Abstrakt
The article aims at presenting the relationship between science and philosophy based on the works of Werner Heisenberg. It deals with the infl uence of the scientifi c breakthrough on the understanding of physical concepts such as matter, time and causality. It also contains a discussion on the process of creating a new branch of science – quantum mechanics, and shows how the work and views of Heisenberg contributed
to it. The relationship between physics and philosophy is presented here with particular emphasis on showing the results of research and philosophical refl ections on the concepts of matter, the philosophy of the language of science, the theory of unifi cation and the fl agship work of Heisenberg: the principle of uncertainty.
Bibliografia
Dirac P.A.M., Matematyczne podstawy teorii kwantów, tłum. M. Heller, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce”, XII/1997, s. 107-112.
Gawecki B.J., Zagadnienie przyczynowości w fizyce, Warszawa 1969.
Grygiel W.P., Przekroczyć nieoznaczoność: relacje nauka – religia w myśli Wernera Heisenberga, w: Czy nauka zastąpi religię?, red. B. Brożek, J. Mączka, Kraków 2011, s. 85-104.
Heisenberg W., Część i całość, tłum. K. Napiórkowski, Warszawa 1987.
Heisenberg W., Fizyka a filozofia, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa 1962.
Heisenberg W., Ponad granicami, tłum. K. Wolicki, Warszawa 1979.
Heller M., Elementy mechaniki kwantowej dla filozofów, Kraków 2014.
Heller M., Logos wszechświata, Kraków 2013.
Heller M., Lubański M., Ślaga S., Zagadnienia filozoficzne współczesnej nauki – wstęp do filozofii przyrody, Warszawa 1992.
Katz R., Wstęp do szczególnej teorii względności, tłum. A. Blinowska, Warszawa 1967.
Kłósak K., Metafizyczna i fizyczna zasada przyczynowości wobec relacyj niedokładności W. Heisenberga, „Roczniki Filozoficzne KUL” I/1948, s. 198-213.
Lederman L., Teresi D., Boska cząstka, tłum. E. Józefowicz, Warszawa 2012.
Łukasik A., Atomizm dawniej i dziś. O niewspółmierności ontologicznej klasycznego i kwantowomechanicznego pojęcia elementarnych składników materii, „Studia Philosophiae Christianae” 45 (2009) 1, s. 133-162.
Łukasik A., Filozofia nauki Wernera Heisenberga, w: Filozofia – nauka – religia. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Jodkowskiemu z okazji 40-lecia pracy naukowej, red. P. Bylica, K.J. Kilian, R. Piotrowski i D. Sagan, Zielona Góra 2015, s. 345-362.
Pabjan T., Czas, hasło internetowej Encyklopedii Filozofii Przyrody KUL, http://www.kul.pl/files/57/encyklopedia/pabjan_czas.pdf [dostęp: 08.08.2018].
Przechowski A., „Równoczesność” a „teraźniejszość” – fizyka i metafizyka czasu, „Roczniki Filozoficzne KUL”, t. LXII, 4/2014, s. 181-204.
Sokołowski L., W poszukiwaniu teorii ostatecznej, w: Przestrzenie księdza Cogito. Księdzu Michałowi Hellerowi w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. S. Wszołek, Tarnów 1996, s. 88-113.
Stachewicz K., Kilka uwag o racjonalności. Wprowadzenie, „Filozofia Chrześcijańska” 6 (2009), s. 7-16.
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, t. 1, 3, Warszawa 2005.
Tempczyk M., Czas we współczesnej fizyce, „Ethos” nr 3(99) 2012, s. 231-244.
van Melsen A., Filozofia przyrody, tłum. S. Zalewski, Warszawa 1963.
von Weizsäcker C.F., Filozofia grecka i fizyka współczesna, „Zagadnienia Filozoficzne w Nauce” II / 1979/80, s. 1-17.
von Weizsäcker C.F., Wernerowi Heisenbergowi in memoriam, w: W. Heisenberg, Część i całość, tłum. K. Napiórkowski, Warszawa 1987, s. 5-10.
Wróblewski A.K., Słowo wstępne, w: W. Heisenberg, Ponad granicami, tłum. K. Wolicki, Warszawa 1979, s. 5-12.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Filozofia Chrześcijańska pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).