Abstrakt
The author looks into the reasons behind the infrequent mention of Hetman Żółkiewski and the Polish victory over Russia in 1610. To this end he analyses Russian (e.g. by Pushkin) and Polish texts (e.g. by Niemcewicz, Lelewel, Krasiński, Mickiewicz) which contain references to the so-called period of Great Sorrow. It is interesting to note that, compared to the strong presence of the Polish-Russian War of 1605–1612 in the Russian culture, Polish Romantics made scant references to these events. The explanation for this state of affairs seems to be the historiosophical strategy adopted by the Polish Romantics which required that one’s own country’s military achievements be ignored or made less relevant. The author also reconstructs the evolution of attitudes toward Hetman Żółkiewski in the Polish historical and literary tradition from the 17th to the 20th century.Bibliografia
Andrusiewicz Andrzej, Mit Rosji. Studia z dziejów i filozofii rosyjskich elit, t. 1–2, Rzeszów 1994.
Assmann Jan, Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, przeł. A. Kryczyńska-Pham, wstęp R. Traba, Warszawa 2008.
Augustyniak Urszula, Informacja i propaganda w Polsce za Zygmunta III, Warszawa 1981.
Augustyniak Urszula, Wazowie i „królowie rodacy”. Studium władzy królewskiej w Rzeczypospolitej XVII wieku, Warszawa 1999.
Bohun Tomasz, Polacy na Kremlu. Jeden z największych triumfów w dziejach Rzeczypospolitej. Moskwa 1612, Warszawa 2012.
Grzęda Ewa, „Będziesz z chlubą wskazywać synów twoich groby…”. Mitologizacja mogił bohaterów
w literaturze i kulturze polskiej lat 1795–1863, Wrocław 2011.
Gumilow Lew, Od Rusi do Rosji. Szkice z historii etnicznej, przeł. E. Rojewska-Olejarczuk, Warszawa 1996.
Humnicki Ignacy, Żółkiewski pod Cecorą. Tragedia oryginalna w pięciu aktach, Warszawa 1821.
Janion Maria, „Agaj-Han” jako romantyczna powieść historyczna, [w:] Prace wybrane, t. 2, Kraków 2000, s. 171–208.
Karamzin Mikołaj, Historia państwa rosyjskiego, przeł. G. Buczyński, t. 11, Warszawa 1827.
Kiślak Elżbieta, Car-trup i Król-Duch. Rosja w twórczości Słowackiego, Warszawa 1991.
Kleiner Juliusz, Pseudoromantyka „Agaj-Hana”, „Roczniki Humanistyczne” 1949.
Krasiński Zygmunt, Agaj-Han, [w:] idem, Dzieła literackie, oprac. P. Hertz, t. 2, Warszawa 1973,
s. 489–619.
Krasiński Zygmunt, Listy do Henryka Reeve, oprac. P. Hertz, przeł. A. Olędzka-Frybesowa, t. 1–2,
Warszawa 1980.
Krasiński Zygmunt, Listy do Delfiny Potockiej, oprac. Z. Sudolski, t. 1–3, Warszawa 1975.
Krasiński Zygmunt, Listy do plenipotenta i oficjalistów, oprac. Z. Sudolski, Warszawa 1994.
Kucharska Eugenia, Rosyjska powieść historyczna pierwszego trzydziestolecia XIX w., Opole 1976.
Lelewel Joachim, Historyczna paralela Hiszpanii z Polską w XVI, XVII, XVII wieku, [w:] idem, Dzieła, t. 8: Historia Polski nowożytnej, oprac. J. Dutkiewicz, M. Serajski, H. Więckowska,
Warszawa 1961.
Lelewel Joachim, Dzieła, t. 7: Dzieje Polski potocznym sposobem opowiedziane, oprac. J. Bieniarzówna, Warszawa 1961.
Łotman Jurij, Aleksander Puszkin, przeł. A. Węgrzyn, Warszawa 1990.
Mickiewicz Adam, Dzieła. Wydanie Rocznicowe, t. IX: Literatura słowiańska. Kurs drugi, oprac. J. Maślanka, Warszawa 1997.
Niemcewicz Julian Ursyn, Dzieje panowania Zygmunta III, t. 1–2, Kraków 1860.
Nowicka Elżbieta, Polska i Moskwa w pułapkach historii i dramatu, [w:] Zapisane w operze. Studia z historii estetyki i opery, Poznań 2012, s. 11–77
Orłowski Jan, Z dziejów antypolskich obsesji w literaturze rosyjskiej. Od wieku XVIII do roku 1917, Warszawa 1992.
Siergiej Petrow, Russkij istoriczeskij roman w XIX wieku, Moskwa 1964.
Pigoń Stanisław, Czy mamy całego „Króla-Ducha”?, [w:] Miłe życia drobiazgi. Pokłosie, Warszawa 1964.
Piwińska Marta, Dzieje kultury polskiej w prelekcjach paryskich, [wstęp w:] A. Mickiewicz, Prelekcje paryskie. Wybór, t. 1, Kraków 1997, s. 5–77.
Thompson Ewa, Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, przeł. A. Sierszulska, Kraków 1999.
Uspienski Borys, Car i patriarcha. Charyzmat władzy w Rosji. Bizantyjski model i jego nowe rosyjskie ujęcie, przeł. H. Paprocki, Katowice 1999.
Uspienski Borys, Historia i semiotyka, przeł. B. Żyłko, Gdańsk 1998.
Starowolski Szymon, Wybór pism, wybór, opracowanie i przekład tekstów łacińskich I. Lewandowski, Wrocław 1991.
Walicki Andrzej, Zarys myśli rosyjskiej od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków 2005.
Wierzbicki Andrzej, Groźni i wielcy. Polska myśl historyczna XIX i XX wieku wobec rosyjskiej despotii, Warszawa 2001.
Zagoskin Michał, Jerzy Miłosławski. Powieść historyczna z czasu wojny Chodkiewicza z Moskwą w 1612 roku, [przeł. T. Bułharyn], Warszawa 1830.
Zawadzka Danuta, Lelewel i Mickiewicz. Paralela, Białystok 2013.