Słowa kluczowe
Księży Młyn
fabryka
miasto przemysłowe – władza dyscyplinarna
biowładza
biopolityka
carat
Foucault
Collier
topologia
peryferia.
Jak cytować
Abstrakt
Łódź stanowi wyjątkowy przykład miasta przemysłowego, w którym skoncentrowały się różne rodzaje i mechanizmy władzy typowe dla przemysłowego kapitalizmu dziewiętnastego wieku. Dyscyplinarna władza precyzyjnie parcelująca ciała, władza nad biologicznym życiem zapewniająca populacyjną stabilność, paternalistyczne spojrzenie właściciela i monarchiczna suwerenność caratu spotkały się w łódzkiej fabryce Zakłady Włókiennicze K. Scheiblera i L. Grohmana i towarzyszącym jej kompleksie osiedla robotniczego Księży Młyn. Łódzki peryferyjny kapitalizm pozwala nieco inaczej spojrzeć na
Foucaultowskie analizy władzy. Przede wszystkim wyłania się tu nowy wzór wzajemnych relacji technik władzy, które nie są już osadzone w stałej matrycy temporalno-zakresowej; władza jest raczej ciągłą transformacją labilnych rozkładów sił i nie jest prostą funkcjonalną odpowiedzią na wymogi kapitalistycznej produkcji. Odpowiada temu paradygmat myślenia o władzy opracowany przez Foucaulta w okresie, gdy nie zajmował
się już bezpośrednio problematyką, z którą mamy tu do czynienia, a którą S. J. Collier nazwał analizą topologiczną.
Bibliografia
Ajdukiewicz K. 1983. Zagadnienia i kierunki filozofii. Warszawa: Antyk.
Althusser L. 2010. Ideologie i aparaty ideologiczne państwa. http://www.nowakrytyka.pl/spip.php?article279.
Bauman Z. 2000. Ponowoczesność jako źródło cierpień. Warszawa: Sic!.
Certeau M. 2008. Wynaleźć codzienność: sztuki działania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Flatt O. 2002. Opis miasta Łodzi pod względem historycznym, statystycznym i przemysłowym wydana w 1853 roku. Łódź.
Foucault M. 1980. Body/Power. W Power/Knowledge: Selected Interviews and Other Writings 1972-1977. New York: Vintage.
Foucault M. 1995. Wola wiedzy. W Historia seksualności. Warszawa: Czytelnik.
Foucault M. 1998. Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Aletheia.
Foucault M. 1998. Trzeba bronić społeczeństwa: wykłady w College de France. 1976. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Foucault M. 2000. The Subject and Power. W Power: essential Works 1954-1984. New York: The New Press.
Foucault M. 2010. Bezpieczeństwo, terytorium, populacja: wykłady w College de France 1977-1978. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Gąsiorowska N. 1957. Przedmowa. W Źródła do historii klasy robotniczej okręgu łódzkiego. Warszawa.
Howard E. 2009. Miasta ogrody przyszłości [1902]. Milanówek.
Jay M. 1999. Nowoczesne władze wzroku. W Przestrzeń. filozofia i architektura. Poznań: Fundacja Humaniora.
Karwacki W. L. 1975. Łódź w latach rewolucji 1905-1907. Łódź.
Kesan J., Shah R. 2007. “How Architecture Regulates”. Journal of Architectural and Planning Research 24 (4) : 350-359.
Kobojek G. 1998. Księży Młyn. Łódź.
Kołodziejczyk R. 1974. Pochodzenie i źródła rekrutacji klasy robotniczej. W Polska klasa robotnicza: zarys dziejów. Warszawa.
Kurowski M. 2010. I cóż po Foucault?. http://mmkurowski.republika.pl/foucault_mmk_1.pdf.
Missalowa G. 1957. Materiały do historii miast. przemysłu i klasy robotniczej w okręgu łódzkim: źródła do historii klasy robotniczej okręgu łódzkiego. Warszawa.
Missalowa G. 1966. Kształtowanie się klasy robotniczej przemysłu włókienniczego Łodzi w latach 1815-1870. W Włókniarze łódzcy: monografia. Łódź.
Podgórska E. 1966. Szkolnictwo elementarne w Łodzi w latach 1808-1914. Łódź.
Polanyi K. 2010. Wielka transformacja: polityczne i ekonomiczne źródła naszych czasów. Warszawa : PWN.
Puś W., Pytlas S. 1979. Dzieje ŁZPB im. Obrońców Pokoju „Uniontex” 1827-1977. Warszawa-Łódź.
Ranciere J. 1989. The Nights of Labour: the Workers’ Dream in Nineteenth-century France. Philadelphia: Temple University Press.
Rosin R., Bandurka M. 1974. Łódź 1423-1823-1973: zarys dziejów i wybór dokumentów. Łódź.
Rudowska M. 1971. „Świadomość społeczna a architektoniczna koncepcja miasta w XIX wieku”. Przegląd Socjologiczny 24 : 75–103.
Scholz M. 2010. Public Housing in France. http://www.ohio.edu/chastain/ip/pubhous.html.
Singer B. 2009. „Sensacyjność” i świat wielkomiejskiej nowoczesności. W Rekonfiguracje modernizmu: nowoczesność i kultura popularna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Stefański K. 2001. Jak zbudowano przemysłową Łódź: architektura i urbanistyka miasta w latach 1821-1914. Łódź.
Szram A. 1998. Inicjatywy budowlane I. K. Poznańskiego jako wyraz mecenatu artystycznego łódzkiego przemysłowca. Łódź.
Woycicki A. 1922. Robotnik polski w życiu rodzinnem – monografia społeczna. Warszawa.
Żarnowska A. 1974. Klasa robotnicza Królestwa Polskiego 1870-1914. Warszawa.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.