Słowa kluczowe
nowa ekonomia instytucjonalna
menadżeryzm
Nowe Zarządanie Publiczne
reforma szkolnictwa wyższego
Jak cytować
Abstrakt
Interpretowanie danego kierunku działania jako nieuniknionego lub koniecznego może wynikać nie tylko z obserwacji zmieniającego się otoczenia, ale także z samego zjawiska cyrkulacji określonych idei w przestrzeni dyskursu. Wobec tego, analiza merytorycznych treści eksperckiego dyskursu reform szkolnictwa wyższego w Polsce zostanie dokonana przez pryzmat Nowego Zarządzania Publicznego (New Public Management – NPM) – współcześnie jednej z najbardziej wpływowych narracji reform sektora publicznego. Przedmiotem analizy będą akty prawne. Podstawowym celem jest zbadanie poziomu zgodności proponowanych rozwiązań z narracją NPM – bez ambicji oceny zasadności i spójności przedłożonych propozycji oraz przegłosowanych zmian. W pierwszej części artykułu zostanie pokrótce przedstawiona podstawowa charakterystyka narracji NPM ze szczególnym akcentem na jej ideologiczne oraz polityczne podłoże, bliskie neoliberalizmowi oraz nowej ekonomii instytucjonalnej. Następnie narracja ta zostanie zoperacjonalizowana pod kątem aplikacji do sektora szkolnictwa wyższego. Sformułowane w ten sposób kryteria – oznaki i symptomy penetracji dyskursu przez idee NPM – zostaną sklasyfikowane wedle pięciu wymiarów rządzenia (governance) tym sektorem: regulacji państwowej, roli interesariuszy, samorządu akademickiego, roli i funkcji uniwersyteckich władz wykonawczych oraz konkurencji. W drugiej części przedstawione zostaną wnioski z dokonanej analizy, a następnie wskazane będą potencjalne szanse i zagrożenia wynikające z przyjęcia określonych, charakterystycznych dla NPM, rozwiązań.Bibliografia
Bleiklie, I. 2011. New Public Management, Network Governance and the University as a Changing Professional Organization. W The Ashgate Research Companion to New Public Management, ed. T. Christensen, P. Lægreid. Farnham: Ashgate.
Bleiklie, I., S. Michelsen. 2013. ,,Comparing higher education policies in Europe: Structures and reform outputs in eight countries”. Higher Education 651: 113–133.
Boston, J. 2011. Basic NPM Ideas and Their Development. W The Ashgate Research Companion to New Public Management, ed. T. Christensen, P. Lægreid. Farnham: Ashgate.
Broadbent, J., R. Laughlin. 2002. Public Service Professional and The New Public Managment: Control of the Professions in the Public Services. W New Public Management: New Trends and Future in Prospect, ed. S.P. Osborne, K. McLaughlin, E. Ferlie. London: Routledge.
Brown, P. 1995. ,,Cultural Capital and Social Exclusion: Some Observations on Recent Trends in Education, Employment and the Labour Market”. Work, Employment & Society 19: 29-51.
Czarnecki, K. 2011. Narracja Nowego Zarządzania Publicznego a reforma szkolnictwa wyższego w Polsce. Poznań: UAM.
Czarnecki, K. 2011. ,,Idee i praktyki Nowego Zarządzania Publicznego”. Zarządzanie publiczne 115: 5-21.
Czarniawska, B. G. Sevón. 2005. Global ideas: How ideas, objects and practices travel in a Global Economy. Malmö-Copenhagen: Liber & Copenhagen Business School Press.
Davidson, P. 2009. John Maynard Keynes. New York: Free Press.
Douma, S., H. Schreuder. 2008. Economic approaches to organizations. Harlow: Prentice Hall.
Enders, J., H. de Boer, E. Weyer 2013, ,,Regulatory Autonomy and Performance: the Reform of Higher Education Re-visited”. Higher Education 651: 5-24.
Enders, J., H.F. de Boer, U. Schimank 2007. On the Way towards New Public Management? The Governance of University Systems in England, the Netherlands, Austria, and Germany. W New Forms of Governance in Research Organizations: Disciplinary Approaches, Interfaces and Integration, ed. D. Jansen. Dordrecht: Springer.
Federowicz, M. 2004. Różnorodność kapitalizmu: instytucjonalizm i doświadczenie zmiany ustrojowej po komunizmie. Warszawa: IFiS PAN.
Ferlie, E., Ch. Musselin, G. Andresani. 2009. The Governance of Higher Education Systems: a Public Management Perspective. W University Governance: Western European Comparative Perspectives. Dordrecht: Springer.
Ferlie, E., Ch. Musselin, G. Andresani 2008. ,,The ‘Steering’ of Higher Education Systems: a Public Management Perspective”. Higher Education 563: 325-348.
Hensel, P. 2008. Transfer wzorców zarządzania: studium organizacji sektora publicznego. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa.
Foucault, M. 1993. Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Wydawnictwo Fundacji Aletheia.
Gruszecki, T. 2002. Współczesne teorie przedsiębiorstwa. Warszawa: PWN.
Hausner, J. 2008. Zarządzanie publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Johnstone, B., P. Teixeira, M.J. Rosa, H. Vossensteyn. 2006. Cost-sharing and Accessibility in Higher Education: a Fairer Deal? Dordrecht: Springer.
King, R. 2009. Governing Universities Globally: Organizations, Regulation and Rankings. Cheltenham: Edward Elgar.
Kogan, M., M. Bauer, M. Henkel, I. Bleiklie. 2006. Transforming Higher Education: a Comparative Study. Dordrecht: Springer.
Martin, R. 2011. Under New Management: Universities, Administrative Labor, and the Professional Turn. Philadelphia: Temple University Press.
Mitchell, W. 1962. The American Polity: a Social and Cultural Interpretation. New York: Free Press.
Ouchi, W. 1980. ,,Markets, Bureaucracies, and Clans.” Administrative Science Quarterly 25: 129-141.
Paradeise, C., E. Reale, I. Bleiklie, E. Ferlie. 2009. University Governance: Western European Comparative Perspectives. Dordrecht: Springer.
Paulsen, M.B. 2001. The Economics of Human Capital and Investment in Higher Education. W The Finance of Higher Education: Theory, Research, Policy and Practice, ed. M.B. Paulsen, J.C. Smart, New York: Agathon Press.
Pollitt, C., G. Bouckaert 2004. Public Management Reform: a Comparative Analysis. Oxford: Oxford University Press.
Power, M. 1997. The Audit Society: Rituals of Verification. Oxford: Oxford University Press.
Rhoades, G. 1998. Managed Proffesionals: Unionized Faculty and Restructuring Academic Labor. New York: New York Press.
Williamson, O. E. 1975. Markets and Hierarchies, Analysis and Antitrust Implications: a Study in the Economics of Internal Organization. New York: Free Press.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.