Słowa kluczowe
reprodukcja
populacja
immunizacja
komunizacja
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę analizy futurystycznego dyskursu pronatalistycznego na podstawie manifestów programowych oraz artystycznych realizacji. Postulaty reprodukcyjne, na szeroką skalę obecne w wystąpieniach polskich futurystów, sytuowane zwykle w obszarze typowego dla lat dwudziestych witalizmu, ukazane zostają w perspektywie biopolitycznej, eksponującej miejsce przecięcia tego, co biologiczne z horyzontem politycznym i społecznym. Autorka próbuje prześledzić zwłaszcza polityczne uwikłania „projektu populacyjnego” polskich futurystów, który wykazuje liczne paradoksy, sytuując się pomiędzy pronatalistyczną retoryką właściwą nacjonalistycznym dyskursom (z jednej strony, tym propagowanym przez F.T. Marinettiego, z drugiej natomiast, konstruowanym w Polsce bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości), a myśleniem w kategoriach wspólnoty, rozpoczynającej się od materialnych funkcji ciała. W tym drugim kontekście, reprodukcyjne postulaty są nie tylko atakiem na burżuazyjną moralność, ale ściśle wiążą się z futurystyczną krytyką wszelkich instytucji społecznych i aparatu państwa z jego biopolitycznymi dyspozycjami.
Bibliografia
Jasieński, Bruno. 1978. “Do narodu polskiego. Manifest.” In, Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki. Selected by H. Zaworska. Introduction by Zbigniew Jarosiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Jasieński, Bruno, Stern, Anatol. 1978. Wstęp do „Ziemi na lewo”. In Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki. Selected by H. Zaworska. Introduction by Zbigniew Jarosiński. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Baumgarth, Christa. 1987. Futuryzm. Trans. J. Tasarski. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Berghaus, Günter. 1996. Futurism and Politics: Between Anarchist Rebellion and Fascist Reaction. Oxford: Oxford University Press.
Blum, Cinzia Sartini. 1996. The Other Modernism. F. T. Marinetti’s Futurist Fiction of Power. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press.
Boy-Żeleński, Tadeusz. 1933. Piekło kobiet. Warszawa: Gebethner i Sp.
Delaperrière, Maria. 2004. Polskie awangardy a poezja europejska. Studium wyobraźni poetyckiej. Trans. A. Dziadek. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Esposito, Roberto. 2013. Terms of the Political: Community, Immunity, Biopolitics. Trans. Rhiannon Noel Welch. New York: Fordham University Press.
Federici, Silvia. 2004. Caliban and The Witch. Women, the Body and Primitive Accumulation. New York: Autonomedia.
Foucault, Michel. 2010. Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Trans. Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Foucault, Michel. 2007. Security, Territory, Population. Trans. Graham Burchell. London: Palgrave Macmillian.
Gajewska, Agnieszka. 2008. Hasło: feminizm. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Gazda, Grzegorz. 1974. Futuryzm w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gentile, Emilio. 2003. The Struggle for Modernity. Nationalism, Futurism and Fascism. Westport, London: Praeger.
Kałwa, Dobrochna. 1997. “Głosy kobiet w sprawie planowania rodziny w świetle prasy z lat 1929-1932.” In, Kobieta i kultura życia codziennego wiek XIX i XX. Eds. A. Żarnowska, A. Szwarc. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Kolesnikoff, Nina. 1982. Bruno Jasieński: His Evolution from Futurism to Socialist Realism. Wilfrid Laurier University Press. Ontario.
Majerski, Paweł. 2001. Anarchia i formuły. Problemy twórczości poetyckiej Anatola Sterna. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Marcinkowska-Gawin, Magdalena. 1997. “Boyownicy i boyowniczki.” Środowisko ‘Wiadomości Literackich.’” In, Kobieta i kultura życia codziennego wiek XIX i XX. Eds. A. Żarnowska, A. Szwarc. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Marinetti, Filippo Tommaso. 2009. “Manifesto of the Italian Futurist Party.” In, Futurism. An Anthology. Eds. L. Rainey, C. Poggi, L. Wittman. New Haven and London: Yale University Press.
Mauro, Evan. 2013. “The Death and Life of the Avant-Garde.” Mediations. Journal of the Marxist Literary Group 1–2.
Orban, Clara. 1995. “Women, futurism and fascism.” In, Mothers of Invention. Women, Italian Fascism and Culture. Ed. R. Pickering-Iazzi. Minneapolis, London: University of Minnesota Press.
Pacewicz, Krzysztof. 2017. Fluks. Wspólnota płynów ustrojowych. Warszawa: PWN.
Pfeifer, Kasper. 2018. “Mężczyźni przyszłości: futuryzm i peryferyjna męskość. Prolegomena.” Wielogłos 4.
Rainey, Lawrence. 2009b. “Manifestos and Theoretical Writing.” In, Futurism. An Anthology. Eds. L. Rainey, C. Poggi, L. Wittman. New Haven and London: Yale University Press.
Rainey, Lawrence. 2009c. “F. T. Marinetti and the Development of Futurism.” In, Futurism. An Anthology. Eds. L. Rainey, C. Poggi, L. Wittman. New Haven and London: Yale University Press.
Ratajczak, Mikołaj. 2011. “Poza paradygmat immunizacji: biopolityka w projekcie filozoficznym Roberta Esposita.” Praktyka Teoretyczna 2/3.
Re, Lucia. 2009. “Mina Loy and the Quest for a Futurist Feminist Women”. In, The European Legacy: Toward New Paradigms.
Re, Lucia. 2016. “Mater-Materia. Maternal Power and the Futurist Avant-Garde.” In, The Great Mother. Women, Maternity and Power in Art and Visual Culture, 1900–2015. Ed. M. Gioni. Fondazione Nicola Trussardi.
Re, Lucia. 2019. “Women Futurists: Italian Women Artists and Writers.” In, Handbook of International Futurism. Ed. G. Berghaus. Berlin, Boston: De Gruyter.
Ritz, German. 2002. “Nowy świat i dawny wizerunek kobiety. Polska awangarda po roku 1918 a kulturowe aspekty płci.” In, Nić w labiryncie pożądania. Gender i płeć w literaturze polskiej od romantyzmu do postmodernizmu. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Spackman, Barbara. 1996. Fascist Virilities: Rhetoric, Ideology, and Social Fantasy in Italy. Minneapolis: University of Minnesota Press.
Stern, Anatol. 1986. Wiersze zebrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Strożek, Przemysław. 2012. Marinetti i futuryzm w Polsce 1909–1939. Obecność—kontakty— wydarzenia. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Śniecikowska, Beata. 2008. “Nuż w uhu”? Koncepcje dźwięku w poezji polskiego futuryzmu. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Wat, Aleksander. 1997. Poezje. Pisma zebrane. Vol. 1. Eds. A. Micińska, J. Zieliński. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik.
Ważyk, Adam. 1982. “Dziwna historia awangardy.” In, Dziwna historia awangardy. Kraków: Wydawnictwo Czytelnik.
Wittman, Laura. 2009. “Stars-in-freedom and the dark night of futurism.” In, Futurism. An Anthology. Eds. L. Rainey, C. Poggi, L. Wittman. New Haven and London: Yale University Press.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.