Abstract
Based on the research potential of the Wrocław higher education center and its achievements in mathematics and automation, Wrocławskie Zakłady Elektroniczne “Elwro” was launched in the capital of Lower Silesia, in the late 1950s. Starting with the production of relatively simple electrotechnical devices, the company transformed in just a few years into a manufacturer of digital machines of its own design, “Odra”. They have found wide application in science, administration, communication and industry − both in Poland and abroad, mainly in the Comecon member states. The 1970s were the period of the peak development of WZE “Elwro”, in which apart from devices of its own design, computers belonging to the so-called Uniform System of Digital Electronic Machines of Comecon countries, were also being produced. The effects of the economic crisis of the 1980s abruptly reduced the orders for computers produced in “Elwro”, and their development and production was slowed down by problems with obtaining materials that were scarce in the country and foreign currency for foreign purchases. The technological distance between the “Elwro” offer and the equipment manufactured in the leading countries of the West was growing. After the start of the system transformation in the country, the management of “Elwro” attempted to carry out radical organizational transformations and grant the company the status of a joint-stock company. However, they were held back for too long by both the lack of government support and the concerns of the works council. Meanwhile, deteriorating economic results forced the management of “Elwro” to reduce employment and sell more and more assets. Ultimately, in 1993, the plants were transformed into a sole-shareholder company of the State Treasury, and then sold to the German concern “Siemens”. For the new owner, the only thing that mattered was the access to the Polish telecommunications market obtained in this way. He did not use the still existing human resources and production potential of “Elwro” and, shortly after the purchase, practically liquidated the company. In 2000, its remains were sold to the American telecommunications company “Teletec Holding”, which changed the name of the company to “Teletec Polska” S.A.
References
APW – Archiwum Państwowe we Wrocławiu
WZE „Elwro” – Wrocławskie Zakłady Elektroniczne „Elwro”
APW, WZE „Elwro”, Dział Planowania i Statystyki – Plany pięcioletnie produkcji 1966–1970, sygn. IV/1.
APW, WZE „Elwro”, Dział Planowania i Statystyki – Plany pięcioletnie produkcji 1966–1970, sygn. IV/2.
APW, WZE „Elwro”, Dział Poligrafii, Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa w latach 1971 – 72 /materiały na konferencję sprawozdawczo – wyborczą KZ PZPR/, Wrocław, grudzień 1972, mszp., sygn. V/13.
APW, WZE „Elwro”, Osiągnięcia WZE „Mera–Elwro” między VI a VII Zjazdem PZPR. Kierunki działalności przedsiębiorstwa (materiały na konferencję partyjno-gospodarczą), grudzień 1975, sygn. V/14.
APW, WZE „Elwro”, Asortyment produkcji WZE „Elwro” i zasady specjalizacji w zakresie wytwarzania urządzeń informatyki w ZPAiAP, w: Prognoza produkcji WZE Elwro na lata 1976–1980, Wrocław, wrzesień 1972, 17.10.1972 r., sygn. IV/15.
Bałtowski M. (2009), Gospodarka socjalistyczna w Polsce. Geneza – Rozwój – Upadek, PWN, Warszawa.
Bilski E., Huzar Z. (1999), Historia informatyki w Politechnice Wrocławskiej, Wydziałowy Zakład Informatyki, Wydział Informatyki i Zarządzania, Politechnika Wrocławska, Wrocław, pti.wroc.pl/html/…/historiaInformatyki/HISTORIA_Inf_PWr_EBilskiZHuzar1999. pdf, accessed 27.10.2020.
Bilski E., Kamburelis T., Piwowar B. (2017), Wrocławskie Zakłady Elektroniczne. Okres komputerów Odra 1300 [in:] Noga M., Nowak J.S. (eds.), Polska Informatyka: wizje i trudne początki, Polskie Towarzystwo Informatyczne, Warszawa, 11−35.
Chełchowski J. (1969), Przemysł elektroniczny, [w:] Baworowski J. (ed.), Przemysł Dolnego Śląska, PWN, Warszawa–Wrocław.
Dwilewicz Ł. (2017), Przemiany w polskim przemyśle 1989-2015 [in:] Problemy gospodarcze trzeciej Rzeczypospolitej, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa, s. 105−132.
Elwro. Zakłady Elektroniczne „Elwro” SA (2000), [in:] Encyklopedia Wrocławia, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław, 174.
E-maile z USA jechały pociągiem… mówi dr inż. Józef Janyszek, zastępca dyrektora Wrocławskiego Centrum Sieciowo-Komputerowego, w rozmowie z Łukaszem Medekszą (2014), Pamięć i Przyszłość, 26, 44−53.
Hołyński M. (2019), Polska informatyka: Zarys historii, Polskie Towarzystwo Informatyczne, Warszawa.
Kaliński J. (2012), Gospodarka w PRL, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Kaliński J. (2017), Przekształcenia własnościowe [in:] Jarosz-Nojszewska A. (ed.), Problemy gospodarcze trzeciej Rzeczypospolitej, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa, 91−104.
Kluska B. (2013), Automaty liczą. Komputery PRL, Novae Res, Gdynia.
Kubiński G. (1999), Historia informatyki w Polsce (czasy PRL i początki transformacji), https://depot.ceon.pl/handle/123456789/5823, accessed 27.10.2020.
Kulisiewicz T. (2017), Własne konstrukcje, licencje, klony [in:] Noga M., Nowak J.S. (eds.), Polska Informatyka: wizje i trudne początki, Polskie Towarzystwo Informatyczne, Warszawa, 55−94.
Lesiński J., Kociatkiewicz P. (2017), Komputer Odra 1103 [in:] Noga M., Nowak J.S. (eds.), Polska Informatyka: wizje i trudne początki, Polskie Towarzystwo Informatyczne, Warszawa, 277−280.
Maćkowiak B., Myszkier A., Safader B. (2017), Polskie komputery rodziły się w ELWRO we Wrocławiu. Rola Wrocławskich Zakładów Elektronicznych ELWRO w rozwoju informatyki w Polsce, Trzaskowska G. (ed.), Archiwum Państwowe we Wrocławiu, Wrocław.
Madey J., Sysło M.M. (2000a), Początki informatyki w Polsce, cz. 1, Informatyka, 9, 14−19.
Madey J., Sysło M.M. (2000b), Początki informatyki w Polsce, cz. 2, Informatyka, 10, 18−21.
Miś B. (1974), Od Abaka do Eniaca, czyli jak człowiek nauczył maszyny liczyć, Krajowa Agencja Wydawnicza Warszawa.
Morawski W. (2011), Dzieje gospodarcze Polski, Warszawa.
Popiński K. (2017), Wrocławski Ośrodek Informatyczny w latach 1959-1989 [w:] Nowak J.S., Ostrowska B. (eds.), Polska Informatyka: systemy i zastosowania, Polskie Towarzystwo Informatyczne, Warszawa, 61−137.
Rutkiewicz I. (1966), Archipelag nauki, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Sysło M.M. (2000), Komputery w edukacji – wyjątki z historii, mmsyslo.pl/…/Historia_ komp_w_edukacji_PL_do_1994_MMSyslo.pdf, accessed 27.10.2020.
Tempski Z. (1970), Przemysł [in:] Biełowicz W. (ed.), Dolny Śląsk w Polsce Ludowej, Ossolineum Warszawa–Wrocław–Kraków.
Wspomnienia mgr. inż. Witolda Podgórskiego (nd), www.elwrowcy.pl, accessed 27.10.2020.
Ziemkiewicz A., Jezierska-Ziemkiewicz E. (2017), Rodzina maszyn K-202/Mera-400/MX-16 [in:] Polska Informatyka: systemy i zastosowania, Polskie Towarzystwo Informatyczne, Warszawa, 112−113;
Zuber R. (nd), Moje wspomnienia z Elwro, www.elwrowcy.pl, accessed 27.10.2020.
License
Copyright (c) 2021 Krzysztof Popiński
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.