Słowa kluczowe
zbieractwo
praxis
dobra wspólne
motłoch
Jak cytować
Abstrakt
Artykuł włącza się w prowadzoną ostatnio przez teoretyków dóbr wspólnych dyskusję nad znaczeniem pojęcia uwspólniania (commoning). Proponuje uznać za podstawową cechę wyróżniającą praktyki uwspólniania zdolność do reprodukcji autonomii plebejskich światów życia, które potencjalnie wykraczać mogą ku post-kapitalistycznej przyszłości. Rozumienie uwspólniania jako aktywności podejmowanych przez zmarginalizowane podmiotowości zostało zaprezentowane na przykładzie zbieractwa. Ta tradycyjna czynność biedoty została w artykule poddana analizie jako dwuznaczna praktyka, która wymyka się dychotomiom działania i pasywności, pozytywności i negatywności, produkcji i reprodukcji. Zbieractwo, wraz ze swoimi reprodukcyjnymi cechami, potraktowane zostało jako modelowy fenomen dla uwspólniania, rozumianego jako nowa filozofia praxis, która pozostaje tak pożądana w dobie katastrofy ekologicznej i w obliczu zerwanych połączeń między pracą a opieką. Historia walk społecznych wokół zbieractwa i dóbr wspólnych, a także podmiotowości biednej pokłośnicy (glaneuse) i miejskiego szmaciarza (chiffonier), zostają przywołane w artykule, by rozpoznać niedoceniany potencjał uwspólniania do zakłócenia dziejów ślepego produktywizmu i – poprzez dążenie do odzyskania dóbr wspólnych – także do odzyskania naszej przyszłości.
Bibliografia
Agamben, Giorgio. 2013. The Highest Poverty: Monastic Rules and Form-of-Life. Stanford: Stanford University Press.
Althusser, Louis, and Étienne Balibar. 1970. Reading Capital. London and New York: New Left Books.
Baldauf, Anette et al. (eds.). 2016. Spaces of Commoning: Artistic Research and the Utopia of Everyday. Berlin: Sternberg Press.
Barbagallo, Camille, Beuret, Nicholas, and David Harvie (eds.). 2019.
Commoning with George Caffentzis and Silvia Federici. London: Pluto Press.
Bardi, Ugo. 2014. Extracted: How the Quest for Mineral Wealth Is Plundering the Planet. Chelsea: Chelsea Green Publishing.
Baudelaire, Charles. 2010. The Painter of the Modern Life. London, New York, Toronto, Dublin, Camberwell, New Delhi, Rosedale, Johannesburg: Penguin Group.
Benjamin, Walter. 2002. The Arcades Project. Cambridge and London: The Belknap Press of Harvard University Press.
Bensaïd, Daniel. 2010. Wywłaszczeni: Marks, własność i komunizm. Trans. Zbigniew Marcin Kowalewski. Warszawa: Książka i Prasa.
Bollier, David. 2016. ”Commoning as a Transformative Social Paradigm”. http://www.operationkindness.net/wp-content/uploads/David-Bollier.pdf
Bollier, David, and Silke Hilfreich (eds.). 2015. Patterns of Commoning. Commons Strategies Group.
Bozak, Nadia. 2012. The Cinematic Footprint: Lights, Camera, Natural Resources. New Brunswick, New Jersey and London: Rutgers University Press.
Bresnihan, Patrick and Michael Byrne. 2015. ”Escape in the City: Everyday Practices of Commoning and the Production of Urban Space in Dublin”. Antipode: A Radical Journal of Geography, volume 47, issue 1.
Buck-Morss, Susan. 2006. “The Flâneur, the Sandwichman and the Whore: The Politics of Loitering”. In Walter Benjamin and The Arcades Project, ed. Hansen, Beatrice. London and New York: Continuum.
Bussard, Robert L. 1987. “The ‘dangerous class’ of Marx and Engels: The rise of the idea of Lumpenproletariat”. History of European Ideas, 8:6.
Chrostowska, S.D. 2007. “Vis-à-vis the Glaneuse”. Angelaki. Journal of the Theoretical Humanities, volume 12, number 2.
Dardot, Pierre, and Christian Laval. 2019. Common. On the Revolution in the 21st Century. London, New York, Oxford, New Delhi, Sydney: Bloomsbury Academic.
Engels, Friedrich. 1868. “Engels to Marx. 10 November 1868”. In Marx & Engels Collected Works. Volume 43. Letters 1868-1870. Lawrence & Wishart.
Esteva, Gustavo. 2014. ”Commoning in the New Society”. Community Development Journal, Volume 49, Issue 1.
Federici, Silvia. 2012. Revolution at Point Zero: Housework, Reproduction, and Feminist Struggle. Brooklyn and Oakland: PM Press.
Federici, Silvia. 2014. ”From Commoning to Debt: Financialization, Microcredit, and the Changing Architecture of Capital Accumulation”. South Atlantic Quarterly, 113 (2).
Federici, Silvia. 2015. “Feminism and the Politics of the Commons”. In Patterns of Commoning, (eds.). Bollier, David, and Silke Hilfreich. Commons Strategies Group.
Foster, John Bellamy. 2000. Marx’s Ecology: Materialism and Nature. New York: Monthly Review Press.
Gibson-Graham, J.K. et al. 2018. ”Commoning as a Postcapitalist Politics”. In Releasing the Commons. Rethinking the Futures of the Commons, (eds.). Amin, Ash, and Philip Howell, London and New York: Routledge.
Holloway, John. 2010. Crack Capitalism. London and New York: Pluto Press.
Holloway, John. 2014. ”Communize”. In Communism in the 21st Century, volume 3, ed. Shannon Brincat. Cremona and Santa Barbara: ABC-CLIO.
Hussey, Stephen. 1997. “’The Last Survivor of an Ancient Race’: The Changing Face of Essex Gleaning’. The Agricultural History Review, vol. 45, no. 1.
Kalb, Don, and Massimiliano Mollona (eds.). 2018. Worldwide Mobi lizations: Class Struggles and Urban Commoning. New York and Oxford: Berghahn Books.
King, Peter. 1989. “Gleaners, Farmers and the Failure of Legal Sanctions in England, 1750-1850”. Past and Present 125.
King, Peter. 1991. “Customary Rights and Women’s Earnings: The Importance of Gleaning to the Rural Labouring Poor, 1750-1850”. The Economic History Review vol. 44, no. 3.
King, Peter. 1992. “Legal Change, Customary Right, and Social Conflict in Late Eighteenth-Century England: The Origins of the Great Gleaning Case of 1788”. Law and History Review, no. 1.
King, Steven. 2003. “Making the most of opportunity: the economy of makeshifts in the early modern north”. In The Poor in England 1700-1850: An Economy of Makeshifts, (eds.). S. King and A. Tomkins. Manchester and New York: Manchester University Press.
King, Steven, and Alannah Tomkins (eds.). 2003. The Poor in England 1700-1850: An Economy of Makeshifts. Manchester and New York: Manchester University Press.
Koosed, Jennifer L. 2011. The Gleaning Ruth: A Biblical Heroine and Her Afterlives. Columbia: The University of South Carolina.
Linebaugh, Peter. 2003. The London Hanged: Crime and Civil Society in the Eighteenth Century. London: Allen Lane.
Linebaugh, Peter. 2008. The Magna Carta Manifesto: Liberties and Commons for All. Berkeley: University of California Press.
Linebaugh, Peter. 2014. Stop, Thief! The Commons, Enclosures, and Resistance. Oakland: PM Press.
Linera, Álvaro García. 2014. Plebeian Power: Collective Action and Indigenous, Working-Class and Popular Identities in Bolivia. Brill: Leiden.
Löwy, Michael. 2005. The Theory of Revolution in Young Marx. Chicago: Haymarket Books.
Löwy, Michael. 2017. Redemption and Utopia. Jewish Libertarian Thought in Central Europe. London and New York: Verso.
Marx, Karl. 1842. “Proceedings of the Sixth Rhine Province Assembly. Debates on the Law on Thefts of Wood”. In Marx & Engels Collected Works. Volume 1. Karl Marx 1835-1843. Lawrence & Wishart.
Marx, Karl. “Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Law. Introduction”. In Marx & Engels Collected Works. Volume 3. Karl Marx. March 1843-August 1844. Lawrence & Wishart.
Mattei, Ugo and Mark Mancall. 2019. “Communology: The Emergence of a Social Theory of the Commons”. South Atlantic Quarterly 118 (4).
Moll, Łukasz. 2019. “Komunalny zwrot późnego Marksa i kommonizm dóbr wspólnych”. Studia Socjologiczne 4 (235).
Moll, Łukasz and Michał Pospiszyl. 2019a. “Filozofia polityczna motłochu”. Le Monde Diplomatique-edycja polska, nr 1(155).
Moll, Łukasz and Michał Pospiszyl. 2019b. “Odzyskać motłoch!”. https://nowyobywatel.pl/2019/02/27/odzyskac-motloch-rozmowa-z-dr-lukaszem-mollemi-dr-michalem-pospiszylem/
Nahirny, Rafał. 2018. Granice kontroli: Maszyneria władzy Jeremy Benthama. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Neeson, J.M. 1996. Commoners: Common Right, Enclosure and Social Change in England, 1700-1820. Cambridge, Melbourne and New York: Cambridge University Press.
Pai, Hyugmin, and Hejung Choi. 2017. Imminent Commons: Commoning Cities. Barcelona: Actar Publishers.
Rakowski, Tomasz. 2016. Hunters, Gatherers, and Practitioners of Powerlessness: An Ethnography of the Degraded in Postsocialist Poland. New York and Oxford: Berghahn.
Rancière, Jacques. 2010. Dissensus: On Politics and Aesthetics. New York: Bloomsbury Publishing.
Ruda, Frank. 2011. Hegel’s Rabble: An Investigation into Hegel’s Philosophy of Right. London and New York: Bloomsbury Publishing.
Ruivenkamp, Guido, and Andy Hilton (eds.). 2017. Perspectives on Commoning: Autonomist Principles and Practices. London: Zed Books.
Sakai, J. 2017. The “Dangerous Class” and Revolutionary Theory: Thoughts on the Making of the Lumpen/proletariat. Montreal: Kersplebedeb Publishing and Distribution.
Shiva, Vandana. 2020. Reclaiming the Commons: Biodiversity, Traditional Knowledge and the Rights of Mother Earth. Synergetic Press.
Solnit, Rebecca. 2006. Wanderlust: A History of Walking. London and New York: Verso.
Scott, James C. 1985. Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance. New Haven: Yale University Press.
Scott, James C. 2009. The Art of Not Being Governed: An Anarchist History of Upland Southeast Asia. New Haven and London: Yale University Press.
Spivak, Gayatri Chakravorty. 1988. “Can the Subaltern Speak?” In Marxism and the Interpretation of Culture, (eds.). C. Nelson, L. Grossberg. Urbana.
Thoburn, Nicholas. 2002. “Difference in Marx: the lumpenproletariat and the proletariat unnameable”. Economy and Society, volume 31, number 3.
Thompson, Edward Palmer. 1971. “The Moral Economy of the English Crowd in the Eighteenth Century”. Past & Present, No. 50.
Wohlfarth, Irving. 1986. “Et Cetera? The Historian as Chiffonier”. New German Critique, no. 39, Second Special Issue on Walter Benjamin.
Vardi, Liana. 1993. “Construing the Harvests: Gleaners, Farmers, and Officials in Early Modern France”. The American Historical Review, vol. 98, no. 5.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.