Abstrakt
The aim of these article is to present the more important rules of Jewish exegesis developed mainly by Hillel on the example of a commentary on the Song of the Songs
of Abraham Ibn Ezra and Luis de León. The text tries to show how traditional Jewishhermeneutics is used in the innovative commentaries of a scholar from Tudela from the XIth century and a theologian from Belmonte from the XVIth century and how the first infl uenced the second. Interpretative methods developed in the most important centers of Judaic thought of the beginning of our era have been used for centuries to explain biblical texts, especially such as Song of Songs, which is recognized by both Old Testament and New Testament commentators as one of the most diffi cult and most mystical Scriptures.
Bibliografia
Biblia
Biblia, tłum. J. Wujka, Warszawa 2000.
Biblia, tłum. I. Cylkow, http://bibliepolskie.pl/ [dostęp: 28.08.2019].
Księgi Pięciu Megilot, tłum. I. Cylkow, Kraków 2017.
Septuaginta, tłum. R. Popowski, Warszawa 2013.
Źródła drukowane
Asencio Albeza J.D., Las reglas de exégesis rabínicas y su uso en el midrás «Cantar de los Cantares Rabbá», Navarra 2014.
León L. de, «Cantar de los Cantares» Interpretaciones: literal, espiritual, profética. Texto bilingüe, traducción, introducción, notas: J.M. Becerra Hiraldo, Salamanca 1992.
León L. de, Obras completas castellanas, t. 1, Madrid 1991.
Scholem G., Autorytet religii a mistyka, w: G. Scholem, Kabała i jej symbolika, tłum. R. Wojnakowski, Warszawa 2014.
Tábet M.Á., Introducción general a la Biblia, Madrid 2015.
Źródła internetowe
Biale D., Exegesis and Philosophy in the Writings of Abraham Ibn Ezra, „Comitatus: A Journal of Medieval and Renaissance Studies” vol. 5, 1974, https://www.academia.edu/35615230/David_Biale_Philosophy_and_Exegesis_in_the_Writings_of_Abraham_Ibn_Ezra_Comitatus_A_Journal_of_Medieval_and_Renaissance_Studies_vol._5_Fall_1974_43-62 [dostęp: 26.08.2019].
Caminero J., Fray Luis de León comentarista, o la razón fi lológica, w: Actas del X Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas: Barcelona 1989, http://www.cervantesvirtual.com/ obra/fray-luis-de-leon-comentarista-o-la-razon-fi lologica/ [dostęp: 24.08.2019].
Ezra Ibn, Commentary on the Canticles, trans. H.J. Mathews, London 1874, https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=uc1.l0068781483&view=2up&seq=1 [dostęp: 26.08.2019].
Ezra Ibn, El Segundo Comentario de Abraham Ibn Ezra al. libro del Cantar de los Cantares. Edición crítica, traducción, notas y estudio introductorio – tesis doctoral, trans. Fernando Sáncheza-Rubio García, UCM, Madrid 2015, https://eprints.ucm.es/40123/1/T38020.pdf [dostęp: 12.08.2019].
Friedlānder M., Essays on the Writings of Ibn Ezra, Trübner, London 1877, https://archive.org/details/essaysonwritings04frieuoft/page/n5 [dostęp: 26.08.2019].
Grześkowiak A., System hermeneutyczny rabbiego Hillela, https://www.academia.edu/30812565/A.Grze%C5%9Bkowiak_System_hermeneutyczny_rabbiego_Hillela [dostęp: 25.08.2019].
Harris R.A., Medieval Jewish Biblical Exegesis, https://www.academia.edu/1830452/Medieval_Jewish_Biblical_Exegesis [dostęp: 25.08.2019].
Jankowski S., Judaizm poświątynny wobec chrześcijaństwa, „Collectanea Theologica”, 2002, http://bazhum.muzhp.pl/media//fi les/Collectanea_Theologica/Collectanea_Theologica-r2002-t72-n2/Collectanea_Theologica-r2002-t72-n2-s63-83/Collectanea_Theologica-r2002-t72-n2-s63-83.pdf [dostęp: 25.08.2019].
Perednik G.D., Notables pensadores judíos en la civilización occidental, https://www3.ort.edu.uy/sobreort/pdf/libroperednik2.pdf [dostęp: 25.08.2019].
Pérez Fernández M., Aportación de la hermeneútica judaíca a la exégesis bíblica, https://www.scribd.com/document/338210830/MIGUEL-PEREZ-FERNANDEZ-Aportacion-de-La-Hermeneutica-Judaica-a-La-Exegesis-Biblica [dostęp: 25.08.2019].
Polski słownik judaistyczny, https://www.jhi.pl/ [dostęp: 25.08.2019].
Tábet Balady M.Á., Los comentarios de Abraham Ibn Ezra, Moseh Ben Nahman i Yishaq Abrabanel a las bendiciones de Jacob (Gn 49, 1/28), praca doktorska Uniwersytetu Pontyfikalnego Salamanki, Salamanca 1989, https://summa.upsa.es/viewer.vm?id=0000008061 [dostęp: 27.08.2019].
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Jadwiga Clea Moreno-Szypowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Filozofia Chrześcijańska udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Filozofia Chrześcijańska pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2015 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).