Keywords
transport strategy
profitability studies
passenger transport
coal transport
rolling stock industry
OSJD
Comecon
How to Cite
Number of views: 250
Number of downloads: 128
Abstract
In the history of Poland after 1945, the functioning of the railway was one of the most important elements of everyday life – great migrations, modernity, commuting to work or holidays, military or employment. The largest transport in history was recorded by the state carrier at the end of the seventies. In reality, however, the activity of PKP was paid for by numerous compromises – outdated rolling stock, organizational structure and network in fact reflecting the beginning of the 20th century, the pursuit of electrification of almost all sections with a limited degree of motorization, mass transport and the abandonment of many potential customers. The aim of the article is to summarize the state of research and indicate questions that will allow to answer the question posed in the title. The inspiration came from the thesis of M. Jarząbek, expressed a few years ago, that the railway in this epoch from a symbol of modernity became an unwanted choice out of necessity.
References
AAN – Archiwum Akt Nowych w Warszawie
APK – Archiwum Państwowe w Katowicach
APL – Archiwum Państwowe w Lublinie
APP – Archiwum Państwowe w Poznaniu
APP OP – Archiwum Państwowe w Poznaniu, Oddział w Pile
APW – Archiwum Państwowe we Wrocławiu
ANN, Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Warszawie, sygn. 237/IX-173.
ANN, Ministerstwo Komunikacji, zespół nr 1725, sygn. LIII/4.
APK, Komitet Wojewódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Katowicach, zespół nr 1793, sygn. 301/IV/563, 301/IV/573, 301/IV/352, 301/IV/355, 301/IV/374, 301/IV/406, 301/IV/411., 301/IV/427, 301/IV/476, 301/IV/518.
APK, Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Katowicach, zespół nr 2676, sygn. 2/71, 2/74, 2/75.
APL, Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Lublinie, zespół nr 813, sygn. 3/560; ¾.
APP OP, Polska Zjednoczona Partia Robotnicza – Komitet Wojewódzki w Pile, zespół nr 346, sygn. 76, 418.
APP OP, Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Pile, zespół nr 193, sygn. 463.
APP OP, Wojewódzka Rada Narodowa w Pile, zespół nr 341, sygn. 128, 137.
APP, Komitet Powiatowy Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Pile – Trzciance, zespół nr 2208, sygn. 34.
APP, Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu, zespół nr 1071, sygn. 2246.
APP, Zjednoczenie Przemysłu Taboru Kolejowego w Poznaniu, zespół nr 1285, sygn. 22, 25, 33, 57, 63, 75, 115, 200, 211, 329, 476–478, 483.
APW, Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych we Wrocławiu, zespół nr 514, sygn. 15/37; 15/38; 15/39; 15/40; 8/5.
Dz.U. 1926 nr 97 poz. 568, Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 września 1926 r. o utworzeniu przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”.
Dz.U. 1951 nr 14 poz. 108, Ustawa z dnia 26 lutego 1951 r. o organizacji władz w dziedzinie komunikacji.
Dz.U. 1960 nr 54 poz. 311, Ustawa z dnia 2 grudnia 1960 r. o kolejach.
Dz.U. 1989 nr 26 poz. 138, Ustawa z dnia 27 kwietnia 1989 r. o przedsiębiorstwie państwowym „Polskie Koleje Państwowe”.
M.P. 1959 nr 96 poz. 508, Uchwała nr 415 Rady Ministrów z dnia 6 października 1959 r. w sprawie podziału zadań przewozowych pomiędzy transportem kolejowym i transportem samochodowym.
M.P. 1961 nr 47 poz. 210, Uchwała nr 189 Rady Ministrów z dnia 26 maja 1961 r. w sprawie nadania statutu przedsiębiorstwu „Polskie Koleje Państwowe”.
lat kolei w Rybniku (2007), Kloch B., Grabiec A., Keller D. (Ed.), Muzeum w Rybniku, Rybnik.
A jednak kolej! Historyczne i współczesne uwarunkowania rozwoju transportu (2019), Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), Muzeum Historyczne w Lubinie, Lubin, 98−108.
Auguściuk M., Plewako S. (2010), Elektryfikacja PKP na przełomie wieków XX i XXI. W siedemdziesiątą rocznicę elektryfikacji PKP, ZP Poligrafia, Warszawa.
Basiewicz T., Łyżwa J., Modras K. (1977), Centralna Magistrala Kolejowa ŚląskWarsza wa, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Bereszyński Z. (2017), Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Opole” w Opolu. Zakład pracy i ośrodek działalności związkowoopozycyjnej [in:] Kapias M., Keller D. (eds.), Węgiel, stal, polityka, ludzie. Studia z dziejów kolei na Śląsku, Muzeum w Rybniku, Rybnik, 443−79.
Bogdaniuk B. (1988), Modernizacja dróg kolejowych przy ich elektryfikacji, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Bożek A., Pokropiński B. (2018), Kolej wąskotorowa PrzeworskDynów, Kolpress, Poznań.
Burzykowski R. (2019), Koleje wąskotorowe na Pomorzu Zachodnim, Eurosprinter, Rybnik.
Ciechański A. (2013), Rozwój i regres sieci kolei przemysłowych w Polsce w latach 1881–2010, IGiPZ PAN, Warszawa.
Ciemnoczułowski T. (2009), Szerokim torem LHS, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź.
Ćwikła M. (2018), Koleje lokalne zachodniej Małopolski. Cz. 1: Kalwaria Lanckorona – Bielsko Biała, Eurosprinter, Rybnik.
Dominas P. (2021), Zniszczenie i odbudowa kolejowych obiektów inżynierskich na Dolnym Śląsku w świetle akt DOKP we Wrocławiu w latach 1945–1956, (artykuł w druku).
Dominas P. (2021), Zniszczenie i odbudowa kolejowych obiektów inżynierskich na Dolnym Śląsku w świetle akt DOKP we Wrocławiu w latach 1945–1956 [in.] Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), Wojenne i powojenne przemiany w transporcie szynowym (1944–1956), Gajt-Instytut Śląski, Wrocław–Opole, 115–174.
Dominas P., Przerwa T. (2017), Od kolei na Dolnym Śląsku po Koleje Dolnośląskiej, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź.
Drobny I. (1970), Wagon bumerang, Polityka, 11, 12.
Dulewicz J. (2016), Miasta w ruchu. Codzienność w uprzemysławianych ośrodkach miejskich w Polsce w latach siedemdziesiątych XX wieku, IPN, Warszawa.
Dworaczek K. (2020), NSZZ „Solidarność” w PKP w latach 1980–1989 – przykład Dolnośląskiej Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych, IPN, Wrocław–Warszawa.
Dychtowicz A. (2001), Regres sieci kolejowej w Polsce – reguła czy wyjątek, Świat Kolei, 11, 16−21.
Dziadek S. (1983), Rola i zadania transportu kolejowego w rozwoju gospodarczym Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, Przegląd Komunikacyjny, 36−38.
Dzieje kolei w Polsce (2012), Keller D. (ed.), Muzeum w Rybniku, Eurosprinter, Rybnik.
Elektryfikacja linii Chybie – Wisła (1974), grudzień, broszura okolicznościowa.
Flade F. (2019), Beyond Socialist Camaraderie. Crossborder Railway between German Democratic Republic, Poland and Soviet Union (1950s–60s), Journal of Transport History, 40(2), 251−269.
Frontczak F., Kuczborski S., Kuligowski K., Skoniecki J., Wasilewicz W. (1989), 50 lat elektryfikacji PKP, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Frontczak F., Kuczborski S., Kuligowski K., Skoniecki J., Wasilewicz W. (1996), 60 lat elektryfikacji PKP, Centralna DOKP, Warszawa.
Garbacik R. (2015), Dzieje kolei kocmyrzowskiej 1899–2010, Eurosprinter, Rybnik.
Garbacik R., Hessel E., Stankiewicz R. (2016), Katastrofy i wypadki kolejowe w Polsce, Eurosprinter, Rybnik.
Gehorsam L. (1952), Komunikacja kolejowa w planie 6letnim, Państwowe Wydawnictwa Tech niczne, Warszawa.
Gołaszewski J., Jerczyński M., Pol T., Zajfert M., Tucholski Z. (2010), Wrocławska Kolej Wąskotorowa 1894–1991, Kolpress, Poznań.
Górniak J., Staszkiewicz D. Głowacz W., Brandys I. (2019), Kolej w Jaworznie. Słowem i fotografią, eurosprinter, Rybnik.
Gzowska A. (2012), Szesnaście żelbetowych kwiatów. Dworzec kolejowy w Katowicach, Śląsk, Katowice.
Halor J. (2020), Górnośląskie koleje wąskotorowe wobec kryzysu przemysłu ciężkiego i chaosu przekształceń struktur PKP [w:] Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), A jednak kolej II. Kolej wobec kryzysów, Muzeum Historyczne w Lubinie, Instytut Śląski w Opolu, Lubin-Opole, 98−109.
Hanasz M. (2019), Trakcja jako atrakcja w kraju demokracji ludowej, Marian Hanasz, Warszawa.
Herma J. (1966), Dojazdy do pracy w Polsce południowej (województwa katowickie, kieleckie, krakowskie, opolskie, rzeszowskie) 1958–1961, Wydawnictwo WSP, Kraków.
Historia Polski w liczbach. Ludność, terytorium (1994), Jezierski A.; Kubiczek F. (eds.), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Jarząbek M. (2015), Jak polska kolej przestała być „nowoczesna”? Esej o obrazie PKP w Polskiej Kronice Filmowej [in:] Keller D., Kapias M. (eds.), Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918–1989, Muzeum w Rybniku, Rybnik, 285−295.
Jaworski T. (1970), Asymilacja, Polityka, 36, 10.
Jensen C., Jerczyński M. (2017), Koleją przez Łódź. Historia łódzkiej kolei, Dom Wydawniczy Księży Młyn, Łódź.
Jerczyński M (2020), Kolej elektryczna Jugowice – Walim, Kolpress, Poznań,.
Jerczyński M. (2014), Gromadzenie, konserwacja i ekspozycja historycznego taboru i urządzeń kolejowych – porównanie dotychczasowych doświadczeń krajowych [in:] Woźniak W., Zdanowski m. (eds.), Technika i nauka w muzeum, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego; Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Bydgoszcz, Warszawa, 167−181.
Jerczyński M., Przerwa T. (2007), Kolej sowiogórska, wyd. II, Srebrnogórska Oficyna Wydawnicza, Srebrna Góra.
js (1970), „2:1” czyli tajemnice podróży, Polityka, 27, 12.
Kamienobrodzki K., Rutecki T. (1967), Perspektywy eksportu taboru kolejowego z Polski do 1985 r., Warszawa.
Keller D. (2017), Węgiel czy pasażer? O pierwszeństwo przewozu… Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Katowicach w latach 1975–1980 [in:] Bukała M., Iwaneczko D. (eds.), PRL na pochylni (1975–1980), IPN, Rzeszów, 462–478.
Keller D. (2019a), Monopol, nowoczesność, skansen? PKP w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych XX w. – przyczynek [in:] Bukała M., Iwaneczko D. (eds.), Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej. PRL w latach 1970–1975, IPN, Rzeszów-Warszawa, 254−275.
Keller D. (2019b), Relacje między koleją i górnictwem na Górnym Śląsku – przypadek okresu 1945–1947 [in:] Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), A jednak kolej! Historyczne i współczesne uwarunkowania rozwoju transportu, Muzeum Historyczne w Lubinie, Lubin, 98−108.
Keller D. (2020a), Bariery modernizacji międzywojennego kolejnictwa w Polsce – próba identyfikacji [in:] Grata P. (ed.), Przemiany modernizacyjne w Drugiej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, 333−358.
Keller D. (2020b), W świetle największych przewozów. PKP w latach 80. XX wieku – przyczynek badawczy [in:] Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), A jednak kolej II. Kolej wobec kryzysów, Muzeum Historyczne w Lubinie, Instytut Śląski w Opolu, Lubin-Opole, 75−83.
Keller D. (2020c), Narracje muzealne o historii komunikacji. Doświadczenie Ulster Transport Museum dla polskich muzeów komunikacji (techniki) [w:] Zdanowski M. (ed.), Technika i nauka w muzeum 2, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego, Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, Warszawa, Bydgoszcz, 105−118.
Keller D. (2021a), „Bez odpowiednich doświadczeń.” Produkcja taboru kolejowego w zakładach Zjednoczenia Przemysłu Taboru Kolejowego – przyczynek badawcz, [in:] Grata P. (ed.), Modernizacja bez suwerenności. Przemiany gospodarcze i społeczne w Polsce Ludowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, in press.
Keller D. (2021b), Stracona dekada? Modernizacja PKP w latach dziewięćdziesiątych XX w., Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów, in press.
Keller D., Król M., Adamczyk A. (2006), Koleją z Katowic do Raciborza, Betezda, Rybnik.
Dzieje kolei w Polsce (2012), Keller D. (ed.), Eurosprinter, Muzeum w Rybniku, Rybnik.
Kolej wobec kryzysów (2020), Przerwa T., Keller D., Kruk, B. (eds.), Muzeum Historyczne w Lubinie, Instytut Śląski w Opolu, Lubin-Opole.
Kołodziejczyk T. (1971), Wahadłowym ruchem, Polityka, 3, 2.
Korcz P., Pyssa R. (2019), Atlas kolei wąskotorowych, Kolpress, Poznań.
Kotlarz G., Dąbrowski H., Wieczorek E. (2008/2017), Magistrala węglowa, Eurosprinter, Rybnik.
Kotlarz G., Pawłowski J. (2014), Węzeł kolejowy Bydgoszcz 1851–2014, Eurosprinter, Rybnik.
Kotlarz G., Pawłowski J. (2020), Węzeł kolejowy Inowrocław 1872–2020, Eurosprinter, Rybnik.
Koziarski S. (1993), Sieć kolejowa Polski w latach 1918–1992, Państwowy Instytut Naukowy, Instytut Śląski, Opole.
Koziarski S., Jerczyński M. (1992), 150 lat kolei na Śląsku, Instytut Śląski w Opolu, Wrocław-Opole.
Kroma R., Sosiński J., Zintel K. (2011), Normalnotorowe wagony silnikowe PKP 1919–1939, Kolpress, Poznań.
Kroma R., Sosiński J., Zintel K. (2014), Normalnotorowe wagony silnikowe kolei polskich 1991–2013, Kolpress, Poznań.
Kruk B. (2020), Kolej na Dolnym Śląsku w latach 1945–1949. Odbudowa i funkcjonowanie w cieniu militaryzacji, Wydawnictwo Gajt, Muzeum Historyczne w Lubinie, Wrocław-Lubin.
Kuczborski S. (1963), 25 lat elektryfikacji PKP, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Labuda G. (2017), Życie codzienne na pomorskiej kolei (1950–1957), Fidelis, Pszów.
Lijewski T. (2006), Świetność i upadek Polskich Kolei Państwowych, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, XII: 109−112.
Machowski T., Nycz G. (2014), Koleją z Jasła do Rzeszowa, Eurosprinter, Rybnik.
Małachowski K. (2006), Polskie szynobusy jako alternatywa dla kolei lokalnych, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, t. XII, 149−162.
Mały rocznik statystyczny 1989 (1989), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Mały rocznik statystyczny 1990 (1990), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Massel A.(2004), Centralna Magistrala Kolejowa – 30 lat eksploatacji, Technika Taboru Szynowego, 10, 20−24.
Mielcarek A. (2013), Zadania militarne transportu kolejowego i samochodowego w Polsce w latach 1945–1991, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 778: „Problemy Transportu i Logistyki”, 22, 197−224.
Nadolski P., Soida K., Keller D., Wieczorek E., Terczyński P. (2017), Węzeł kolejowy Katowice, Eurosprinter, Rybnik.
Nadolski P., Soida K., Roszak T., Wieczorek E. (2010), Węzeł kolejowy Gliwice, Eurosprinter, Rybnik.
Nigrin T. (2017), Kontakty transportowopolityczne między Kolejami Czechosłowackimi a Polskimi Kolejami Państwowymi w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w.: brat-nia współpraca czy ochrona własnych interesów? [in:] Kapias M., Keller D. (eds.), Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce, Muzeum w Rybniku, Rybnik, 365–379.
Nowacki K. (2012), Znaczenie transportu kolejowego dla prowadzenia działań bojowych na obszarze Śląska w okresie II wojny światowej oraz planowania działań bojowych na obszarze Śląskiego Okręgu Wojskowego w okresie powojennym [in:] Keller D. (ed.), Znaczenie kolei dla dziejów Polski, Rybnik, Muzeum w Rybniku, 87−96.
Panków M. (1978), Kierunki doskonalenia kolejowych przewozów pasażerskich, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Państwo wobec kolei żelaznych w Polsce (2017), Kapias M., Keller D. (eds.), Muzeum w Rybniku, Rybnik.
Paszke A., Koziarski S., Jerczyński M. (1995), 150 lat Drogi Żelaznej WarszawskoWiedeńskiej, Centralna Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych, Warszawa.
Pawłowski J. (2010), Koleje wąskotorowe na Pałukach, Kolpress, Poznań.
Pawłowski J. (2015), „Państwowe + prywatne + samorządowe = państwowe”. Przejęcie kolei lokalnych przez państwo po II wojnie światowej na podstawie dokumentów w Archiwum Akt Nowych w Warszawie – zarys problemu [in:] Keller D., Kapias M. (eds.), Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918–1989, Muzeum w Rybniku, Rybnik, 105–148.
Piękne, użyteczne, zbędne… Obiekty kolejowe w Polsce (2016), Kapias M., Keller D. (eds.), Muzeum w Rybniku, Rybnik.
Pisarski M. (1974), Koleje polskie 1842–1972, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (1985), Kolejka marecka, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2001), Kolej wilanowska, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2002), Kolej grójecka, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2004), Kolej jabłonowska, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2007), Parowozy normalnotorowe produkcji polskiej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2009), Lokomotywy spalinowe produkcji polskiej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2016), Parowozy wąskotorowe produkcji polskiej, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2020a), Koleje bielańskie, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Pokropiński B. (2020b), Wąskotorowe wagony spalinowe w Polsce, Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, Warszawa.
Połom M., Palmowski T. (2009), Rozwój i funkcjonowanie komunikacji trolejbusowej w Gdyni, Wydawnictwo „Bernardinum”, Pelplin.
A jednak kolej! Historyczne i współczesne uwarunkowania rozwoju transportu (2019), Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), Muzeum Historyczne w Lubinie, Lubin.
Przybyszewski J. (2020), 25 godzina. Katastrofa kolejowa pod Otłoczynem, Time Marszałek Group, Toruń.
Rocznik statystyczny 1985 (1985), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Rocznik statystyczny województw 1981 (1982), Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Skalimowski A., Tucholski Z. (2017), Dworzec PKP Wawer – kolejowa architektura „odwilży”, Ochrona Zabytków, 1, 77−102.
Soida K. (1999–2001), Koleje wąskotorowe na Górnym Śląsku. Od czasów najdawniejszych do 1990, t. 1–3, Śląsk, EMI-Press, Katowice, Łódź.
Soida K., Furtek M., Roszak T. (2007), Koleje piaskowe, t. 1, Betezda, Rybnik.
Soida K., Karniewski J., Roszak T., Dąbrowski H., Podlejski Z., Szafirski T. (1997), Dzieje katowickiego okręgu kolejowego, Śląska Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych, Katowice.
Sroka P. (2020), „W przewozach pasażerskich kryzys pogłębia się z tygodnia na tydzień”. Problemy komunikacji autobusowej w powiecie lubińskim w latach 1969–1975 [in:] Przerwa T., Keller D., Kruk B. (eds.), Kolej wobec kryzysów, Muzeum Historyczne w Lubinie, Instytut Śląski w Opolu, Lubin-Opole, 21−26.
Stankiewicz R. (2008), Kolej w Rzeszowie 1858–2008, Eurosprinter, Rybnik.
Stankiewicz R. (2019), Tkt48 – lokomotywa towarowa do pociągów osobowych, Eurosprinter, Rybnik.
Stankiewicz R., Garbarcik R. (2013), Ty52 (BR 52, Ty42) – wojenna lokomotywa na pokojowe czasy, Eurosprinter, Rybnik.
Stankiewicz R., Stiasny M. (2014), Atlas linii kolejowych Polski 2014, Eurosprinter, Rybnik.
Stankiewicz R., Wieczorek E. (2009), Kolej transwersalna, Eurosprinter, Rybnik.
Stiasny M., Stankiewicz R. (2011a), Atlas linii kolejowych Polski 2011, Eurosprinter, Rybnik.
Stiasny M., Stankiewicz R. (2011b), Mały atlas linii kolejowych Polski 2011, Eurosprinter, Rybnik.
Sukcesy i porażki kolei w Polsce 1918–1989 (2015), Kapias M., Keller D. (eds.), Muzeum w Rybniku, Rybnik.
Syska A. (2016), Budynek przemyślany w każdym calu. Biurowiec DOKP w Katowicach [in:] Kapias m., Keller D. (eds.), Piękne, użyteczne, zbędne… Obiekty kolejowe w Polsce, Muzeum w Rybniku, Rybnik, 357−371.
Szulc H. (2007), Historia szkolnictwa kolejowego w Rybniku, 1967–2007 r. XL rocznica urodzin „Rybnickiej Kolejówki”, Jan i Kazimierz Kwaśniewicz – Baterex, Rybnik.
Tajchert A. (2013), Kolej wąskotorowa Wieluń – Praszka – Olesno, Eurosprinter, Rybnik.
Tajchert A. (2015), Koleje wąskotorowe na Kurpiach, Eurosprinter, Rybnik.
Tajchert A. (2016), Kolej wąskotorowa Wieluń – Praszka – Olesno, Eurosprinter, Rybnik.
Tajchert A., Wawrzyniak A., Zajfert M. (2014), Kolej wąskotorowa Rogów – Rawa – Biała, Eurosprinter, Rybnik.
Taylor Z. (2004), Demontaż linii kolejowych przez Armię Czerwoną na ziemiach polskich 1944–1948, Przegląd Geograficzny, 2004, 2, 143−168.
Taylor Z. (2007), Rozwój i regres sieci kolejowej w Polsce, IGiPZ PAN, Warszawa.
Terczyński P. (2011), Atlas wagonów towarowych, Kolpress, Poznań.
Terczyński P. (2017a), Atlas lokomotyw elektrycznych, Kolpress, Poznań.
Terczyński P. (2017b), Atlas lokomotyw spalinowych, Kolpress, Poznań.
Terczyński P., Ćwikła M. (2019), Lokomotywy spalinowe serii SP 45, SU46, SP47, Kolpress, Poznań.
Tucholski Z. (2007), Nasielska Kolej Wąskotorowa, Betezda, Rybnik.
Tucholski Z. (2009), Polskie Koleje Państwowe jako środek transportu wojsk Układu Warszawskiego. Technika w służbie doktryny, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa.
Tucholski Z. (2020), Polish State Railways as a Mode of Transport for Troops of the Warsaw Pact. Technology in Service of a Doctrine, Peter Lang, Berlin et al.
Węgiel, stal, polityka, ludzie. Studia z dziejów kolei na Śląsku (2018), Kapias M., Keller D. (eds.), Muzeum w Rybniku, Rybnik.
Wielgus M. (1976), Czasu nie można magazynować, Trybuna Robotnicza, 3 sierpnia.
Wilk H. (2017), Między pragmatyzmem a oczekiwaniami. Społeczeństwo, władza i samochody w Polsce 1945–1970, Instytut Historii PAN, Warszawa.
Wiścicki T. (2013), Kolei na ziemiach polskich dole i niedole (w związku z książką „Dzieje kolei w Polsce”, red. D. Keller, Eurosprinter/Muzeum w Rybniku, Rybnik 2012, s. 466, 22 nlb.) Przegląd Historyczny, 2, 391–398.
Wiśniewski K., Stankiewicz R. (2020), Ok1 (pr. P8, BR 38 1040). Pruska lokomotywa P8 w służbie PKP, Eurosprinter, Rybnik.
Witkowski R. (2009), Koleje wąskotorowe na Żuławach, Kolpress, Poznań.
Wrocławskie dworce kolejowe (2007), Zwierz M. (ed.), Muzeum Architektury, Wrocław.
Zamkowska S. (1991), Rozwój transportu kolejowego Polski Ludowej 1944–1984, Wyższa Szkoła Inżynierska im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu, Radom.
Zięba H. (1993), Monografia Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych w Poznaniu: okres 1945–1992, DOKP, Poznań.
Znaczenie kolei dla dziejów Polski. Studia z historii kolejnictwa (2012), Keller D. (ed.), Muzeum w Rybniku, Rybnik.
License
Copyright (c) 2021 Dawid Keller
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.