Słowa kluczowe
ekofizjologia
środowiska ekstremalne
Gwiezdne wojny
Abstrakt
Jedną z ważniejszych cech organizmów jest zdolność adaptacji do otaczającego środowiska. Celem artykułu jest porównanie adaptacji do zróżnicowanych warunków występujących na pustyni, w ekstremalnie zimnych regionach i w środowisku wodnym u organizmów zamieszkujących Ziemię oraz stworzeń wymyślonych na potrzeby sagi Gwiezdne wojny. Omówione zostaną niektóre charakterystyczne dla sagi gatunki: sarlacc, banty, eopi, tauntauny, wampy, morski zabójca opee (ang. opee sea killer), ryba colo claw (ang. colo claw fish), morski potwór sando (ang. sando aqua monster) i aiwha. Występujące u fikcyjnych stworzeń przystosowania do środowiska zostaną porównane z adaptacjami wykształconymi przez wykazujące podobieństwo gatunki zamieszkujące Ziemię. Mechanizm tych przystosowań zostanie wyjaśniony na podstawie aktualnej wiedzy biologicznej.
Bibliografia
Ashcroft F., Życie w warunkach ekstremalnych, tłum. P. Lewiński, Warszawa 2002.
Castillo J.P.M., Resistance to Drought in Crop, in: N.S. Khan, S. Singh (eds), Abiotic Stress and Plant Response, New Delhi 2008, p. 197–204.
Fuller B.J., Cryoprotectants: the Essential Antifreezes to Protect Life in the Frozen State, “Cryo Letters” 2004, 25, p. 375–388.
Griffith M., Ewart K.V., Antifreeze Proteins. Antifreeze Proteins and Their Potential Use in Frozen Foods, “Biotechnology Advances” 1995, 13, p. 375–402.
Kacperska A., Reakcje roślin na środowiskowe czynniki stresowe, in: J. Kopcewicz, S. Lewak (red.), Fizjologia Roślin, Warszawa 2012, p. 634–707.
Londoño-Murcia M.C., Tellez-Valdés O., Sánchez-Cordero V., Environmental heterogeneity of World Wildlife Fund for Nature Ecoregions and Implications for Conservation in Neotropical Biodiversity Hotspots, “Environmental Conservation”, 2010, 37, p. 116–127.
Pietsch T.W., Oceanic Anglerfishes: Extraordinary Diversity in the Deep Sea, Berkeley 2009.
Reidenberg J.S., Anatomical Adaptation of Aquatic Mammals, “The Anatomical Record” 2007, 290, p. 507–513.
Schmidt-Nielsen K., Fizjologia roślin: adaptacje do środowiska, tłum. M. Caputa, E. Święcka, Warszawa 1997.
Teets N.M., Denlinger D.L., Surviving in a Frozen Desert: Environmental Stress Physiology of Terrestrial Antarctic Arthropods, “Journal of Experimental Biology” 2014, 217, p. 84–93.
REFERENCES ACCESSIBLE IN W ORLD WID E WEB
Aguilar C., Ruiz M., Alamy, Flowers Bloom in the Atacama Desert – in Pictures, “The Guardian” [online], 30 October 2015, [access: 27 January 2017]. Accessible in World Wide Web at: https://www.theguardian.com/environment/gallery/2015/oct/30/flowers-bloom-in-the-atacama-desert-in-pictures.
Artist interview with Terryl Whitlatch on Copic [online], [access: 29 January 2017]. Accessible in World Wide Web at: https://imaginationinternationalinc.com/copic/inspire/showcase/concept-illustrator-terryl-whitlatch/.
Interview with Terryl Whitlatch on The Gnomon Workshop [online], 10 October 2008, [access: 29 January 2017]. Accessible in World Wide Web at: https://www.thegnomonworkshop.com/blog/interview-with-terryl-whitlatch.
Pallardy R., Botanical barbarity: 9 Plant Defense Mechanisms, “Encyclopaedia Britannica”, [online], [access: 10 August 2017]. Accessible in World Wide Web at: https://www.britannica.com/list/botanical-barbarity-9-plant-defense-mechanisms.
Wookieepedia. The Star Wars Wiki [online], [access: 7 August 2017]. Accessible in World Wide Web at: http://starwars.wikia.com/wiki/Main_Page.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Historia@Teoria są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Historia@Teoria udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Historia@Teoria pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).