Krytyka ubóstwa: Eksploracja podziemi filozofii społecznej
PDF (English)

Słowa kluczowe

ubóstwo
minimum
filozofia społeczna

Jak cytować

Silva, H. A. (2021). Krytyka ubóstwa: Eksploracja podziemi filozofii społecznej. Praktyka Teoretyczna, 42(4), 139–165. https://doi.org/10.14746/prt2021.4.6

Abstrakt

Głównym tematem tego artykułu jest ubóstwo, w szczególności zaś jego krytyka, a nie tylko opis. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że jedną z powszechnych podstaw teorii ubóstwa jest definiowanie biednych jako tych, którzy systematycznie doświadczają swojego życia w niedostatku, a mianowicie posiadają określone minimum, jeśli chodzi o potrzeby takie, jak mieszkanie, żywność, zdrowie, edukacja, czas wolny itp. Istnieje zatem teoretyczna i społecznie akceptowana orientacja sprzyjająca wytwarzaniu głębokiego pokrewieństwa między ubóstwem a minimum. Na opartym na takim rozumowaniu horyzoncie pojawia się rodzaj niewyraźnej akceptacji, że przezwyciężenie ubóstwa można osiągnąć poprzez przyznanie ubogim czegoś ponad minimum, niezależnie od tego, jak elementarne może być to „coś ekstra”. Jeśli więc doświadczenie ubóstwa wiąże się z jakimś rodzajem braku lub niedostatku i jeśli ten warunek może być spełniony przez coś, co zostało już społecznie wytworzone, to co uzasadniałoby fakt, że jedni ludzie są w stanie go spełnić, a inni (ubodzy) mogą zapewnić sobie tylko absolutne minimum? W świetle tego być może lepiej nie kwestionować dopuszczalnego „minimum”, ale raczej pytać: dlaczego pojęcie ubóstwa miałoby kierować się tym normatywnym kryterium? Dlatego sposobem na opisanie mojej szerszej hipotezy dotyczącej ubóstwa byłoby zrozumienie, że należy je mierzyć na podstawie poziomu odmowy dostępu do tego, co zostało społecznie wytworzone. Im dalej od dostępu do bogactwa społecznego, tym biedniejsi są ludzie. Wreszcie, ta tendencja do asymilacji ubóstwa i minimum wywołuje depresyjny wpływ na żądania zmiany społecznej.

https://doi.org/10.14746/prt2021.4.6
PDF (English)

Bibliografia

CEC-Commission of the European Communities. 1981. Final Report from the Commission to the Council on the First Programme of Pilot Schemes and Studies to Combat Poverty. Brussels.

Crédit Suisse. 2020. Global Wealth Report 2019. Zurich: Switzerland.

Coupland, Douglas. 1994. Geração X: Contos para uma Cultura Acelerada. Lisboa: Teorema.

Dardot, Pierre, and Christian Laval. 2016. Comum: Ensaio sobre a revolução no século XXI. Translated by Mariana Echalar. São Paulo: Boitempo.

Dardot, Pierre, and Christian Laval. 2013. The new way of the world : on neoliberal society. Translated by Gregory Elliott. New York: Verso.

Deaton, Angus. 2017. A grande saída: saúde, riqueza e as origens da desigualdade. Translated by Marcelo Levy. Rio de Janeiro: Intrínseca.

Douglass, Bruce, ed. 1990. Liberalism and the Good. New York: Routledge.

Douglass, Bruce, ed. 1998. “Capacidades humanas y justicia social: Una defensa del esencialismo aristotélico.” In Necesitar, desear, vivir. Sobre necesidades, desarrollo humano, crecimiento económico y sustentabilidad, edited by Jorge Riechman. Madrid: Los Libros de la Catarata.

Douglass, Bruce, ed. 2000. Women and Human Development: The Capabilities Approach. Cambridge: Cambridge University Press.

Dufour, Éric, Franck Fischbach, and Emmanuel Renault. 2012. Histoires et définitions de la philosophie sociale. Grenoble: Recherches sur la philosophie et le langage.

Edward, Peter. 2006. « The Ethical Poverty Line: A Moral Quantification of Absolute Poverty.” Third World Quarterly 27(2): 377–393. https://doi.org/10.1080/01436590500432739.

Fischbach, Franck. 2009. Manifeste pour une philosophie sociale. Paris: Éditions La Découverte.

Geremek, Bronisław. 1997. Poverty: A History. Translated by Agnieszka Kołakowska. Oxford: Blackwell.

Hagenaars, Aldi, and Bernard van Praag. 1985. “A Synthesis of Poverty Line Definitions.” Review of Income and Wealth 31(2): 139–154. https://doi.org/10.1111/j.1475-4991.1985.tb00504.x.

Harvey, David. 2013. “A liberdade da cidade.” In Cidades rebeldes: passe livre e as manifestações que tomaram as ruas do Brasil, edited by Carlos Vainer. São Paulo: Boitempo.

Hickel, Jason. 2017. The Divide: A Brief Guide to Global Inequality and Its Solutions. New York: W.W. Norton.

Hickel, Jason. 1993. “The Present Situation of Social Philosophy and the Tasks of an Institute for Social Research.” In Between Philosophy and Social Science: Selected Early Writings Studies in Contemporary German Social Thought. Translated by G. Frederick Hunter, Matthew S. Kramer and John Torpey. London: MIT Press.

Horkheimer, Max. 2002. “Traditional and Critical Theory.” In Critical Theory: Selected Essays. Translated by Matthew J. O’Connell and others. New York: Continuum Publishing Corporation.

Jesus, Carolina Maria. 2015. Child of the Dark: The diary of Carolina Maria de Jesus. Translated by David St. Clair. London: Penguin.

Kerstenetzky, Celia Lessa. 2000. “Desigualdade e pobreza: lições de Sen.” Revista Brasileira de Ciências Sociais 15(42): 113–122.

Lipton, Michael. 1988. The Poor and the Poorest: Some Interim Findings. Washington: World Bank.

Marx, Karl. 1982. Capital: A Critique of Political Economy. Volume One. Translated by Ben Fowkes. New York: Penguin Books.

Marx, Karl. 1988. The Economic and Philosophic Manuscripts of 1844. Translated by Martin Milligan. New York: Prometheus Books.

Novak, Mojca. 1996. “Concepts of Poverty.” In Poverty: A Global Review. Handbook on International Poverty Research, edited by Else Øyen, S.M. Miller and Syed Abdus Samad. Oslo: Scandinavian University Press.

Nussbaum, Martha. 1990. “Aristotelian Social Democracy.” In Liberalism and the Good, edited by Bruce Douglass and Gerald Mara. London: Routledge.

Øyen, Else. 1996. “Poverty Research Rethought.” In Poverty: A Global Review. Handbook on International Poverty Research, edited by Else Øyen, S.M. Miller and Syed Abdus Samad. Oslo: Scandinavian University Press.

Paugam, Serge. 2013. Les formes élémentaires de la pauvreté. Paris: PUF.

Piketty, Thomas. 2020. Capital and Ideology. Translated by Arthur Goldhammer. London: Cambridge.

Pinzani, Alessandro. 2017. “Vai trabalhar, vagabundo: retórica anti-pobre e aspectos normativos de uma teoria da pobreza.” In Sob os olhos da crítica: reflexões sobre democracia, capitalismo e movimentos sociais, edited by Hélio Alexandre Silva. Macapá: Unifap.

Pogge, Thomas. 2002. World Poverty and Human Rights: Cosmopolitan Responsibilities and Reforms. Polity Press: Cambridge.

Pogge, Thomas. 2006. “Reconhecidos e violados pela lei internacional: os direitos humanos dos pobres do mundo.” Ethic@: An International Journal for Moral Philosophy 5(1): 33–65.

Reddy, Sanjay G., and Rahul Lahoti. 2015. “$1.90 per day: What does it say?” https://reddytoread.files.wordpress.com/2015/10/wbpovblogoct6final1.pdf.

Rego, Walquiria Leão, and Alessandro Pinzani. 2013. Vozes do Bolsa Família. São Paulo: São Paulo State University Press.

Sen, Amartya. 2000. Development as Freedom. New York: Alfred A. Knopf.

Silva, Helio Alexandre. 2020. “‘Capital et ideólogie’ de Thomas Piketty: ainda é mais fácil pensar no fim do mundo que no fim do capitalismo?” Ethic@: An International Journal for Moral Philosophy 19(2): 464–480.

Spicker, Paul, Sonia Alvarez Leguizamon, and David Gordon. 2007. The International Glossary on Poverty. London: Zed Books.

Srinivasan, Thirukodikaval Nilakanta. 1977. Poverty: Some Measurements Problems. New Delhi: World Bank.

Townsend, Peter. 1970. The Concept of Poverty: Working Papers on Methods of Investigation and Life-Styles of the Poor in Different Countries. London: Heinemann.

Townsend, Peter. 1979. Poverty in the United Kingdom: A Survey of Household Resources and Standards of Living. Harmondsworth: Penguin Books.

Townsend, Peter. 1987. “Deprivation.” Journal of Social Policy 16(2): 125–146. https://doi.org/10.1017/S0047279400020341.

Ugá, Vivian Domíngues. 2004. “A categoria pobreza nas formulações de política social do Banco mundial.” Revista de Sociologia e Política 23(2): 55–62.

Townsend, Peter. 2011. A questão social como pobreza: crítica à conceituação neoliberal. Curitiba: Appris.

World Bank. 1980. World Development Report. Washington: World Bank.