OPÓR NATURALNY. AMEREIDA JAKO NIEHEROICZNA WYPRAWA I UNIWERSYTET BEZWARUNKOWY

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: lip 15, 2019
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2019.2.6
Słowa kluczowe:
Amereida, Ameryka Łacińska, travesía, Miasto Otwarte, uniwersytet

Main Article Content

Magdalena Barbaruk
Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytet Wrocławski ul. Szewska 50/51 50-139 Wrocław

Abstrakt

Przez metaforyczne wyrażenie „opór naturalny” autorka wskazuje na wciąż aktualne przekonanie o konieczności odkrywania „morza wewnętrznego” Ameryki Łacińskiej, nieustającego wysiłku „obmyślania Ameryki na nowo” (M.L. Pratt). Przypomina złożone, ambiwalentne, konsekwencje opisów natury A. von Humboldta dla tożsamości i historii Nowego Świata (wzmożenie kulturowych efektów kolonizacji a zarazem wpływ na polityczną dekolonizację kontynentu). Ten historyczny kontekst jest istotny dla rozumienia projektu dekolonizacyjnego zwanego Amereida, w którym wykorzystano „słabe”, tj. poetyckie, artystyczne narzędzia oporu. Barbaruk przedstawia zrealizowaną w 1965 r. przez architektów, poetów i artystów związanych z Universidad Católica de Valparaíso wyprawę (travesía) z Ziemi Ognistej do Santa Cruz de la Sierra (Boliwia) oraz założone przez nich Miasto Otwarte (1970), w którym połączyli pracę, życie i edukację studentów. Podporządkowanie architektury poezji stanowi według autorki praktykę dekonstrukcyjną, która ma na celu realizację przypisanego uniwersytetowi oporu wobec świata zewnętrznego. Miasto Otwarte stanowić może model „uniwersytetu bezwarunkowego” (J. Derrida), ale też latourowskiego „przedmiotu opornego” (problem odcięcia się grupy od rzeczywistości społeczno politycznej za czasów dyktatury A. Pinocheta).

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Barbaruk, M. (2019). OPÓR NATURALNY. AMEREIDA JAKO NIEHEROICZNA WYPRAWA I UNIWERSYTET BEZWARUNKOWY. Praktyka Teoretyczna, 32(2), 110-128. https://doi.org/10.14746/prt.2019.2.6
Numer
Tom 32 Nr 2 (2019): SŁABY OPÓR. POZA PARADYGMAT HEROICZNY
Dział
ODZYSKIWANIE: ŚRODOWISKO, EDUKACJA I PRZYSZŁOŚĆ
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.

Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.

Biogram autora

Magdalena Barbaruk, Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytet Wrocławski ul. Szewska 50/51 50-139 Wrocław

Magdalena Barbaruk – kulturoznawczyni, adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego. Prowadzi badania nad kulturowym potencjałem literatury w kształtowaniu sposobów życia i „mapowaniu” przestrzeni. Autorka monografii: Długi cień Don Kichota (Kraków 2015; ang. The Long Shadow of Don Quixote, Frankfurt am Main 2015), Sensy błądzenia. La Mancha i jej peryferie (Kraków 2018) oraz filmu dokumentalnego Błędne mapy (2014), który powstał jako rezultat projektu badawczego NCN („Fuga”), zrealizowanego w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ (2012–2014). Obecnie prowadzi badania nad Amereidą, poetycko-architektoniczną „utopią w ruchu” (NCN, „Opus”, 2018–2020). Publikowała m.in. w Kontekstach. Polskiej Sztuce Ludowej, Kulturze Współczesnej, Przeglądzie Kulturoznawczym, Pracach Kulturoznawczych, ΠΡΑΞΗMΑ. Journal of Visual Semiotics, Tygodniku Powszechnym, Kulturze Liberalnej.

Bibliografia

  1. Amereida, volumen segundo, 1986. Valparaíso: PUCV.
  2. Bachelard, Gaston. 1998. Poetyka marzenia. Tłum. Leszek Brogowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
  3. Barbaruk, Magdalena. 2018. „Zabroniona funkcja języka. Przypadek Amereidy.” Konteksty 1–2: 165–177.
  4. Berg Reinertsen, Thomas. 2018. Teatr świata. Mapy, które tworzą historię. Tłum. Maria Gołębiewska-Bijak. Kraków: Znak.
  5. Berríos, María. 2016. „Apuntes paratácticos sobre la poesía viva de la Escuela de Valparaíso.” Eremuak 3. http://www.eremuak.net/sites/default/files/eremuak3_imprenta.pdf.
  6. Derrida, Jacques. 2015. Uniwersytet bezwarunkowy. Tłum. Kajetan Maria Jaksender. Kraków: eperons-ostrogi.
  7. Domańska, Ewa. 2008. „Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami.” Kultura Współczesna 3: 9–21.
  8. Exposición 20 años Escuela de Arquitectura UCV. 1972. Museo Nacional de Bellas Artes, Santiago de Chile. https://wiki.ead.pucv.cl/images/3/32/OFI_1972_Exposicion_20.pdf.
  9. Franczak, Jerzy. 2017. Błądzące słowa. Jacques Rancière i filozofia literatury. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
  10. Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1958. Wykłady z filozofii dziejów. T. 1. Tłum. Janusz Grabowski, Adam Landman. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
  11. Jacob, François. 1988. The Statute Within. An Autobiography. New York: Basic Books Inc. Publishers.
  12. Jodorowsky, Alejandro. 1995. Psicomagia. http://lawerk.com/psicomagia-libro-pdf-gratis-jodorowsky/.
  13. Kapuściński, Ryszard. 2000. Jeszcze dzień życia. Warszawa: Czytelnik.
  14. Lear, Jonathan. 2013. Nadzieja radykalna. Etyka w obliczu spustoszenia kulturowego. Tłum. Marcin Rychter. Warszawa: Biblioteka Kwartalnika Kronos.
  15. León, Ana María. 2016. „Prisoneros de Ritoque. La Ciudad Abierta y el centro de detención.” ARQ 92. https://scielo.conicyt.cl/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S0717-69962016000100009.
  16. Markowski, Michał Paweł. 2001. Występek. Eseje o pisaniu i czytaniu. Warszawa: Sic!.
  17. Mignolo, D. Walter. 1995. The Darker Side of the Renaissance. Literacy, Territoriality & Colonization. Michigan: The University of Michigan Press.
  18. Mościcki, Paweł. 2015. My też mamy już przeszłość. Guy Debord i historia jako pole bitwy. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
  19. Prado Biezma, Javier, del. 2006. „Viajes con viático y sin viático.” Revista de Filologia Romanica IV: 15–29.
  20. Pratt, Mary Louis. 2011. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Tłum. Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  21. Todorov, Tzvetan. 1996. Podbój Ameryki. Problem innego. Tłum. Janusz Wojcieszak. Warszawa: Aletheia.
  22. Wulf, Andrea. 2017. Człowiek, który zrozumiał naturę. Nowy świat Alexandra von Humboldta. Tłum. Katarzyna Bażyńska-Chojnacka, Piotr Chojnacki. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.