The End of Religion, the Death of God and the Contingent Community: Hegel, Malabou, Žižek
PDF (Język Polski)

Keywords

Hegel
dialectic
religion
Malabou
Žižek
Christianity
God
community

How to Cite

Wójcik, B. (2018). The End of Religion, the Death of God and the Contingent Community: Hegel, Malabou, Žižek. Praktyka Teoretyczna, 28(2), 53–84. https://doi.org/10.14746/prt.2018.2.3

Abstract

The article is an interpretation of the concept of the end of religion in Hegel’s philosophy, based on the analysis of three issues:
1. The relationship between religious imagination and speculative philosophy – i.e. the idea of the sublation of religion into philosophy.
2. The Hegelian understanding of Christianity (presented in Encyclopaedia of the Philosophical Sciences and Lectures on the Philosophy of Religion) focused on the idea of incarnation as kenosis, which is interpreted by Catherine Malabou’s theory.
3. The idea of the death of Christ as the death of God himself that constitutes the authentic core of Christianity – as Slavoj Žižek has claimed.
This interpretation leads to the conclusion: the outcome of this death is God qua Holy Spirit, whose historical embodiment is ―objective spirit‖ – revolutionary community of the acts of love.
https://doi.org/10.14746/prt.2018.2.3
PDF (Język Polski)

Funding

filozof

materialista dialektyczny

asystent naukowy w Instytucie Nauk Politycznych PAN. Przygotowuje doktorat poświęcony filozofii społecznej Hegla. Członek kolektywu redakcyjnego Praktyka Teoretyczna

References

Ewangelia Tomasza. 1986. Tłum. Wincenty Myszor. W Apokryfy Nowego Testamentu t. I, red. Marek Starowiejski. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Gramsci, Antonio. 1991. Zeszyty filozoficzne. Tłum. Barbara Sieroszewska i Joanna Szymanowska. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1990. Encyklopedia nauk filozoficznych. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1995. Vorlesungen über die Philosophie der Religion. Band 3: Die vollendete Religion. Hamburg: Felix Meiner Verlag.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2002. Fenomenologia ducha. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: Fundacja Aletheia.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2006a. Wykłady z filozofii religii, t. I. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2006b. Wykłady z filozofii religii, t. II. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2011a. Nauka logiki, t. I. Tłum. Adam Landman. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2011b. Nauka logiki, t. II. Tłum. Adam Landman. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 2013. Wykłady z historii filozofii, t. I. Tłum. Światosław Florian Nowicki. Warszawa: PWN.

Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. 1969. Zasady filozofii prawa. Tłum. Adam Landman. Warszawa: PWN.

Lenin, Włodzimierz. 1953. „List do towarzyszy‖. W Lenin, Włodzimierz. Dzieła, t. 26. Warszawa: Książka i Wiedza: 183–202.

Löwith Karl. 2001. Od Hegla do Nietzschego: Rewolucyjny przełom w myśli XIX wieku. Tłum. Stanisław Gromadzki. Warszawa: Wydawnictwo KR.

Lukács, György. 1980. Młody Hegel: O powiązaniach dialektyki z ekonomią. Tłum. Marek Jerzy Siemek. Warszawa: PWN.

Magee, Glenn Alexander. 2001. Hegel and the Hermetic Tradition. Ithaca–London: Cornell University Press.

Malabou, Catherine. 2006. The Future of Hegel: Plasticity, Temporality, Dialectics. Tłum. Lisabeth During. Oxfordshire–New York: Routledge.

Malabou, Catherine. 2017. Ontologia przypadłości: Esej o destrukcyjnej plastyczności. Tłum. Piotr Skalski. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego.

Mikołaj z Kuzy. 1997. O oświeconej niewiedzy. Tłum. Ireneusz Kania. Kraków: SIW Znak.

Mistrz Eckhart. 2013. Dzieła wszystkie, t. I. Tłum. Wiesław Szymona OP. Poznań: Wydawnictwo W drodze.

Nancy, Jean-Luc. 2002. Hegel: The Restlessness Of The Negative. Tłum. Jason Smith i Steven Miller. Minneapolis: University of Minnesota Press.

Pinkard ,Terry. 2000. Hegel: A Biography. Cambridge: Cambridge University Press.

Pańków, Marcin. 2012. „O ontologicznej formie intersubiektywności: Kilka ustaleń w oparciu o Schillera i Hegla oraz rzut oka na dziś‖. W Intersubiektywność, red. Piotr Makowski. Kraków: Universitas: 41–64.

Sosnowski, Maciej Adam. 2013. „»...przypadkowość, arbitralność, bezład...«: O pojednaniu religii i filozofii w myśli G. W. F. Hegla‖. W Deus otiosus: Nowoczesność w perspektywie postsekularnej, red. Agata Bielik-Robson i Maciej Adam Sosnowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej: 91–119.

Sosnowski, Maciej Adam. 2017. „Niestrawności: O dialektyce i wymiotowaniu‖. Przegląd Filozoficzno-Literacki 1: 325–336.

Werner Florian. 2014. Ciemna materia: Historia gówna. Tłum. Elżbieta Kalinowska. Wrocław: Wydawnictwo Czarne.

Zabala, Santiago. 2010. „Wprowadzenie: Religia poza teizmem i ateizmem‖. W Rorty, Richard i Gianni Vattimo. Przyszłość religii, red. Santiago Zabala. Tłum. Stanisław Królak. Kraków: Wydawnictwo UJ: 9–36.

Žižek, Slavoj. 1996. The Indivisible Remainder: An Essay on Schelling and Related Matters. London-New York: Verso.

Žižek, Slavoj. 2001. Wzniosły obiekt ideologii. Tłum. Joanna Bator i Paweł Dybel. Wrocław: Wydawnictwo UWr.

Žižek, Slavoj. 2006. Kukła i karzeł: Perwersyjny rdzeń chrześcijaństwa. Tłum. M. Kropiwnicki. Bydgoszcz–Warszawa–Wrocław: Oficyna Wydawnicza Branta.

Žižek, Slavoj. 2009. "The Fear of Four Words: A Modest Plea for the Hegelian Reading of Christianity". W Žižek, Slavoj i John Milbank. The Monstrosity of Christ: Paradox or Dialectic?, red. Creston Davis. Cambridge, MA–London: The MIT Press.

Žižek, Slavoj. 2012. Less Than Nothing: Hegel and The Shadow of Dialectical Materialism. London-New York: Verso.

Žižek, Slavoj. 2013. Metastazy rozkoszy: Sześć esejów o kobietach i przyczynowości. Tłum. Marek Jastrzębiec-Mosakowski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.