Lipset (Eds.), Class, Status and Power. Glencoe: Free Press (426-42).
Jencks Ch. 1989. “What Is the Underclass – And Is It Growing?” Focus 12(1):14-26.
Johnson N. J. & Sanday R. 1971. “Subcultural Variations in An Urban Poor Population.” American Anthropologist 73:128-43.
Karwacki A. 2006. Błędne Koło. Reprodukcja kultury podklasy społecznej, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Kohlberg L. 1964. “Development of Moral Character and Moral Ideology”, w: M. L. Hoffman & L. W. Hoffman (Eds.), Review of Child Development Research, Vol. I, New York: Russel Sage Fundation. 95
Kohlberg L. 1976. “Moral Stages and Moralization: The Cognitive-Developmental Approach”, w: T. Lickona (Ed.), Moral Development and Behavior: Theory, Research, and Social Issues. New York: Holt.
Kołakowski L. 1988. Główne nurty marksizmu. Powstanie – rozwój – rozkład. Londyn: Aneks.
Korzeniowska K. & Tarkowska E. (red.). 2002. Lata tłuste, lata chude... Spojrzenie na biedę w społecznościach lokalnych. Warszawa: IFiS PAN.
Kostyłło P. 2008. Wykluczenie jako problem filozofii edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
Kraczla R. 1993. “Badania nad ubóstwem. Przegląd głównych nurtów i teorii”, w: K. Wódz (red.), W kręgu ubóstwa. Próba analizy psychospołecznych aspektów zjawiska. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Kriesberg L. 1963. “The Relationship between Socio-Economic Rank and Behavior.” Social Problems 10(4):334-53.
Lee P. 1994. “Housing and Spatial Deprivation: Relocating the Underclass and the New Urban Poor.” Urban Studies 31:1191-209.
Lewis O. 1973. Sanchez i jego dzieci. Autobiografia rodziny meksykańskiej, przeł. A. Frybesowa. Warszawa: PIW.
Lewis O. 1969. “The Culture of Poverty”, w: D. P. Moynihan (Ed.), On Understanding Poverty: Perspectives from the Social Sciences.” New York: Basic Books.
Lewis O. 1963. “The Culture of Poverty.” Society 35:7-9.
Marshall G., Roberts S., & Burgoyne C. 1996. “Social Class and Underclass in Britain and the USA.” The British Journal of Sociology 47(1):22-44.
Martowska K. 2012. Psychologiczne uwarunkowania kompetencji społecznych, Wydawnictwo Liberi Libri. Źródło: http://liberilibri.pl/ksiazka/psychologiczne-uwarunkowania-kompetencji-spo%C5%82ecznych-0, dostęp dn. 05.04.2014.
Mayer S. 1997. What Money Can’t Buy. Family Income and Children’s Life Chances. Cambridge, Mass.: Harvard Univ. Press.
Merton R. K. 2002. Teoria socjologiczna i struktura społeczna, przeł. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski. Warszawa: PWN.
Miller S. M., Reissman D., & Seagull A. 1971. “Poverty and Self-Indulgence: A Critique of the Non-Deferred Gratification Pattern”, w: L. Ferman et al. (Eds.), Poverty in America. Ann Arbor: University of Chicago Press.
Morris L. 1994. Dangerous Classes: The Underclass and Social Citizenship. London: Routledge.
Murray Ch. 2001. Bez korzeni, przeł. P. Kwiatkowski. Poznań: Zysk i S-ka.
Niedzielski E. & Kisiel R. (red.) 2001. Środowisko popegeerowskie – diagnoza stanu. Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski – AWRSPO.
Parsons T. 1969. Struktura społeczna a osobowość, przeł. M. Tabin. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne.
Pearson L. J. 2003. “Understanding the Culture of Poverty.” The Nurse Practitioner 28(4):6.
Poławski P. 1977. „Kulturowe znaczenie underclass. Spór o sens terminu a polska transformacja”, w: K. W. Frieske (red.), Ofiary sukcesu. Zjawiska marginalizacji społecznej w Polsce. Warszawa: IS UW.
Rainwater L. 1970. Behind Ghetto Walls. Chicago: Aldine.
Rainwater L. 2006. Behind Ghetto Walls: Black Family Life in a Federal Slum. New York: Transaction Publishers.
Rainwater L. 1967, The Problem of Lower-Class Culture and Poverty-War Strategy. Washington, D.C.: Washington University Press
Roach J. L. & Gursslin O. R. 1967. “An Evaluation of the Concept ‚Culture of Poverty’.” Social Forces 45(3):383-92.
Roach J. L. & O. R. Gursslin O. R. 1965. “The Lower Class, Status Frustration and Social Disorganization.” Social Forces 43(4):501-10.
Rodman H. 1963. “The Lower-Class Value Stretch.” Social Forces 42(2):205-15.
Savage M., Devine F., Cunningham N., Li Y., Taylor M., Hjellbrekke J., Le Roux B., Friedman S. & Miles A. 2013. “A New Model of Social Class: Findings from the Great British Class Survey Experiment.” Sociology 47(2):219-50.
Schneiderman L. 1964. “Value Orientation Preferences of Chronic Relief Recipients.” Social Work 9:13-18.
Smith D. J. 1992. Understanding the Underclass. London: Policy Studies Institute.
Smith R. T. 1956. The Negro Family in British Guiana. London: Routledge & Kegan Paul.
Sykes G. M. & Matza D. 1957. “Techniques of Neutralization: A Theory of Delinquency.” American Sociological Review 22:664-70.
Taft D. R. 1950. Criminology. Revised edition. New York: Macmillan.
Tarkowska E. 1999. „In Search of an Underclass in Poland.” Polish Sociological Review 125:3-16.
Tarkowska E. 2000. Zrozumieć biednego. O dawnej i obecnej biedzie w Polsce. Warszawa: Typografika.
Weber M. 2002. Gospodarka i społeczeństwo, przeł. D. Lachowska. Warszawa: PWN.
Westergaard J. 1992. “About and Beyond the `Underclass’: Some Notes on Influences of Social Climate on British Sociology Today.” Sociology 26(4):575-87.
William R. 1971. Blaming the Victim. New York: Pantheon Books.
Wilson W. J. 1989. “Social Research and the Underclass Debate.” Bulletin of the American Academy of Arts and Sciences 43(2):30-44.
Wilson W. J. 1989. “The Underclass: Issues, Perspectives, and Public Policy.” Annals of the American Academy of Political and Social Science 501:182-92.
Wilson W. J. 1987. The Truly Disadvantaged. Chicago: Chicago University Press.
Wilson W. J. 1990, The Truly Disadvantaged: The Inner City, the Underclass, and Public Policy. Chicago: University of Chicago Press. 97
Wilson W. J. 1991. “Studying Inner-City Social Dislocations: The Challenge of Public Agenda Research.” American Sociological Review 56:1-14.
Wódz K. 1994. „Underclass w starych dzielnicach przemysłowych miast Górnego Śląska”, w: I. Machaj & J. Styk (red.), Stare i nowe struktury społeczne w Polsce, t. I. Lublin: UMCS.
Wright E. O. 1997. Class Counts: Comparative Studies in Class Analysis, Cambridge: Cambridge University Press.
Zabielska J. M. 2007. Ubóstwo a procesy marginalizacji społecznej. Lublin: Wydawnictwo KUL.