OCTOBER 28, 1918. REWRITING OR OVERLAYERING OF CZECH HISTORICAL MEMORY?

Article Sidebar

PDF (English)
Opublikowane: kwi 1, 2016
DOI: https://doi.org/10.14746/ht.2016.1.1.06

Main Article Content

Zdeněk Beneš
Charles University, Prague, Czech Republic

Abstrakt

October 28, 1918 is the Czech Republic state holiday whose historical memory is a combination of Czech, Czechoslovak, and Central European 20th century history. On this date in Prague, the Czechoslovak Republic was proclaimed, and its fi rst law was passed. Th e events in Prague were part of the complex and long-lasting fall of the Habsburg monarchy and the creation of its successor states, in which national, state-forming, and ideological (e.g. Bolshevist) aspects were interwoven. Accordingly, we can speak of Czech, Slovak, (Czecho)-German, Hungarian, Polish and Rusinian October 28s. As the only state holiday (with an interruption in the period of the Nazi occupation), it was intended to act as the chief connecting and uniting holiday for the CSR state identifi cation; it was to strengthen ‘Czechoslovakism’. Its annual celebrations were associated with a series of rituals not only for the Czechs themselves but, over time and to varying degrees, also for the other nationalities living in the CSR: primarily the Slovaks and the Rusinians were seen to truly accept the ceremonial day. Th e Nazi occupying power was successful only insofar as it forced October 28, 1918 into private crypto-commemoration, while naturally it was celebrated by the resistance movement. Th e Communist regime tried to ‘rewrite’ October 28 in the spirit of social revolution, treating it as the precursor of its political victory aft er 1945 and in particular aft er 1948. It was to be commemorated as the Nationalization Day (of key industries in 1945) in direct relation with the liberation of the CSR by the Soviet Army (alone!) in 1945. Finally, the Communists att empted to force it out of the collective memory through its offi cial non-observance as a remembrance of 1918, and by designating it, in 1975-1988, as a signifi cant, but still a working, day. However, the memory of the Establishment of the Republic refused to be suppressed, as was evidenced in a particularly strong manner in the demonstrations of 1968, 1988 and, crucially, of 1989. All att empts at ‘rewriting’ this holiday in the spirit of ideologies failed in the end, although during the 1938/39 to 1989/92 period spontaneous public celebrations were successfully repressed to a signifi cant degree by means of the political manipulation of Czech/Czechoslovak history.

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Numer
Tom 1 Nr 1 (2016): DZIEDZICTWO KULTUROWE JAKO DZIEDZICTWO PAMIĘCI 1
Dział
Historia, kultura, pamięć
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autorzy

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie Historia@Teoria są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.

Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie Historia@Teoria udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalą na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.

Użytkownicy

Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2015 roku w Historia@Teoria pod następującymi warunkami:

  • uznanie autorstwa - obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
  • bez tworzenia utworów zależnych - utwór musi być zachowany w  oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.

Inne

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).

Biogram autora

Zdeněk Beneš, Charles University, Prague, Czech Republic

Studies in History and Philosophy at the Charles University in Prag; since 2007 too Institute for History of Christian Arts of Catholic Th eological Faculty Charles University in Prag.

Publications: Historický text a historická skutečnost, Praha 1993; Historický text a historická kultura, Praha 1995; Téma: Odsun - Vertreibung (whit V. Kural, – J. Pesek,), Praha 2002; Rozumět dějinam (whit V. Kural et all), Praha 2002; Filozofi e dějin - problémy a perspektivy (whit I. Holzbachová et all.), Brno 2004; Dějiny Nové Paky I, Nová Paka 2012; History Didactics in the Czech Republic (whith B. Gracová). In Facing, Mapping, Bridging Diversity. Foundaction of a European Discourse on History Education I, Schwalbach/Ts. 2011; Didaktika dějepisu: mezi socializací jedince a jeho individuální výchovou (with B. Gracová). In I. Stuchlíková – T. Janík et all, Oborové didaktiky. Vývoj - stav – perspektivy. Brno 2015. Textbooks: Dejiny středověku. Učebnice pro střední školy. Praha 1992; České dějiny 1. Ucebnice pro středni skoly (with J. Petráň), Praha 1997; Dějepis 1+2. Učebnice pro středni školy (with V. Nálevka), Praha 2009.

Bibliografia

  1. Assmann A., Erinnerungsräume. Formen und Wandlungen des kulturellen Gedächtnisses, München 1999
  2. Beneš Z., Kural V. et al., Rozumět dějinám, Prague 2002
  3. Biháry P., Images of Defeat: Hungary aft er the Lost War, the Revolutions and the Peace Treaty of Trianon, in: Crossroads of European histories. Multiple outlooks on fi ve key moments in the history of Europe, Strasbourg 2006, pp. 165-172
  4. Boisserie E., Quelques réfl ections sur les querelles d´interpretation de la Déclaration du Martin du 30. octobre 1918, in: Paměť míst, událostí a osobností: historie jako identita a manipulace, M. Hlavačka, A. Marés, M. Pokorná et al., Prague 2011, pp. 71-82.
  5. Domańska E., Pamięć, etyka i historia, Poznań 2000
  6. Galandauer J., Chrám bez boha nad Prahou. Památník na Vítkově, Prague 2014
  7. Gawrecki D. et al., Dějiny Českého Slezska 1740-2000 I., Opava 2003
  8. Gawrecki D. et al., Zarys dziejów Śląska Cieszyńskiego, Ostrava-Prague 1992
  9. Hahnová E., Sudetoněmecká vzpomínání a zapomínání, Prague 2002
  10. Hajachová Z., Oslavy narodenín prezidenta T. G. Masaryka na Slovensku, in: : I. Kušniráková et al., Vyjdeme v noci vo fakľovom sprievode a rozsvietime svet, Bratislava 2012, pp. 171–185
  11. Hájková D., 28 říjen a jeho podoby, in: 1918 – model komplexního transformačního procesu?, ed. by L. Kostrbová, J. Malínská et al., Prague 2010, pp. 219-232
  12. Halbwachs M., La mémoire collective, Paris 1950
  13. Hawking S. W., A Short History of Time, transl. V. Karas. Prague 2003
  14. Hilmera J., Stavovské národu!, Prague 1991
  15. Hlavačka M., Místa paměti a jejich ‘místo’ v historickém a společenském ‘provozu, in: Paměť míst, událostí a osobností: historie jako identita a manipulace, M. Hlavačka, A. Marés, M. Pokorná et al. Prague 2011, pp. 10-21.
  16. Husserl E., Přednášky k fenomenologii vnitřního časového vědomí, transl. V. Špalek and W. Hansel, Rychnov n. K. 1996
  17. Kamenec I., Oslavy vzniku samostatnej Sklovenskej republiky v rokoch 1940-1945 in: I. Kušniráková et al., Vyjdeme v noci vo fakľovom sprievode a rozsvietime svet, Bratislava 2012, pp. 208-224
  18. Kárník Z., České země v éře První republiky I, Prague 2000
  19. Kárník Z., Malé dějiny Czechoslovak 1871-1939, Prague 2008
  20. Kokoška S., Rok 1943 v Protektorátu Čechy a Morava, in: Válečný rok 1943 v okupované Evropě a v Protektorátu Čechy a Morava, Prague 2014
  21. Kovács É., O traumatickej pamäti Trianonu, in: M. Michela, L. Vörös et al., Rozpad Uhorska a Trianonská zmluva, K politikám pamäti na Slovensku a v Maďarsku, Bratislava 2013, pp. 265-276
  22. Kováč D., Štátne sviatky v Slovenskej republike ako ‘miesta pamäti’, in: Paměť míst, událostí a osobností: historie jako identita a manipulace, M. Hlavačka, A. Marés, M. Pokorná et al. Prague 2011, pp. 105-118
  23. Kula M., Nośniki pamięci historycznej, Warszawa 2002
  24. Lipták L., Slovensko v dvadciatom storočí, 2nd ed., Bratislava 2011
  25. Manová E., Slávenie trascendentna alebo oslavovanie moci? Sviatkovanie, slávnosti a oslavy očami historikov, in: I. Kušniráková et al., Vyjdeme v noci vo fakľovom sprievode a rozsvietime svet, Bratislava 2012, pp. 9-18.
  26. Masaryk T. G., Světová revoluce, Prague 1925
  27. Masslowski N., Šubrt J. et al., Kolektivní paměť. K teoretickým otázkám, Prague 2014
  28. Nora P., Le Lieux de memoire I – III, 5. sv., Paris 1984-1992
  29. Nora P., Mezi pamětí a historii, transl. by H. Th ein, Cahiers du CEFRES NO. 13, Prague 1998
  30. Pithart P., Devětaosmdesátý. Vzpomínky a přemýšlení: krédo, Prague 2009
  31. Placák P., Češi, Němci a Slováci v roce 1929, Prague 2002
  32. Pók A., Ungarische Interpretation der Gründung der Tschechoslowakei, in: 1918 – model komplexního transformačního procesu?, ed. by L.Kostrbová, J. Malínská et al., Prague 2010, pp. 29-38
  33. Slovanství v národním životě Čechů a Slováků, Prague 1968
  34. Slovenská otázka v 20. storočí, Bratislava 1997
  35. Socha J., Proměna příběhu aneb státní svátky, významné a památné dny v letech 1946-1990 in: „Historie – Otázky – Problémy“ 2012, nr 4, vol.1, pp. 55-72
  36. Státní politika vůči německé menšině v období konsolidace politické moci v Československu v letech 1918-1920. Edice pramenů, ed. by J. Harna, J. Šebek, Prague 2002
  37. Stříbrný J., TGM a 28. říjen, Prague 1938
  38. Šedivý I., Victory Day 28. October 1918? La naissance de la Tchécoslovaquie, le contexte de la Grande Guerre et ses consequences, in: La Tchécoslovaquie sismographe de l´Europe au XXe siécle, ed. by A. Marés et al. Paris 2009, pp. 35-41
  39. Škrábek J., Včerejší strach, Prague 2002
  40. Šubrt J., Vinopal J. et al., Historické vědomí obyvatel České republiky perspektivou sociologického výzkumu, Prague 2013
  41. Waic M., Tělesná výchova a sport v politickém životě meziválečného Československa, in print.
  42. Wright, von, H., Explanation and Understanding,London 1974
  43. Zídek P., Hana Benešová, Prague 2014
  44. [strona WWW]: http://novepribehy.webnode.cz/album/rijen–oktober/p1060237–jpg [dostęp:31/03/16]
  45. [strona WWW]: http://uzhss.webnode.cz [dostęp: 31/03/16]
  46. [strona WWW]: http://www.abscr.cz/cs/vystava–k–vyroci–republiky[dostęp: 31/03/16]
  47. [strona WWW]: http://www.csfd.cz/fi lm/224593–jak–pejsek–s–kocickou–slavili–28–rijen/[dostęp: 31/03/16]
  48. [strona WWW]: http://www.epravo.cz/vyhledavani-aspi/?Id=3865&Section=1&IdPara=1&ParaC=2 [dostęp: 31/03/16]
  49. [strona WWW]: http://www.klubtgm.cz/aktualne.ph[dostęp: 31/03/16]
  50. [strona WWW]: http://www.psp.cz/docs/texts/constitution_1920.html[dostęp: 31/03/16]
  51. [strona WWW]: http://www.psp.cz/eknih/1920ns/ps/tisky/t5061_00.htm[dostęp: 31/03/16]
  52. [strona WWW]: http://www.psp.cz/eknih/1948ns/tisky/t0587_00.htm[dostęp: 31/03/16]
  53. [strona WWW]: http://www.psp.cz/sqw/sbirka.sqw?cz=248&r=1946[dostęp: 31/03/16]
  54. [strona WWW]: http://www.psp.cz/sqw/sbirka.sqw?cz=56&r=1975[dostęp: 31/03/16]
  55. [strona WWW]: http://www.psp.cz/sqw/sbirka.sqw?cz=93&r=1951[dostęp: 31/03/16]
  56. [strona WWW]: http://www.rozhlas.cz/archiv/rozhlasovyrok/_zprava/jak–pejsek–s–kocickou–slavili–28–rijen––1274854 [dostęp: 31/03/16]
  57. [strona WWW]: http://www.zakonyprolidi.cz/cs/1945-30[dostęp: 31/03/16]