Słowa kluczowe
reforma
dyskurs
prasa
neoliberalizm
ideologia
Jak cytować
Abstrakt
W artykule niniejszym przedstawiam obraz szkolnictwa wyższego prezentowany w polskiej prasie wysokonakładowej w latach 2008-1012. Na podstawie analizy tekstów publikowanych w wybranych dziennikach („Gazeta Wyborcza”, „Rzeczpospolita”, „Dziennik Gazeta Prawna”) i tygodnikach („Polityka”) dokonuję rekonstrukcji głównych składowych
dyskursu, który określić można mianem hegemonicznego. Stawiam tezę, że debata o szkolnictwie wyższym w polskiej prasie miała charakter ideologiczny i stanowiła wsparcie dla systemu wprowadzanych w świecie nauki neoliberalnych reform.
Bibliografia
Bachmann, K. 2009. ,,Szkoły wyższe w oparach absurdu.” http://wyborcza.pl/1,102381,7164857,Szkoly_wyzsze_w_oparach_absurdu.html/.
Bendyk, E. 2008. ,,Płacz nad trumną.” http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/251169,1,placz-nad-trumna.read/.
Białecki, I. 2010. ,,Dwie debaty.” http://www.forumakad.pl/archiwum/2010/03/33_dwie_debaty.html/.
Boni, M. 2010. ,,I egalitarne, i elitarne. Studia wyższe. Pomysły rządu.” rozm. przepr. A. Leszczyński. http://wyborcza.pl/1,76842,7643901,I_egalitarne__i_elitarne__Studia_wyzsze__Pomysly_rzadu.html/.
Brustein, W. 2010 ,,Ilu laureatów Nagrody Nobla zatrudniłeś?” rozm. przepr. A. Leszczyński. http://wyborcza.pl/1,75968,7441171,Ilu_laureatow_Nagrody_Nobla_zatrudniles_.html/.
Cap, P. 2008. Legitymizacja w dyskursie politycznym: retoryka wojny w Iraku w kontekście pojęcia proksymizacji. W Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
de Certeau, M. 2008. Wynaleźć codzienność: sztuki działania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Chiapello, E., i N. Fairclough. 2008. Nowa ideologia zarządzania: podejście transdyscyplinarne krytycznej analizy dyskursu i nowej socjologii kapitalizmu. W Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
Chomsky, N. 2007. Polityka, anarchizm, lingwistyka. Poznań: Oficyna Trójka.
Cieśliński, P. 2011. ,,Jak zarobić na nauce.” http://wyborcza.pl/1,76842,9602119,Jak_zarobic_na_nauce.html/.
Czapiński, J. 2009. ,,A jednak się opłaca.” http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1500173,1,a-jednak-sie-oplaca.read/.
Czeladko, R. 2008. ,,Uczeni będą ze sobą rywalizować.” Rzeczpospolita, 17 kwietnia.
Czeladko, R. 2011. ,,Ministerstwo Nauki określiło, jak dostać się do naukowej elity.” http://www.rp.pl/artykul/643370.html/.
Czeladko, R. 2011. ,,Rektor będzie z konkursu?”, http://www.rp.pl/.
Czeladko, R. 2011. ,,Studenci mają rzecznika praw absolwenta.” http://biznes.gazetaprawna.pl/artykuly/422092,rada_moniturujaca_dgp_wiedza_napedza_gospodarke.html?subject=Rada%20Monituruj%C4%85ca%20DGP:%20Wiedza%20nap%C4%99dza%20gospodark%C4%99/.
Czerepaniak-Walczak, M. 2013. Fabryki dyplomów czy universitas?: o „nadwiślańskiej” wersji przemian w edukacji akademickiej, Kraków: Impuls.
Czubkowska, S. 2010 ,,Polskie uniwersytety to światowa prowincja.” Dziennik Gazeta Prawna, 16 sierpnia.
Duszak, A., i N. Fairclough, red 2008. Krytyczna analiza dyskursu: interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
Dybczyński, A. 2011. ,,Jestem baronem. Nie chcę dłużej żyć w średniowieczu.” http://wroclaw.gazeta.pl/wroclaw/1,35771,9022221,Jestem_baronem__Nie_chce_dluzej_zyc_w_sredniowieczu.html/.
Ellul, J. 1973. Propaganda: the Formation of Men’s Attitudes, tłum. K. Kellen, J. Lerner, New York: Knopf.
Fairclough, N., i A. Duszak 2008. ,,Wstęp: krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy dla lingwistyki i nauk społecznych.” W Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas.
Fiske, J. 1999. Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem. Tłum. A. Gierczak, Wrocław: Astrum.
Foucaut, M. 2002. Porządek dyskursu. Tłum. M. Kozłowski. Gdańsk: Słowo/Obraz Terytoria.
Gabryel, P. 2011. ,,Polska nauka na niewolnym rynku.” http://blog.rp.pl/gabryel/2011/01/09/polska-nauka-na-niewolnym-rynku/.
Gadacz, T. 2010. ,,Z karabinami na sznurku.” rozm. przepr. M. Bardel. Tygodnik Powszechny, 19 grudnia.
Geertz, C., 2003.Opis gęsty: w stronę interpretatywnej teorii kultury. W Badanie kultury: elementy teorii antropologicznej, red. M. Kempny, E. Nowicka. Warszawa: PWN.
Głowiński, M. 2009. Nowomowa i ciągi dalsze: szkice dawne i nowe, Kraków: Universitas.
Grabek, A. 2010. ,,Specjaliści kończący studia są niedouczeni: firmy nie mogą znaleźć pracowników w najpopularniejszych branżach.” http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/525433,specjalisci_konczacy_studia_sa_niedouczeni_firmy_nie_moga_znalezc_pracownikow_w_najpopularniejszych_branzach.html/.
Grabek, A. 2011. ,,Prezydent zabiera rektorów do Chin na poszukiwanie studentów.” http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/576387,prezydent_zabiera_rektorow_do_chin_na_poszukiwania_studentow.html/.
Grabek. A. 2011. ,,Szkolnictwo wyższe: Unia chce nas wyciągnąć z akademickiej prowincji”, http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/540195,szkolnictwo_wyzsze_unia_chce_nas_wyciagnac_z_akademickiej_prowincji.html/.
Grabek, A. 2012. ,,Humaniści czują się przegrani na rynku pracy i pełni obaw o zatrudnienie.” http://serwisy.gazetaprawna.pl/praca-i-kariera/artykuly/588908,humanisci_czuja_sie_przegrani_na_rynku_pracy_oraz_pelni_obaw_o_zatrudnienie.html/.
Grabek, A. 2012. ,,Uczelnie śledzą losy absolwentów: nie zawsze w sposób rzetelny.” http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/593550,uczelnie_sledza_losy_absolwentow_nie_zawsze_w_sposob_rzetelny.html/.
Gradoń, L. 2011. ,,Naukowcy muszą zacząć zarabiać na swoich badaniach.” http://praca.gazetaprawna.pl/wywiady/481008,naukowcy_musza_zaczac_zarabiac_na_prowadzonych_badaniach.html/.
Godlewska, I. 2011. ,,Co po doktoracie?” http://wyborcza.pl/1,76842,10150660,Co_po_doktoracie_.html/.
Guza, Ł., i K. Klinger 2010. ,,Wiedza napędza gospodarkę.” Dziennik Gazeta Prawna, 19 maja.
Hardy, J. 2010. Nowy polski kapitalizm. Warszawa: Instytut Wydawniczy Książka i Prasa.
Hartman, J. 2010. ,,Doktorant w maśle.” Gazeta Wyborcza 23 września.
Iwanciw, E. 2010. ,,Kierunek pedagogika – wylęgarnia bezrobotnych.” http://wyborcza.pl/1,76842,8286201,Kierunek_pedagogika___wylegarnia_bezrobotnych.html
Iwanciw, E. 2010. ,,Uczelnie nie chcą się dłużej wstydzić.” Gazeta Wyborcza, 5 listopada.
Jajszczyk, A. 2009. ,,Einstein nie miałby żadnych szans.” http://www.edulandia.pl/studia/1,118594,2625740.html/.
Janczewska, M. 2008. ,,Uniwersytety produkują bezrobotnych.” Dziennik Gazeta Prawna, 11 kwietnia.
Jarmołowski, A. 2011. ,,Badaczom brakuje bezczelności naukowej.” rozm. przepr. R. Czeladko, http://www.rp.pl/artykul/591289.html/.
Jemielniak. D. 2010. ,,Bezkonkurencyjna reforma” http://www.rp.pl/artykul/558363.html/.
Jemielniak, D. 2010. ,,Doktorat w ubikacji?” Gazeta Wyborcza, 23 grudnia.
Karpieszuk, W. 2010. ,,Co robicie, absolwenci?” Gazeta Wyborcza, 31 sierpnia.
Karpieszuk, W. 2012. ,,Studenci z przypadku.” Gazeta Stołeczna, 17 stycznia.
Kącki, M., i M. Kopiński 2009. ,,Magia papierowego wykształcenia.” Gazeta Wyborcza, 24 października.
Kleiber, M. 2010. ,,Czy Polska może być mądra?” rozm. przepr. W. Gadomski. Gazeta Wyborcza, 16-17 października.
Klesyk, A. 2012. ,,Szukamy tych, którzy myślą samodzielnie.” http://wyborcza.pl/1,75968,11593341,Prezes_PZU__Szukamy_tych__ktorzy_mysla_samodzielnie.html/.
Klinger, K. 2010. ,,Łatwiejsze studiowanie na kredyt.” Dziennik Gazeta Prawna, 8 czerwca.
Kolińska-Dąbrowska, M., A. Grabek 2008. ,,A jak to wygląda w Princeton.” Dziennik Gazeta Prawna, 17 kwietnia.
Koselleck, R. 2001. Semantyka historyczna. Poznań: Wydaw. Poznańskie.
Kościelniak, C. 2011. ,,Wolność akademicka i jej krytycy.” http://www.rp.pl/artykul/726526.html/.
Kozłowski, T. 2012. ,,Dialog w fabrykach bezrobotnych.” http://wyborcza.pl/1,126171,11645483,Dialog_w_fabrykach_bezrobotnych.html/.
Koźmiński, A. 2009. ,,Jak poprawić jakość studiów?” rozm. przepr. J. Grabowska. Gazeta Wyborcza, 26 października.
Koźmiński, A.K. 2010. ,,Polskie uczelnie stać na sukces.” http://www.rp.pl/artykul/435571.html/.
Królczyk, T. 2009. ,,Gramy o wszystko.” Polityka, 25 listopada.
Kudrycka, B. 2009. ,,Nauce trzeba nowej energii.” Gazeta Wyborcza, 3 lipca.
Kudrycka, B. 2010. ,,Idzie młodość w nauce.” Gazeta Wyborcza, 15 września.
Kudrycka, B. 2010. ,, Wyższa Szkoła Dumy.” http://wyborcza.pl/1,75968,7531221,Wyzsza_Szkola_Dumy.html/.
Kudrycka, B. 2011. ,,To walka z patologią.” http://www.rp.pl/artykul/604117.html/.
Lakoff, G. 2011. Nie myśl o słoniu!: jak język kształtuje politykę. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ŁOŚGRAF.
Lewicka, M., i T. Sosnowski 2009. ,,Stare wilki się nie wstydzą.” rozm. przepr. Piotr Pacewicz. http://wyborcza.pl/1,76842,7172541,Stare_wilki_sie_nie_wstydza.html/.
Łukaszewski, J. 2011. ,,Uniwersytet z Politechniką w jednej drużynie.” http://wyborcza.pl/1,76842,10784516,Uniwersytet_z_Politechnika_w_jednej_druzynie.html/.
Maćkowski, S. 2011. ,,Nie wypada nie publikować.” rozm. przepr. R. Czeladko. http://www.rp.pl/artykul/591290.html/.
Malinowski, A. 2010. ,,Dekalog zmian na uczelniach.” http://www.rp.pl/artykul/481747.html/.
Marcinkowski, J., K. Kulesza 2008. ,,Uniwersytet Potiomkinowski obiecuje innowacje.” Rzeczpospolita, 18 kwietnia.
McCombs, M. 2008. Ustanawianie agendy: media masowe i opinia publiczna. Tłum. B. Radwan, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Mirowska- Łoskot, U. 2011. ,,Uczelnie łatwiej zwolnią wykładowców źle wykonujących swoje zadania.” http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/543598,uczelnie_latwiej_zwolnia_wykladowcow_zle_wykonujacych_swoje_zadania.html/.
Modzelewski, K. 2009. ,,Szkoły wyższe w oparach kampanii.” http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,7113312,20091105RP-DGW,Szkoly_wyzsze_w_oparach_kampanii,zwykly.html/.
Nawrocka, E. 2012. ,,Wszyscy jesteśmy przestępcami.”, http://wyborcza.pl/1,95892,11644989,Profesor_Ewa_Nawrocka__Wszyscy_jestesmy_przestepcami.html/.
Nowakowska, A. 2012. ,,Nauka pod rękę z biznesem za 1 proc.” http://wyborcza.pl/1,76842,11754374,Nauka_pod_reke_z_biznesem_za_1_proc_.html/.
Nowicka, E. 1972. Bunt i ucieczka: zderzenie kultur i ruchy społeczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Nowosielska, K. 2011. ,,Najwyższa nota dla zaradnego naukowca” www.rp.pl, 27.01.2011
Ojczyk, J. 2011. ,,Regulaminy powinny ukrócić kradzieże.” http://blog.rp.pl/goracytemat/2011/08/05/regulaminy-powinny-ukrocic-kradzieze/.
Ojczyk, J. 2011. ,,Uczelnie nie zadbają o prawa autorskie żaków.” http://prawo.rp.pl/artykul/697407.html/.
Pacholski, L. 2010. ,,Szkoła wyższa, nieco niższa” http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1510888,1,polski-college.read/.
Papuzińska, M. 2009. ,,Szkoły z klasą.” http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/303296,1,kryzys-polskich-uczelni.read/.
Pawłowska-Salińska, K. 2012. ,,Bo liczą się miękkie umiejętności.” Gazeta Wyborcza, 5-6 maja.
Potulicka, E., i J. Rutkowiak 2010. Neoliberalne uwikłania edukacji, Kraków: Impuls.
Rybiński, K. 2009. ,,Zawodowe nie znaczy gorsze”, rozm. przepr. Aleksandra Pezda. Gazeta Wyborcza, 21 listopada.
Rybiński, K. 2010. ,,Ponadsilosowa polityka imigracyjna.” http://www.ekonomia.rp.pl/artykul/562746.html/.
Said, E. 2009. Kultura i imperializm. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Sowa, J., i K. Szadkowski, red. 2011. Edu-factory: samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy. Kraków: Korporacja Ha!art.
Thieme, J. 2009. ,,Zróbmy sobie Oxford.” http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,7113728,20091105WR-OXW,Zrobmy_sobie_Oxford,wywiad.html/.
Tusk, D. 2008. ,,Razem otwórzmy okna.” Gazeta Wyborcza, 17 kwietnia.
,,Uniwersytet już tak nie kusi” 2012. http://serwisy.gazetaprawna.pl/edukacja/artykuly/595796,uniwersytet_juz_tak_nie_kusi.html/.
Wesołowska, E. A. Grabek 2011. ,,Zawodówka po studiach, czyli jak rynek pracy weryfikuje nasz system edukacji.” http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/565779,zawodowka_po_studiach_czyli_jak_rynek_pracy_weryfikuje_nasz_system_edukacji.html/.
Węgleński, P. 2010. ,,Magister brojler.” Polityka, 20 sierpnia.
Wilczyński, P. 2010. ,,Dobrze, ale nie tragicznie.” Tygodnik Powszechny, 12 grudnia.
Woźnicki, J. 2010. ,,Superuniwersytety na start.” rozm. przepr. A. Leszczyński, A. Pezda. http://wyborcza.pl/1,75476,8156231,Superuniwersytety_na_start.html/.
Wróblewski, T. 2009. ,,Czas na komercjalizację uczelni.” http://prawo.rp.pl/artykul/409537.html/.
Wysocki, T. 2012. ,,Chcemy nauki na poziomie.” Gazeta Wyborcza, 11 maja.
Zadroga, A. 2011. ,,Dobra uczelnia = dobra praca.” http://gazetapraca.pl/gazetapraca/1,91736,10482747,Dobra_uczelnia___dobra_praca.html/.
Zalewska, L. 2011. ,,Studia to strata czasu.” http://praca.gazetaprawna.pl/artykuly/578747,studia_to_strata_czasu.html/.
Żylicz, M. 2011. ,,Ruszmy z posad bryłę nauki.” rozm. przepr. E. Bendyk. http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1515388,1,czy-nauka-potrzebuje-reform.read /.
Licencja
Autorzy:
„Praktyka Teoretyczna” jest pismem, które chce realizować idee wolnego dostępu do wiedzy i poszerzania domeny dobra wspólnego. Ma służyć rozwojowi nauki i krytycznej refleksji w Polsce i na świecie w imię idei wolnego dostępu do wiedzy (Open Access). Całe pismo jest udostępniane za darmo w Internecie na warunkach licencji CC-BY-NC-SA (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe) w wersji 4.0 (szczegółowe warunki: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/). Artykuły w nim zamieszczone mogą być dowolnie przechowywane, kopiowane, drukowane, rozpowszechniane i wykorzystywane do celów naukowo-dydaktycznych przy zachowaniu warunków licencji. Apelujemy tylko o uznanie autorstwa i podanie źródła w myśl przyjętych w środowisku naukowym standardów.
Nie ma natomiast możliwości komercyjnego wykorzystania zgromadzonych zasobów bez pisemnej zgody wydawcy. Dostęp do czasopisma nie może być dystrybuowany za opłatą czy w jakikolwiek inny sposób limitowany przez inne podmioty.
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC [PL.pdf, PL.doc, EN.pdf, EN.doc].
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Praktyka Teoretyczna” udzielają wydawcy czasopisma niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe (CC-BY-NC-SA 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Autorzy nadsyłanych artykułów powinni upewnić się, czy wykorzystywane przez nich materiały nie są chronione prawami autorskimi na rzecz innych osób i ponoszą odpowiedzialność za ewentualne uchybienia w tym względzie.