Czarne i czerwone. Masy ludzkie w poezji polskiego futuryzmu

Article Sidebar

PDF
Opublikowane: paź 25, 2019
DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2019.3.3
Słowa kluczowe:
futuryzm, awangarda, dwudziestolecie międzywojenne, rewolucja, barykada, Bruno Jasieński, Anatol Stern

Main Article Content

Aleksander Wójtowicz
Instytut Filologii Polskiej UMCS

Abstrakt

Artykuł opisuje, w jaki sposób polityczne zaangażowanie polskiego futuryzmu wpłynęło na poetyckie reprezentacje tłumu. Futuryści przedstawiali masy jako rezerwuar energii na tyle silnej, że zdolnej nie tylko do obalenia dotychczasowego porządku, lecz również do stworzenia zrębów przyszłego ładu. A jednocześnie poszukiwali adekwatnych sposobów ich przedstawienia w popularnych słownikach epoki, sięgając po elementy dyskursu konserwatywnego, komunistycznego oraz militarnego. Spoiwem tych heterogenicznych, nie zawsze zbieżnych wyobrażeń była apoteoza rewolty, pojmowanej jako wyzwanie rzucone nowoczesnemu porządkowi (i kapitalizmowi).

Downloads

Download data is not yet available.

Article Details

Jak cytować
Wójtowicz, A. (2019). Czarne i czerwone. Masy ludzkie w poezji polskiego futuryzmu. Praktyka Teoretyczna, 33(3), 29-44. https://doi.org/10.14746/prt.2019.3.3
Numer
Tom 33 Nr 3 (2019): OBRAZY MOTŁOCHU
Dział
ARTYKUŁY
Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe.

Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.

Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.

Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).

Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.

Biogram autora

Aleksander Wójtowicz, Instytut Filologii Polskiej UMCS

ALEKSANDER WÓJTOWICZ – historyk literatury, edytor, adiunkt w Zakładzie Literatury xx i xxi wieku Instytutu Filologii Polskiej umcs. Zajmuje się dziejami europejskich ruchów awangardowych, współczesną sztuką eksperymentalną oraz edytorstwem literatury dwudziestego wieku. Autor książek Cogito i „sejsmograf podświadomości”. Proza Pierwszej Awangardy (Lublin, 2010) oraz Nowa Sztuka. Początki (i końce) (Kraków, 2017), współredaktor monografii, edycji krytycznych i popularnych, publikował m.in. w „Pamiętniku Literackim”, „Ruchu Literackim”, „Tekstach Drugich”, „Kwartalniku Filmowym”; aleksander.wojtowicz@poczta.umcs.lublin.pl.

Bibliografia

  1. Bereś, Stanisław. 1979. „Futurystyczna baśń o cywilizacji”. Miesięcznik Literacki 2.
  2. Bojtár, Endre. 1972. „Awangarda wschodnioeuropejska jako kierunek literacki”. Tłum. J. Walicka. Miesięcznik Literacki 11–12.
  3. Delaperrière, Maria. 2004. Polskie awangardy a poezja europejska. Studium wyobraźni poetyckiej. Tłum. Adam Dziadek. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
  4. Dębicki, Ludwik. 1903. Z dawnych wspomnień (1846–1848). Kraków: Spółka Wydawnicza Polska.
  5. Eksteins, Modris. 1996. Święto wiosny: wielka wojna i narodziny nowego wieku. Tłum. Krystyna Rabińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
  6. Groys, Boris. 2008. Art Power. Massachusetts: MIT Press.
  7. Hazan, Eric. 2015. A History of the Barricade. Tłum. D. Fernbach. Verso: London.
  8. Jasieński, Bruno. 2008. Poezje zebrane. Wstęp, komentarz i oprac. Beata Lentas. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
  9. Le Bon, Gustaw. 1994. Psychologia tłumu. Tłum. Bolesław Kaprocki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe pwn.
  10. Linde, Samuel. 1809. Słownik języka polskiego. T. 2, cz.1: M–O. Warszawa: nakładem autora.
  11. Loth,Roman. 1965. „»Kultura Robotnicza« – »Nowa Kultura« 1922–1924. Szkic z dziejów prasy kulturalno-oświatowej kprp”. Przegląd Humanistyczny 1.
  12. Ortega y Gasset, José. 2016. Bunt mas. Tłum. Piotr Niklewicz. Zakrzewo: Replika.
  13. Niedźwiedzki, Władysław, Adam Antoni Kryński i Jan Karłowicz (red.). 1902. Słownik języka polskiego. T. 2. H–W. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego.
  14. Peiper, Tadeusz. 1972. Tędy. Nowe Usta. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  15. Przybyszewski, Stanisław. 1899. „Confiteor”. Życie 1.
  16. Pułka, Leszek. 1993. Hołota, masa, tłum. Bohater zbiorowy w prozie polskiej 1890–1918. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
  17. Rawiński, Marian. 1971. „Słowo o Jakubie Szeli Brunona Jasieńskiego wobec folkloru”. Pamiętnik Literacki 1.
  18. Romani, Bruno. 1986. Le futurisme. Italie et France. W Les avant-gardes litteraires au xxe siècle. T. 1: Histoire. Red. Jean Weisgerber. Budapest: Akadémiai Kiadó.
  19. Sajewska, Dorota. 2016. Nekroperformans. Kulturowa rekonstrukcja teatru wielkiej wojny. Warszawa: Instytut Teatralny imienia Zbigniewa Raszewskiego.
  20. Sheppard, Richard. 2000. Modernism – Dada – Postmodernism. Evanston: Northwestern University Press.
  21. Sloterdijk, Peter. 2004. Pogarda mas. Szkic o walkach kulturowych we współczesnym społeczeństwie. Tłum. Bogdan Baran. Warszawa: Czytelnik.
  22. Sontag, Susan. 2010. Widok cudzego cierpienia. Tłum. Sławomir Magala. Kraków: Karakter.
  23. Sorel, Georges. 2014. Rozważania o przemocy. Tłum. Marek J. Mosakowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
  24. Stern, Anatol. 1985. Wiersze zebrane. T. 1. Oprac. Andrzej K. Waśkiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  25. Tarde, Gabriel de. 1904. Opinia i tłum. Tłum. Kazimiera Skrzyńska. Warszawa: Gebethner i Wolff.
  26. Virilio, Paul. 2007. Wypadek pierworodny. Tłum. Krystyna Szeżyńska-Maćkowiak. Warszawa: Sic!
  27. Walicki, Andrzej. 2011. Prace wybrane. T. 3: Stanisław Brzozowski – drogi myśli. Kraków: Universitas.
  28. Yankowski, Yeży. 1920. Tram wpopszek ulicy: skruty prozy i poemy. Warszawa: Futuryzm Polski.