Residential housing construction in the film propaganda of the Polish People’s Republic (PRL)
Journal cover Studia Historiae Oeconomicae, volume 43, no. 1, year 2025, title Poverty
PDF

Keywords

housing development
film
propaganda
Polish People’s Republic
large panel housing estates

How to Cite

Skotarczak, D. (2025). Residential housing construction in the film propaganda of the Polish People’s Republic (PRL). Studia Historiae Oeconomicae, 43(1), 90–120. https://doi.org/10.14746/sho.2025.43.1.005

Number of views: 90


Number of downloads: 276

Abstract

Housing construction in the PRL was treated as a priority investment, reflected in media coverage. Showing new “bright” houses and flats had a dimension of propaganda, especially compared to the “dull and damp” ones from before the war. This was a measure of success and modernity. Simultaneously, the current housing policy was promoted in the media, showing its qualities and successes. There was a focus on mass housing, and housing estates, which is reflected in the materials presented here. In the 1970s, the pinnacle of modernity and resilience came from blocks of flats built of large prefabricated concrete slabs, whose production ultimately changed the urban landscape. It was not until after December 1981 that the promotion of housing as one of the major investment successes ceased. Thus, the materials presented here are more of a testimony to its failure. Although, on the other hand, they are also a testimony to the changes taking place: criticism of the big plate, decentralization, and promotion of small, local construction companies.

https://doi.org/10.14746/sho.2025.43.1.005
PDF

References

AAN, KC PZPR,WK 1959 – Archiwum Akt Nowych, Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Wydział Kultury za rok 1959, sygn. 237/XVIII – 235: Tezy o sytuacji programowej i organizacyjnej polskiego filmu.

AMKiS, NZK – Archiwum Ministerstwa Kultury i Sztuki, Naczelny Zarząd Kinematografii, sygn. 679/9: Uchwała Sekretariatu KC w sprawie kinematografii, czerwiec 1960.

PKF 1947, No. 39 – Polska Kronika Filmowa (1947), No. 39. https://www.youtube.com/watch?v=7dzf1djsQns. Accessed 21 June 2025.

PKF 1951, No. 18 – Polska Kronika Filmowa (1951), No. 18. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-51-18. Accessed 21 June 2025.

PKF 1952, No. 44 – Polska Kronika Filmowa (1952), No. 44. https://www.youtube.com/watch?v=e5xB1YT7w2k. Accessed 21 June 2025.

PKF 1958, No. 19A – Polska Kronika Filmowa (1958), No. 19A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-59-19a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1959, No. 9B – Polska Kronika Filmowa (1959), No. 9B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-59-09b. Accessed 21 June 2025.

PKF 1965, No. 3B – Polska Kronika Filmowa (1965), No. 03B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-65-03b. Accessed 21 June 2025.

PKF 1966, No. 16A – Polska Kronika Filmowa (1966), No. 16A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-66-16a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1967, No. 17B – Polska Kronika Filmowa (1967), No. 17B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-67-17b. Accessed 21 June 2025.

PKF 1970, No. 6B – Polska Kronika Filmowa (1970), No. 6A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-70-06b. Accessed 21 June 2025.

PKF 1971, No. 6 A – Polska Kronika Filmowa (1971), No. 6. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-71-06A. Accessed 21 June 2025.

PKF 1972, No. 24A – Polska Kronika Filmowa (1970), No. 24A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-72-24a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1975, No. 47A – Polska Kronika Filmowa (1975), No. 47A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-75-47a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1975, No. 50A – Polska Kronika Filmowa (1975), No. 50A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-75-50a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1976, No. 42A – Polska Kronika Filmowa (1976), No. 42A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-76-42a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1979, No. 29B – Polska Kronika Filmowa (1979), No. 29B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-79-29b. Accessed 21 June 2025.

PKF 1981, No. 46A – Polska Kronika Filmowa (1981), No. 46A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-81-46a. Accessed 21 June 2025.

PKF 1981, No. 49B – Polska Kronika Filmowa (1981), No. 49B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-81-49b. Accessed 21 June 2025.

PKF 1983, No. 45 – Polska Kronika Filmowa (1983), No. 45. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-83-45. Accessed 21 June 2025.

PKF 1984, No. 1 – Polska Kronika Filmowa (1984), No. 1. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-84-01. Accessed 21 June 2025.

PKF 1985, No. 6 – Polska Kronika Filmowa (1985), No. 6. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-06. Accessed 21 June 2025.

PKF 1985, No. 12 – Polska Kronika Filmowa (1985), No. 12. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-12. Accessed 21 June 2025.

PKF 1985, No. 22 – Polska Kronika Filmowa (1985), No. 22. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-22. Accessed 21 June 2025.

PKF 1985, No. 38 – Polska Kronika Filmowa (1985), No. 38. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-38. Accessed 21 June 2025.

PKF 1985, No. 40 – Polska Kronika Filmowa (1985), No. 40. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-40. Accessed 21 June 2025.

PKF 1986 No. 24 – Polska Kronika Filmowa (1986), No. 24. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-86-24. Accessed 21 June 2025.

PKF 1987, No. 10 – Polska Kronika Filmowa (1987), No. 10. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-87-10. Accessed 21 June 2025.

PKF 1987, No. 29 – Polska Kronika Filmowa (1987), No. 29. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-87-29. Accessed 21 June 2025.

PKF 1987, No. 52 – Polska Kronika Filmowa (1987), No. 52. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-87-52. Accessed 21 June 2025.

PKF 1988, No. 3 – Polska Kronika Filmowa (1988), No. 3. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-88-03. Accessed 21 June 2025.

Barczykowska, A. (2018) ‘Wielkomiejskie osiedla blokowe. Historia i współczesność’, Kronika Miasta Poznania, 4, pp. 47–60.

Basista, A. (2001) Betonowe dziedzictwo. Architektura w Polsce czasów komunizmu. Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bittner, K. (2017) Partia z piosenką, piosenka partią. PZPR wobec muzyki rozrywkowej. Warszawa: Wydawnictwo IPN.

Bojar, H. (1991) ‘Rodzina i życie rodzinne’, in Marody, M. (ed.) Co nam zostało z tych lat. Społeczeństwo polskie u progu zmiany systemowej. Londyn: Aneks, pp. 28–67.

Cieśliński, M. (2006) Piękniej niż w życiu. Polska Kronika Filmowa 1944–1994. Warszawa: Trio.

Cieśliński, M.K. (2016) Polska Kronika Filmowa. Podglądanie PRL-u. Olszanica: Bosz film, kino, telewizja.

Cymer, A. (2018) Architektura w Polsce 1945–1989. Warszawa: Centrum Architektury Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki.

Dębowski, J. (2012) ‘Cała prawda o budynkach wielkopłytowych’, Przegląd Budowlany, 83, p. 28.

Dondzik, M., Jajko, K. and Sowiński, E. (2011) Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych. Łodź: Wytwórnia Filmów Oświatowych.

Jarosz, D. (2010) Mieszkanie należy się… Studium z peerelowskich praktyk społecznych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.

Julkowska, V. (2015) ‘Władza i społeczeństwo wobec buntu poety. Wokół recepcji „Poematu dla dorosłych” Adama Ważyka w latach 1955–1957’, in Skórzyńska, I., Skotarczak, D . and Jankowiak, S. (eds) Społeczeństwo PRL. Kultura. Pamięć. Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, pp. 95–108.

Kanoniczak, M. and Marcinkowski, K. (2020) ‘60 lat poznańskiej wielkiej płyty’, Przegląd Budowlany, 11, pp. 33–38.

Kęcińska-Lempka, B. (2018) ‘Pierwsze miesiące w bloku’, Kronika Miasta Poznania, 4, pp. 163–168.

Kodym-Kozaczko, G. (2018) ‘Między osiedlem społecznym a blokowiskiem. Poznańskie osiedla mieszkaniowe w latach 1945–1989’, Kronika Miasta Poznania, 4, pp. 11–32.

Kunicki, K. and Ławecki, T. (2018) Budujemy drugą Polskę. Wielkie inwestycje PRL-u. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy.

Leszczyński, A. (2000) Sprawy do załatwienia. Listy do „Po Prostu” 1955–1957. Warszawa: Trio.

Madej, A. (1994) ‘Bohaterowie byli zmęczeni’, in Miczka, T. and Madej, A. (eds) Syndrom konformizmu? Kino polskie lat sześćdziesiątych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, pp. 10–27.

Marciniak, P. (2010) Doświadczenia modernizmu. Architektura i urbanistyka Poznania w czasach PRL. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania.

Marciniak, P. (2018) Konteksty i modernizacje. Studia z dziejów architektury i urbanistyki w PRL. Poznań: Politechnika Poznańska.

Matusik, P. (2021) Historia Poznania, T. IV. Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania.

Mazur, M. (2009) O człowieku tendencyjnym. Obraz nowego człowieka w propagandzie komunistycznej w okresie Polski Ludowej i PRL 1944–1956. Lublin: UMCS.

Mochocka S. (2019) ‘Mieszkać w wielkiej płycie’, Housing Environment, 28, pp. 4–12. DOI: https://doi.org/10.4467/25438700SM.19.025.11362

Nastałek-Zygadło, G. (2013) Filmowy portret problemów społecznych w czarnej serii (1956–1958). Warszawa: Wydawnictwo IPN.

Ozimek, S. (1961) ‘Witaj Antoni!’, Film, nr 12, s. 5.

Sennett, R. (1996) Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu. Konikowska, M. (transl.). Gdańsk: Aletheia.

Skodlarski, J. (2000) Zarys historii gospodarczej Polski. Łódź: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Skotarczak, D. (2004) Obraz społeczeństwa PRL w komedii filmowej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Skotarczak, D. (2022) Stanisław Bareja. Jego czasy i filmy. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. DOI: https://doi.org/10.18778/8331-128-9

Skotarczak, D. (2024) ‘Krzysztof Teodor Toeplitz – o socjalistycznym społeczeństwie konsumentów i jego kulturze’, in Giza, B. and Zwierzchowski, P. (eds) Krzysztof Teodor Toeplitz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, pp. 54–79.

Skotarczak, D. and Jankowiak, S. (eds) (2016) Społeczeństwo PRL. T. 3: 1956. Poznań: Instytut Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Sobierajska-Mormol, G. (2018) ‘Te okropne blokowiska. Widok z kuchennego okna’, Kronika Miasta Poznania, 4, pp. 169–186.

Szumski, J. (2018) Rozliczenia z ekipą Gierka 1980–1981. Warszawa: Wydawnictwo IPN.

Wojtkun, G. (2011) ‘Wielka płyta na styku żelaznej kurtyny’, Przestrzeń i Forma, 15, pp. 475–484.

Zapart, J. (1999) Polityka mieszkaniowa w Polsce. Zarys przemian. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu.

Zblewski, Z. (2000) Leksykon PRL-u. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Themes by Openjournaltheme.com