Początki klasy robotniczej. Problem rąk roboczych w przemyśle polskim epoki stanisławowskiej (fragmenty)
PDF (English)

Słowa kluczowe

ludzie luźni
klasa robotnicza
industrializacja
historia Polski osiemnastego wieku

Jak cytować

Assorodobraj, N. (2020). Początki klasy robotniczej. Problem rąk roboczych w przemyśle polskim epoki stanisławowskiej (fragmenty). Praktyka Teoretyczna, 36(2), 67–103. https://doi.org/10.14746/prt2020.2.4

Abstrakt

Fragmenty książki Początki klasy robotniczej (na podstawie pracy doktor-skiej Les débuts de la classe ouvrière z 1936 r.) opublikowanej po polsku w roku 1946 dają wgląd w historię „ludzi luźnych” w osiemnastowiecznej Polsce. Tekst pisany w oparciu o archiwalne dokumenty, zarządzenia i fragmenty z prasy ujmuje problem z wielu punktów widzenia, pokazując złożoną historię tej grupy społecznej i tego, jak za pomocą kolejnych decyzji prawnych i administracyjnych była ona systematycznie delegalizowana i asymilowana. Niejednorodna populacja ludzi luźnych, podejmujących się najróżniejszych zajęć i prac, z jednej strony widziana jest jako zbiorowisko przestępców i próżniaków, z drugiej strony stanowi zasób siły roboczej, którego rodzący się przemysł bardzo potrzebuje.

https://doi.org/10.14746/prt2020.2.4
PDF (English)

Bibliografia

In AGAD (Archiwum Główne Akt Dawnych) [The Central Archive of Old Files]

Files of:

– KCW. (Komisja Cywilino-Wojskowa) [Civil-Military Commision of] Czersk

– KCW. Radomsko 22, 35, 38

– KCW. Wieluń, 16, 18

– KCW. Wizna, 5

– KCW. Kalisz, Kaliskie Grodzkie Varia: I, 36

– Metryka Litewska [Lithuanian Metrics], IX

– Komisja Policji [Police Commission] 24, 44

– Zbiór Popielów [Popielów Collection] 205

– Akta Ekonomiczne m. st. Warszawy [Economical Files of the Capital City of Warsaw]

In Archiwum Krakowa [Archives of Cracow]:

– Files of KCW. Książ and Lelów, 166, 174, 176

– Files of KCW. Cracow and Proszów, 165

– Manuscript 194 – „Urządzenie wewnętrzne fabryki sukiennej”

(On internal organization of cloth factory)

In Archiwum Czartoryskich [Czartoryski’s Archive]:

– Manuscript 807, 901

In Archiwum Skarbowe [Treasury’s Archive]:

– File XXX, 31, 34

In Bibiloteka Ordynacji Krasińskich w Warszawie:

‒ Manuscript 748, 749, 751

In Collegium Warszawskie Scholarum Piarum [Warsaw Collegium Scholarum Piarum]:

– Volumina Legum. vol. VII, IX

Dembowski, Sebastyan. 1791. J. S. Dembowskiego, komisarza cywilno-wojskowego Rzecz krótka o fabryce Sukiennej Krakowskiej. Dla wiadomości publicznej do druku podana w Krakowie roku 1791. Kraków: Akademia Umiejętności.

“Dziennik Handlowy” [Journal of Commerce]. 1787.

Kermisz, Józef. Lublin i Lubelskie w dobie Sejmu Czteroletniego (typescript of doctoral thesis).

Kołłątaj, Hugon. 1790. Prawo polityczne narodu polskiego. Warszawa: Drukarnia Gröllowska Nadworna

Korzon, Tadeusz. 1897. Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta

(1764 - 1794) badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego. vol. 2. Kraków: Akademia Umiejętności Kot, Stanisław. 1934. Historia wychowania. vol. 2. Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych „Monitor”. 1777.

PEF – Projekt od Deputacji do egzaminu Komisji Skarbu Koronnego wyznaczonej urządzenia fabryk w państwach Rzeczypospolitej (n.d.)

„Pamiętnik Historyczno-Polityczny” [Historical-Political Diary]. 1790.

„Pamiętnik Historyczno-Polityczny”. 1791.

„Pamiętnik Historyczno-Polityczny”. 1792.

Sierakowski, Wacław. 1797. Rękodzieło Fabryki Sukienney które w Krakowie 1786 dla wielu pożytków i zatrudnienia ubogich pracą iest ustanowione

przez WJX. Wacława hrabię Sierakowskiego proboszcza katedralnego krakowskiego, iako fabryki sukienney protektora, w trzech częściach zawarte pracą i kosztem Autora. Cz. 1–3. Krakowie: Drukarnia Szkoły Główney

Smoleński, Władysław. 1891. Przewrót umysłowy w Polsce wieku XVIII. Studya historyczne

Rutkowski, Jan. 1921. Poddaństwo włościan w XVIII wieku w Polsce i niektórych innych krajach Europy. Poznań: Gebethner i Wolff.

Rutkowski, Jan. 1925. Zagadnienie reform rolnej w Polsce XVIII w. Poznań.

Stanisław, August. 1787. „Uniwersał z 25 maja 1787”. Gazeta Warszawska 46.

Wybicki, Józef. 1778. Listy Patryotyczne Do Jasnie Wielmoznego Ex Kanclerza Zamoyskiego Prawa Układaiącego Pisane. Warszawa: Drukarnia Gröllowska Nadworna.