Słowa kluczowe
chłopstwo
Imperium Rosyjskie
inteligencja
prawosławne ikony
przysięga
sprawczość podporządkowanych
studia sekularne
teologia polityczna
Jak cytować
Abstrakt
Ten dwuczęściowy, interdyscyplinarny artykuł przygląda się autobiograficznej relacji gruzińskiego socjaldemokraty Grigola Uratadze, opisującej przysięgę chłopów Gurii w 1902 roku. Przysięga ta rozpoczęła rebelię w carskiej Gruzji, kulminującą w 1905 w samorządnej chłopskiej „republice Gurii”. Studium to ma na celu historyczno-antropologiczne badanie asymetrii w aliansie zawiązanym przez chłopów i rewolucyjną inteligencję oraz napięć jakie wywołała owa przysięga między chłopami a przedstawicielami carskiej władzy. Próbując odsłonić ślady chłopskiej polityki w relacji do różnych hegemonicznych sił na modernizującym się imperialnym pograniczu, artykuł zachęca czytelnika do ponownego rozważenia założeń na temat historycznej sprawczości, językowych uwarunkowań podmiotowości i relacji pomiędzy polityką a materialnym i zwyczajowym wymiarem religijności. Ostatecznym celem jest wypracowanie lektury praktyk typowych dla chłopskiej polityki w Republice Gurii z perspektywy podporządkowanych. Pierwsza część artykułu rozpoczyna się analizą pod włos narracji pozostawionej przez Uratadze na temat przysięgi z 1902 roku. Druga część artykułu poświęcona jest relacji Uratadze na temat następstw przysięgi oraz konfliktów i rozbieżnych interpretacji, jakie wywołała pomiędzy chłopami, inteligencją i carską administracją.
Bibliografia
"1857. Svod zakonov Rossiiskoi Imperii, poveleniem Gosudarya Imperatora Nikolaya Pervago sostavlenny", vol 1. Sankt Peterburg: Izd. Kantselyarii E. I. V
"1884. Akty, sobrannye Kavkazskoi arkheograficheskoi komissyei", vol. IX.I. Tiflis: Tipografia kantselyarii glavnonachalstvuyushchago grazhdanskoyu chastyu na Kavkaze.
"1940. “Krestyanskoe dvizhenie v zapadnom Zakavkazii v 1902‒1905 g.”" Krasny Arkhiv 99(2): 90‒126.
"1925. “Lomis Kareli.”" Komunisti 255 (November 5): 3.
"1925. “Saqarthvelos revolutsionuri modzraoba mthavrobis dakhasiathebis tanakhmad.”" Revoliutsiis Matiane 3: 115‒51.
"1925. “Zhyteli Gurii, Mingrelii i Imeretii.”" Revoliutsiis Matiane 1: 97‒8.
Agamben, Giorgio. 2011. “The Sacrament of Language: An Archeology of the Oath” In The Omnibus Homo Sacer. Translated by Adam Kotsko. Stanford: Stanford University Press.
Asad, Talal. 2003. Formations of the Secular: Christianity, Islam, Modernity. Stanford: Stanford University Press.
Asad, Talal. 2011. “Thinking About Religion, Belief, and Politics.” In The Cambridge Companion to Religious Studies, edited by Robert A. Orsi, 36–57. Cambridge: Cambridge University Press.
Asad, Talal. 2018. Secular Translations: Nation State, Modern Self, and Calculative Reason. New York: Columbia University Press.
Austin, J.L. 1962. How To Do Things With Words. Oxford: Clarendon Press.
Barykina, Irina. 2015. “Problema prestolonaslediya v sisteme gosudarstennogo upravleniya Rossiiskoi Imperii serediny XIX veka: prisyaga na vernost’ poddanstva kak ekstraordinarny mekhanizm.” Vestnik Russkoi khristianskoi gumanitarnoi akademii 16(1): 256‒65.
Bendianishvili, Alexandre. 1970. “Soplis sazogadoebrivi mmarthvelobis shemogheba. Sasamarthlo da saqalaqo repormebi.” Saqarthvelos Istoriis Narkvevebi, vol. 5. Edited by Irakli Antelava. Tbilisi: Sabchotha Saqarthvelo.
Boeder, Winfried. 2002. “Syntax and Morphology of Polysynthesis in the Georgian Verb.” Problems of Polysynthesis, edited by Nicholas Evans and Hans-Jürgen Sasse, 87‒111. Berlin: Akademie Verlag.
Burbank, Jane. 2006. “An Imperial Rights Regime: Law and Citizenship in the Russian Empire.” Kritika: Explorations in Russian and Eurasian History 7(3): 397‒431.
Butler, Judith. 1997. Excitable Speech: A Politics of the Performative. New York‒London: Routledge.
Chakrabarty, Dipesh. 2011. “Subaltern History as Political Thought.” In Colonialism and Its Legacies, edited by Jacob T. Levy and Iris Marion Young. Lanham‒Boulder: Lexington Books.
Chardin, Jean. 1686. The Travels of Sir John Chardin into Persia and the East Indies, the First Volume, Containing the Author’s Voyage from Paris to Ispahan, to Which Is Added, the Coronation of This Present King of Persia, Solyman the Third. London.
Chardin, Jean. 1902. Putishetvie Shardena po Zakavkaziyu v 1672‒1673 gg. Translated by E.V. Bakhutova and D.P. Nosovich. Tiflis: Skoropechatnya M. Martirosyantsa.
Chatterjee, Partha. 1993. The Nation and its Fragments: Colonial and Postcolonial Histories. Princeton: Princeton University Press.
Chulos, Chris J. 2012. “Icons in Motion: Sacred Aura and Religious Identity in Late Tsarist Russia.” Journal of the Canadian Historical Association 23(2): 176–211.
Church, Kenneth. 2001. “From Dynastic Principality to Imperial District: The Incorporation of Guria into the Russian Empire to 1856.” PhD dissertation in history, University of Michigan.
Derrida, Jacques. 1999. Adieu to Emmanuel Levinas. Stanford: Stanford University Press.
Dolar, Mladen. 1998. “Introduction: The Subject Supposed to Enjoy.” In The Sultan’s Court: European Fantasies of the East, edited by Alain Grosrichard. London‒New York: Verso Books.
Frank, Stephen P. 1999. Crime, Cultural Conflict, and Justice in Rural Russia, 1856‒1914. Berkeley‒Los Angeles: University of California Press.
Garganigo, Alex. 2018. Samson’s Cords: Imposing Oaths in Milton, Marvell, and Butler. Toronto‒Buffalo‒London: University of Toronto Press.
Gerasimov, Ilya et al. 2017. Novaya Imperskaya Istoriya Severnoi Evrazii. Vol. 2, edited by Ilya Gerasimov. Kazan: Ab Imperio Gerasimov, Ilya. 2018. Plebeian Modernity: Social Practices, Illegality, and the Urban Poor in Russia, 1906‒1916. Rochester: University of Rochester Press.
Gramsci, Antonio. 1971. Selections from the Prison Notebooks. Edited and translated by Quentin Hoare and Geoffrey Nowell. Smith New York: International Publishers.
Guha, Ranajit. 1999. Elementary Aspects of Peasant Insurgency in Colonial India. Durham‒London: Duke University Press.
Imnaishvili, Ivane. 1986. Qartuli Oththavis Simfonia-Leqsikoni. Tbilisi: Tbilisis Universitetis Gamomtsemloba.
Jersild, Austin. 2002. Orientalism and Empire: North Caucasus Mountain Peoples and the Georgian Frontier, 1845‒1917. Montreal‒Kingston: McGill-Queen’s University Press.
Jones, Stephen F. 1989. “Marxism and Peasant Revolt in the Russian Empire: The Case of the Gurian Republic.” The Slavonic and East European Review 67(3): 403‒34.
Jones, Stephen F. 2005. Socialism in Georgian Colors: The European Road to Social Democracy, 1883‒1917. Cambridge‒London: Harvard University Press.
Kavshiris Komiteti. 1904. Glekhta Modzraoba Guriashi. Stamba Kavshirisa.
Kenna, Margaret E. 1985. “Icons in Theory and Practice: An Orthodox Christian Example.” History of Religions 24(4): 345‒68.
Kirmse, Stefan B. 2019. The Lawful Empire. Legal Change and Cultural Diversity in Late Tsarist Russia. Cambridge‒New York: Cambridge University Press
Manning, Paul. 2012. Strangers in a Strange Land: Occidentalist Publics and Orientalist Geographies in Nineteenth-Century Georgian Imaginaries. Boston: Academic Studies Press.
Marr, Nikolay. 1905. Iz guriiskikh nablyudenii i vpechatlenii. S. Peterburg: Novaya Tipo-Lit. Vuze i Lassman.
O’Hanlon, Rosalind. 2000. “Recovering the Subject: Subaltern Studies and Histories of Resistance in Colonial South Asia.” In Mapping Subaltern Studies and the Postcolonial, edited by Vinayak Chaturvedi, 72‒115. London‒New York: Verso Books.
Prakash, Gyan. 2000. “The Impossibility of Subaltern History.” Nepantla: Views from South 1(2): 287–94.
Prodi, Paolo. 1992. Il sacramento del potere. Il giuramento politico nella storia costituzionale dell’Occidente. Bologna: Il Mulino.
Ramishvili, Isidore. 2012. Mogonebebi. Tbilisi: Artanuji.
Rebillard, Suzanne Abrams. 2013. “The Speech Act of Swearing: Gregory of Nazianzus’s Oath in Poema 2.1.2 in Context.” Journal of Early Christian Studies 21(2): 177‒207.
Sadleir, William Tyson. 2020. “Georgian Land, Russian Justice: The Operation of the Justice of the Peace Court in Western Georgia.”
Paper presented at the 2020 Association for Slavic, East European, and Eurasian Studies (ASEEES) Convention, November 5, 2020.
Scott, James. 1985. Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance. New Haven‒London: Yale University Press.
Searle, John. 2001. “Chapter 4: How Performatives Work.” In Essays in Speech Act Theory, edited by Daniel Vanderveken and Susumu Kubo. Amsterdam‒Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Shevzov, Vera. 1999. “Miracle-Working Icons, Laity, and Authority in the Russian Orthodox Church, 1861‒1917.” Russian Review 58/1: 26‒48.
Spivak, Gayatri Chakravorty. 1988. “Subaltern Studies: Deconstructing Historiography.” In Selected Subaltern Studies, edited by Gayatri Chakravorty Spivak and Ranajit Guha. New York‒Oxford: Oxford University Press.
Taylor, Charles. 2007. A Secular Age. Cambridge, Mass.‒London: Harvard University Press.
Toscano, Alberto. 2010. Fanaticism: On the Uses of an Idea. London: Verso Books.
Tsintsadze, Parmen. 1923. “Piradi mogonebani.” Revoliutsiis Matiane 5: 183‒90.
Tumanov, G. 1903. “Zadachi ugolovnago suda na kavkaze.” Vestnik Prava XXXIII: 161‒203.
Uratadze, Grigol. 1933. “Napitsvara.” Brdzolis Khma (February): 3.
Uratadze, Grigol. 1958. Namdvili da k’albi istoria. Paris.
Uratadze, Grigol. [1959]. Moy vospominanya, typescript with holograph corrections, Menshevik Project Archives, Leopold Haimson papers, 1890s‒1999, Sub-subseries III.3.7: Georgian Collection, 1894‒1965, Box 56 Folder 5-7, Rare Book and Manuscript Library, Columbia University.
Uratadze, Grigol. 1968. Vospominanya gruzinskogo sotsial-demokrata. Stanford: Stanford University Press.
Uspenskij, Boris, and Victor Zhivov. 2012. “Tsar and God”. And Other Essays in Russian Cultural Semiotics, edited by Marcus C. Levitt.
Translated by Marcus C. Levitt, David Budgen and Liv Bliss. Boston: Academic Studies Press.
Von Raison, August. 1899. “O lzhesviditel’stve v Zakavkazi.” Zhurnal Ministerstva justitsii 4: 220‒6.
Weltecke, Dorothea. 2008. “Beyond Religion: On the Lack of Belief During the Central and Late Middle Ages.” In Religion and its Other: Secular and Sacral Concepts and Practices in Interaction, edited by Jörg Feuchter and Michi Knecht Heike Bock, 101‒14. Frankfurt a.M.: Campus Verlag.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.