Abstract
The author of the present paper tackles the questions related to mystical experience in St. Thomas’ Aquinas writings. He demonstrates that according to the medieval thinker, assuming the belief of impossibility of experiencing vision of the divine essence in this life, mystical experience of Moses and St. Paul (raptus) should be considered as temporary and transient, that only happens once. Such experience transcends human natural powers since it is God who takes the initiative in rapture. It also remains passive in itself as it occupies only human intellect which is the one to see the divine essence, while the body remains in dormant state. What is more, this experience is limited because someone who experiences rupture is unable to communicate accurately what exactly had happened to him. Therefore, mystical experience in this life was not of primary importance for St. Thomas. He was more attracted by the direct visual perception of God promised in the Holy Scripture, its implication being that in the supernatural domain the eternal act of knowing God and communion with Him persists. During the visio the object of cognition is more active than its subject. By the infusion of divine light (lumen gloriae) human cognitive abilities are intensifi ed until raptus becomes able to see the divine essence. Naturally, the bestowed grace of seeing God and its intensity depends on experienced intensity of love (caritas) and desire of receiving such grace. It results from the above that saints do not have the same knowledge of God and do not reach the same level of happiness. The chosen can reach it in accordance with their merits and God’s will. However, in the state of salvation the nature of human cognition will not change, since the same human being strives for happiness on earth and reaches it in heaven, realising at the same time his non-self-suffi ciency in reaching this state. This problem lies at the core of Thomas’ inquiry into visio beatifi cans.
References
Andrzejuk I., Kontemplacja i poznanie «per raptum». Tomaszowe źródła rozumienia istoty doświadczenia mistycznego, „Rocznik Tomistyczny” 2017 nr 6, s. 6-67.
Bańka R.A., Josepha Maréchala interpretacja «jasnego widzenia Boga» w doktrynie mistycznej Tomasza z Akwinu, „Folia Philosophica” 2011 nr 29, s. 234-237.
Benedykt XVI, Bóg działa w słabości. Audiencja generalna 13 czerwca 2013, „L’Osservatore Romano” 2012 nr 9-10, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/benedykt_xvi/audiencje/ag_13062012.html [dostęp: 15.06. 2018].
Biela A., Analogia w nauce, Warszawa 1989.
Chenu D.M., St. Thomas d’Aquin et la théologie, Paris 1959 [tłum. polskie: A. Ziernicki, Kraków 1997].
Chenu D.M., Święty Tomasz z Akwinu i teologia, tłum. A. Ziernicki, W. Szymona, Kraków 1997.
Chenu D.M., Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tłum. H. Rosnerowa, Kęty 2001.
Duchowość chrześcijańska. Późne średniowiecze i reformacja, red. J. Raitt, współpr. B. McGinn i J. Meyendoeff , tłum. P. Blumczyński, Kraków 2011.
Edwards E., Ku poetyce chrześcijańskiej, tłum. M. Szuba, Gdańsk–Pelplin 2017.
Everett L.D., Język. Narzędzie kultury, tłum. Z. Wąchocka, P. Paszkowski, Kraków 2018.
Gaworek S., «Dotknięcie» Boga w doświadczeniu mistycznym według św. Augustyna, „Warszawskie Studia Teologiczne” 2011 nr 2, s. 209-220.
Gilson É., Tomizm. Wprowadzenie do filozofii św. Tomasza z Akwinu, tłum. J. Rybałt, Warszawa 1998.
Górnicki M., Antropologia czternastowiecznych mistyków angielskich, Lublin 2018.
Heinzmann R., Filozofia średniowieczna, tłum. P. Domański, Kęty 1999.
Krąpiec A.M., Teoria analogii bytu, Lublin 1993.
Mascall L.E., Istnienie i analogia, tłum. J.W. Zielińska, Warszawa 1961.
McGinn B., Mistycy wczesnochrześcijańscy. Wizje Boga u mistrzów duchowych, tłum. E.E. Nowakowska, Kraków 2008.
McGinn B., Fundamenty mistyki. Obecność Boga. Historia mistyki zachodniochrześcijańskiej (do V wieku), tłum. T. Dekert, Kraków 2009.
McGinn B., Mistyczna myśl Mistrza Eckharta, człowieka przed którym Bóg niczego nie skrył, tłum. S. Szymański, Kraków 2009.
Moskal P., Tomasza z Akwinu epistemologia przekonań teistycznych, „Łódzkie Studia Teologiczne” 2014 nr 4, s. 5-16.
Nieuwenhove Van R., «Recipientes per contemplationem, tradentes per actionem»: The relations befween the active and contemplative lives according to Thomas Aquinas, „The Thomist” 2017 nr 81, s. 1-30.
Sochoń J., Bóg i język, Warszawa 2000.
Stróżyński M., Kontemplacja Boga u św. Augustyna w perspektywie ewolucji jego filozofii, „Filozofia Chrześcijańska” 2017 nr 14, s. 87-105.
Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa–Wrocław 2000.
Bonawentura, Droga duszy do Boga i inne traktaty, tłum. C. Napiórkowski, Poznań 2001.
Thomae Aquinatis, Summa theologiae, Taurini–Romae 1952.
Tomasz z Akwinu, Kwestie dyskutowane o prawdzie, tłum. A. Aduszkiewicz, L. Kuczyński, J. Ruszczyński, t. 1-2, Kęty 1998.
Tomasz z Akwinu, Summa contra gentiles. Prawda wiary chrześcijańskiej III, 52, t. II, tłum. Z. Włodek, W. Zega, Poznań 2007.
Tomasz z Akwinu, Traktat o Bogu. Summa teologii, kwestie 1-26, tłum. i kom. G. Kurylewicz, Z. Nerczuk, M. Olszewski, Kraków 1999.
Turner D., Tomasz z Akwinu. Portret, tłum. M. Romanek, Poznań 2017.
Wohlman A., Thomas d’Aquin et Maïmonide un dialogue exemplaire, Paris 1988.
Zdybicka J.Z., Partycypacja bytu. Próba wyjaśnienia relacji między światem a Bogiem, Lublin 2017.
License
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Filozofia Chrześcijańska pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).