Keywords
Polish higher education
women students
women’s academic careers
How to Cite
Number of views: 113
Number of downloads: 81
Abstract
The text is devoted to women’s presence in the Polish higher education in 1918-2018. Its history is presented in chronological-thematic order, including information about the beginnings of women’s studies at universities as well as their basic political, economic and cultural conditioning. Although during the discussed period, basis of political system in Poland changed three times, there was a constant development of the size of higher education, as well as an increase of women’s participation among students and academic faculty. The beginnings were very modest. However, today women constitute already the majority of students of higher education and almost a half of academic employees. Women, during their fight for equality in access to studies and academic career, had to overcome many legal obstacles, also informal ones, resulting from vitality of the image of traditional social role of women. Even though, the formal equality was gradually earned, it is still more difficult for women than for men to undertake studies at some faculties, and to get higher degrees and academic positions as fast as men.
References
Connelly J. (2000), Captive University. The Sovietization of East German, Czech, and Polish Higher Education, 1945-1956, University of North Carolina Press, Chapel Hill.
Dąbrowa–Szefler M. (2007), Narodowy kontekst rozwoju szkolnictwa wyższego, [in:] Dąbrowa–Szefler M., Jabłecka J. (eds.), Szkolnictwo wyższe w Polsce. Raport dla OECD, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa, 18-28.
Dąbrowa-Szefler M., Jabłecka J. (2007), Szkolnictwo wyższe w Polsce. Raport dla OECD, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Warszawa.
Dąbrowa-Szefler M., Sztabiński P. B. (2008), Model kształcenia doktorantów. Wnioski z badań, Centrum Badań Polityki Naukowej i Szkolnictwa Wyższego, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Dach Z. (1987), Kobiety w szkolnictwie wyższym w Polsce w latach 1970 – 1984, Życie Szkoły Wyższej, 2, 17-29.
Dobkowska J. (2016), Poglądy w kwestii potrzeby oraz zakresu edukacji kobiet panujące w drugiej połowie XIX i na przełomie XIX i XX wieku, Acta Universitatis Lodzensis. Folia Historica, 96, 89-107.
Erazmus E. (1974), Prawo do nauki w Polsce Ludowej. Studium polityczno-historyczne, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Flaeschendrueger W. (1981), Kaiser, Korps und Kapital. Akademische Bildungsstaetten in Dienst von Monarchie und Imperialismus, [in:] Steiner G., Flaeschendrueger W. (red.), Magister und Scholeren. Profesoren und Studenten. Geschichte Deutsche Universitaeten und Hochschulen im Ueberblick, Urania, Lepzig-Jena-Berlin, 122-55.
Gawin M. (2015), Spór o równouprawnienie kobiet (1864-1919), Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Polskie Towarzystwo Historyczne, Wydawnictwo Neriton, Warszawa.
Gerber R. (1959), Młodzież akademicka w Polsce w okresie międzywojennym, Życie Szkoły Wyższej, 1, 75-92.
Gromkowska-Melosik A. (2011), Edukacja i (nie) równość społeczna kobiet. Studium dynamiki dostępu, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.
Halbertsztadt J. (1996), Kobiety w murach Uniwersytetu Warszawskiego 1915-1939, [in:] Żarnowska A., Szwarc A. (eds.), Kobiety i kultura Kobiety wśród twórców kultury intelektualnej i artystycznej w dobie rozbiorów i w niepodległym państwie polskim, Wydawnictwo DiG, Warsaw, 108-9.
Historycy o badaniach dziejów Polski Ludowej. Ankieta (2008), Polska 1944/45-1989. Studia i materiały, VIII.
Hulewicz J. (1939), Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX, Polska Akademia Nauk, Kraków.
Inglot-Brzęk E. (2012), Przemiany demograficzne a rozwój szkolnictwa wyższego w Polsce, Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 26, 216-29.
Jołkiewicz D. (2001), Kobiety w naukach medycznych wczoraj i dziś, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2/38, 35-47.
Kałwa D. (2001), Kobiety aktywne w Polsce międzywojennej. Dylematy środowisk kobiecych, Towarzystwo Wydawnicze Historia Iagiellonica, Kraków.
Kassyk E. (1971), Dynamika i struktura kształcenia kobiet w szkołach wyższych, Życie Szkoły Wyższej, 3, 56-72.
Kassyk E. (1975), Kariery naukowe kobiet, Życie Szkoły Wyższej, 11, 67-76.
Kobiety na politechnikach. Raport 2019 (2019), Fundacja Edukacyjna Perspektywy, Warszawa.
Kolbuszewska J. (2016), Akademickie kariery kobiet w PRL-u. Historyczki – samodzielne pracownice nauki w nowopowstałych uniwersytetach, Sensus Historiae, XXIV, (2016/3), 153-72.
Kolbuszewska J. (2017), Polki na uniwersytetach – trudne początki, Sensus Historiae, XXVI (2017/1), 35-53.
Kolbuszewska J. (2018), Wskrzeszenie państwa polskiego a równouprawnienie kobiet w nauce, Sensus Historiae, XXX, (2018/1), 119-34.
Kondracka M. (2000), Kobiety na uniwersytetach, [in:] Żarnowska A., Szwarc A. (eds.), Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, Wydawnictwo DiG, Warsaw, 271-84.
Łysko M. (2015), Udział kobiet w życiu publicznym II Rzeczypospolitej Polskiej, Miscellanea Historico-Juridica, XIV, 1, 381-400.
Magiera E. (2015), Uwarunkowania prawne karier akademickich w Polsce międzywojennej (1918-1939), Pedagogika Szkoły Wyższej, 1, 25-44.
Majcher A. (2007), Płeć w „grze o awans”. Kariery akademickie kobiet i mężczyzn w Polsce i Niemczech, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1/29, 28-46.
Majewski P. M. (2016), Społeczność akademicka 1915-1939, [in:] Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1915-1945. Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816-2016, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, 51-323.
Mazurczak D. (2011), Przykłady karier akademickich kobiet na Uniwersytecie Poznańskim w okresie międzywojennym, Przegląd Politologiczny, 2, 197-205.
Młodożeniec M., Knapińska A. (2013), Czy nauka wciąż ma męską płeć? Udział kobiet w nauce, Nauka, 2, 47-72.
Molik W. (1989), Polskie peregrynacje uniwersyteckie do Niemiec 1871-1914, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
Molik W. (2016), Polscy studenci na uniwersytetach niemieckich od końca XVIII wieku do początku XX wieku, Nauki i Innowacje, Poznań.
Najduchowska H., Wnuk-Lipińska E. (1990), Nauczyciele akademiccy 1984 (Raport z badań ankietowych), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź.
Perkowska U. (1994), Studentki Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1894-1939. W stulecie immatrykulacji pierwszych studentek, Wydawnictwo i Drukarnia SECESJA, Kraków.
Popiński K. (1995), Pierwsze kobiety na studiach na Uniwersytecie Wrocławskim (1895-1918), Studia i Materiały z Dziejów Uniwersytetu Wrocławskiego, vol. IV, 187-200.
Popiński K. (2002), Borussia, Lusatia, Marcomania... Świat burszów, piwiarń i pojedynków. Studenci Uniwersytetu Wrocławskiego 1871-1921, Wydawnictwo GAJT, Wrocław.
Popiński K. (2010), Rola edukacji na poziomie wyższym w modernizacji społeczno-ekonomicznej Polski w latach 1945-1989, [in:] Chumiński J. (ed.), Modernizacja, czy pozorna modernizacja. Społeczno-ekonomiczny bilans PRL 1944-1989, Gajt s.c., Wrocław, 232-294.
Schulze F., Ssymank P. (1910), Das deutsche Studententum von den altesten Zeiten zur Gegenwart, R. Voigtlanders Verlag, Leipzig.
Siemieńska R. (2001), Kariery akademickie i ich kontekst – porównania międzygeneracyjne, Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1/17, 42-61.
Siemieńska R. (2009), Kobiety w (męskim) zawodzie naukowca, [in:] Piotrowska J., Grzybek A. (ed.), Kobiety dla Polski. Polska dla kobiet. 20 lat transformacji 1989-2009. Raport przygotowany z okazji Kongresu Kobiet Polskich 2009, Fundacja Feminoteka, Warszawa, 303-17.
Siemieńska R. (2019a), Kariery akademickie w Polsce w XIX i XX wieku: czy płeć je różnicowała, [in:] Siemieńska R. (ed.), Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne?, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 51-71.
Siemieńska R. (2019b), Płeć naukowców a ich dostęp do grantów badawczych w Polsce z początkiem lat 2000., [in:] Siemieńska R. (ed.), Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne? Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 311-27.
Siemieńska R. (2019c), Uniwersytety jako miejsce uprawiania nauki i karier akademickich w pierwszych latach transformacji ustrojowej, [in:] Siemieńska R. (ed.), Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne? Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 72-101.
Siemieńska R. (2019d), Uwarunkowania akademickich karier kobiet i mężczyzn na świecie – zarys problematyki i przegląd badań, [in:] Siemieńska R. (ed.), Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne? Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 11-28.
Siemieńska R., Domaradzka A., Matysiak I. (2019), Wnioskodawcy i beneficjenci – zróżnicowanie współczynnika sukcesu w pozyskiwaniu środków na badania naukowe w Polsce, [in:] Siemieńska R. (ed.), Kariery akademickie kobiet i mężczyzn. Różne czy podobne? Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, 328-60.
Sikora K. (2007), Pierwsze kobiety na Uniwersytecie Jagiellońskim, Acta Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica, 3, 248-68.
Sulik M. (2010), Kobiety w nauce. Podmiotowe i społeczno-kulturowe uwarunkowania, Silesian Univresity Press, Katowice.
Świecki A. (1975), Oświata i szkolnictwo w XXX-leciu PRL, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
Szarras H. (1975), Kształcenie kadr naukowych w szkolnictwie wyższym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Tymowski J. (1975), Organizacja szkolnictwa wyższego w Polsce, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Żarnowska A. (2000), Obywatelki II Rzeczypospolitej, [in:] Żarnowska A., Szwarc A. (eds.), Równe prawa i nierówne szanse. Kobiety w Polsce międzywojennej, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 287-300.
Zysiak A. (2016), Punkty za pochodzenie. Powojenna modernizacja i uniwersytet w robotniczym mieście, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Historia Polski w liczbach. Państwo i społeczeństwo (2003), vol. 1, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 (2013), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Mały Rocznik Statystyczny 1939 (1939), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyki Międzynarodowej 1984 (1985), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej 1923/24 (1925), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej 1928/29 (1929), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyczny 1950 (1951), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyczny 1963 (1964), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyczny 1972 (1973), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik Statystyczny 1986 (1987), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik statystyczny szkolnictwa 1966/67-1990/91 (1967-1991), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Szkoły wyższe i ich finanse 1990-2018 (1991-2018 Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
License
Copyright (c) 2021 Krzysztof Popiński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.