Keywords
Stanisław Barańczak
popular culture
semiotics
rhetoric
culture criticism
How to Cite
Abstract
The author’s academic goal is to check the effects of a parallel drawn between culture theoreticians known to the audience as writers. Both Umberto Eco (Apocalypse Postponed, Superman in Mass Culture) and Stanisław Barańczak (Incapacitated Reader) presented in their writing measured, non-elitist views of figments of collective imagination by referring to structuralism and semiotics – professional tools applied in literary criticism and cultural studies. The article offers a diagnosis of the position of the texts in question at the time of their origin. It also shows the reception of the ideas of the Polish and Italian literary critics and their creative continuations. A closer look at the specific theories related to terminology (mass culture – elitist culture), the role of the media and concealed rhetoric mechanisms leads to questions about the perspective of research into culture in the course
of dynamic changes.
References
Barańczak S., Odbiorca ubezwłasnowolniony. Teksty o kulturze masowej i popularnej, wyb., oprac. i posł. A. Poprawa, Wrocław 2017.
Bondanella P., Umberto Eco. Semiotyka, literatura, kultura masowa, przeł. M.P. Markowski, Warszawa 1997.
Capozzi R., Eco’s Prophetic Vision of Mass Culture, „McLuhan Studies”, http://projects.chass.utoronto.ca/mcluhan-studies/v1_iss1/1_1art10.htm (dostęp: 17.07.2019).
Eco U, Apokaliptycy i dostosowani. Komunikacja masowa a teorie kultury masowej, przeł. P. Salwa, Warszawa 2010.
Eco U., Apocalipse postponed, red. R. Lumley, Londyn 1994.
Eco U., Partyzantka semiologiczna, przeł. J. Ugniewska, w: Semiologia życia codziennego, Warszawa 1996.
Eco U., Przyszłość semiotyki, w: Ecowskie inspiracje. Semiotyka w komunikacji i kulturze, pod red. A. Gałkowskiego i K. Pietrych, tłum. M. Kopytowska, Łódź 2017.
Eco U., Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między retoryką a ideologią, przeł. J. Ugniewska, Warszawa 1996.
Fiske J., Zrozumieć kulturę popularną, przeł. K. Sawicka, Kraków 2010.
Kędzierzawski W., „Semiologia życia codziennego” Umberta Eco – próba interpretacji, w: Wokół Eco, pod red. Z. Żmigrodzkiego przy współudziale D. Pietruch-Reizes, Katowice 2000.
Klinger B., Digressions at the Cinema. Commodification and Reception in Mass Culture, w: Modernity and Mass Culture, red. J. Naremore, P. Brantlinger, Bloomington and Indianapolis 1991.
Muchowicz A., Perspektywy metadyskursu dialektyki otwartej. Wokół Umberta Eco „logiki kultury”, Bydgoszcz 2009.
New Essays on Umberto Eco, red. P. Bondanella, Nowy Jork 2009.
Poprawa A., Posłowie, w: S. Barańczak, Odbiorca ubezwłasnowolniony. Teksty o kulturze masowej i popularnej, wyb., oprac. i posł. A. Poprawa, Wrocław 2017.
Sławek T., Filozof w Bibliotece Babel. Refleksje na okoliczność przyznania Profesorowi Umbertowi Eco honorowego doktoratu honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, w: Potęga intelektu. Umberto Eco: recepcja i reminiscencje w Polsce. Księga dedykowana Profesorowi Umbertowi Eco, doktorowi honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego, pod red. A. Gałkowskiego, Łódź 2015.
Sobolewski T., Atrakcje i niebezpieczeństwa. Rozmowa ze Stanisławem Barańczakiem, „Film” 1975, nr 13, przedruk w: S. Barańczak, Odbiorca ubezwłasnowolniony. Teksty o kulturze masowej i popularnej, wyb., oprac. i posł. A. Poprawa, Wrocław 2017.
Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, przeł. W.J. Burszta, Poznań 1998.
Swearingen C.J., Czym jest tekst? Kim jest czytelnik? Medytacja o meandrach znaczenia, w: Literackie doświadczenie nowoczesności. Antologia artykułów z „New Literary History”, pod red.
G. Grochowskiego i R. Nycza, przeł. O. Mastela, Warszawa 2017.
Walas T., Odsłony popkultury: od Barańczaka do Masłowskiej, „Nowa Dekada Krakowska” 2018, nr 1.