Literatura kaszubska w perspektywie antropologii kulturowej
pdf

Słowa kluczowe

Kashubian literature
cultural anthropology
ethnic awareness
the notion of tatczëzna
the myth of “the fertile land”
multi-cultural relations
multilingualism

Jak cytować

Kuik-Kalinowska, A. (2013). Literatura kaszubska w perspektywie antropologii kulturowej. Slavia Occidentalis, (70/2), 27–36. Pobrano z https://pressto.amu.edu.pl/index.php/so/article/view/9815

Abstrakt

The areas of cultural anthropology covered in studies on Kashubian literature indicate the diversity of the issues dealt with in this work. The raising of ethnic consciousness is driven by a strong relationship with nature, and at the same time influences the perception of what is individual and what is shared. As seen through anthropological research on Kashubian literature, artistic representations of the imaginative world of Kashubia are complementary to the issues of cultural identity in its individual and collective formation. Through description of its subjects and themes it is possible to shed light on the image of Kashubian cultural reality, and the existential, spiritual and social image of Kashubian community life. Kashubians, in the literary image oservobservable from the anthropological perspective, are an ethnic group who speak their own language, nurture their own cultural identity and traditions, and also support a relationship to past and contemporary European culture.
pdf

Bibliografia

Anthropologie, [w:] Wissenschaft und Kunst für Europa. Dokumentation des 6. Internationalen Kongresses

der Societas Humboldtiana Polonorum, hrsg. M. Jaskuła, E. Helios-Rybicka, Kraków, 2005, s. 223–224.

S. Bieszk, Sonety kaszubskie, Gdańsk 1986, s. 6.

M. Borzyszkowska-Szewczyk, Pamięć dla przyszłości. Literatura wspomnieniowa potomków szlachty pruskiej z Pomorza Zachodniego i Prus Wschodnich po 1945 roku, Wrocław 2009.

J. Borzyszkowski, Kaszubi i Pomorze w XIX i XX wieku / Kaschuben und Pommern im 19. und 20. Jahrhundert, [w:] Pomorze – mała ojczyzna Kaszubów. (Historia i współczesność) / Kaschubisch – Pommersche Heimat. (Geschichte und

Gegenwart), red. J. Borzyszkowski, D. Albrecht, Gdańsk / Danzig – Lubeka / Lübeck 2000, s. 286–461.

A. Bukowski, Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny, Poznań 1950, s. 343, 346–348.

Dzëczé gãsë. Antologiô kaszëbsczi pòezji (do 1990 r.), przërëchtowalë R. Drzéżdżón, G. J. Schramke, Gdiniô

J. Drzeżdżon, Wstęp, [w:] Modra struna. Antologia poezji kaszubskiej, oprac. T. Bolduan i in., Gdańsk

, s. 7.

J. Flinik, Hinterpommern – eine Literaturlandschaft in der deutschen Literatur nach 1945, Hamburg 2006.

L. Heyke Katilina, [w:] idem, Szôłôbułki. Agùst Szlôga. Katilina, Gdańsk 2002, s. 54.

L. Heyke, Swiat kaszëbsczi, [w:] Tegoż, Kaszëbsczé spiewë, Gdańsk 1999.

D. Kalinowsczi, Zymk wcyg òdnôwióny – kaszëbsczé lëteracczé òkrãżé „Zymk”, przeł. D. Majkowski, „Stegna” 2011, nr 1 (19), s. 2–8.

D. Kalinowski, Heroizm i historyzm. O dramatach polskich Stefana Bieszka, „Nasze Pomorze” 2010, nr 12, s. 273–290.

D. Kalinowski, Ścinanié Kanië Jana Rompskiego. Dawna i współczesna moc rytuału, „Acta Cassubiana” XII, 2010, s. 33–47.

J. Karnowski, Powjôstka, [w:] idem, Nôwotnê Spiéwě (Wiersze kaszubskie), Poznań 1910, s. 9, 19.

J. Karnowski, Wiersze pierwotne, Gdańsk, 1978, s. 18.

J. Kęcińska, Przestrzeń geograficzna w poemacie Hieronima Derdowskiego „O panu Czorlińscim co do Pucka po

sece jachoł”, [w:] O życiu i twórczości Hieronima Derdowskiego (1852–1902), red. J. Borzyszkowski, Gdańsk–

Wejherowo 2004, s. 65–75.

J. Kęcińska, Wstęp, [w:] Leon Heyke – Świętopełk literatury kaszubskiej, red. J. Kęcińska, Gdańsk–Wejherowo 2007, s. 7; 41–52.

J. Kochanowski, Treny , tłum. Janusz Mamelski, Jiscënczi, Gdynia 2011 (wydanie pierwsze w 2008).

A. Kościelecka, P. Dzianisz, Nadbałtyckie spotkania, Gdańsk 2004; Literatura Wybrzeża po 1980 roku, red. T. Arendt, K. Turo, Pelpin 2004.

A. Kuik-Kalinowska, D. Kalinowski, Od Smętka do Stolema. Wokół literatury Kaszub, Gdańsk–Słupsk 2009.

A. Kuik-Kalinowska, Tatczëzna. Literackie przestrzenie Kaszub, Gdańsk–Słupsk 2011.

W. Knütel, Verlorene Heimat als literarische Provinz: Stolp und seine pommersche Umgebung in der deutsche Literatur nach 1945, Frankfurt/ Main 2002.

A. Kuik-Kalinowska, Tatczëzna. Literackie przestrzenie Kaszub, Gdańsk–Słupsk 2011, zw. s. 147–177.

Kresy i pogranicza. Historia, kultura, obyczaje, Olsztyn 1995; Utracona ojczyzna. Przymusowe wysiedlenia, deportacje i przesiedlenia jako wspólne doświadczenie, red. H. Orłowski, A. Sakson, Poznań 1996.

E. Kruk, Kultura i jej wartości w piśmiennictwie ziem pruskich, czyli dialog kultur w kontekście mitologii „kresów północnych”, [w:] „Życie i przygody Remusa” Aleksandra Majkowskiego. Powieść regionalna czy arcydzieło europejskie, red. T. Linkner, Słupsk 1999, s. 11–24.

G. Labuda, Dzieje Kaszubów w „historiach Kaszub i Kaszubów”, [w:] idem, Historia Kaszubów w dziejach Pomorza, t. I: Czasy średniowieczne, Gdańsk 2006, s. 11.

T. Linkner, Heroiczna biografia Remusa. W zwierciadle mitu i kaszubskich wierzeń, Gdańsk 1996; „Życie i przygody Remusa” Aleksandra Majkowskiego. Powieść regionalna czy arcydzieło europejskie, red. T. Linkner, Słupsk 1999.

Literatura kaszubska w nauce – edukacji – życiu publicznym, red. Z. Zielonka, Gdańsk 2007.

A. Majkowski, Żëcé i przigodë Remusa. Zvjercadło kaszubski, oprac. i przypisy: J. Treder, wstęp: J. Borzyszkowski, A. Kuik-Kalinowska, J. Treder, Gdańsk 2010, s. 625–626.

Mniejszości narodowe i wyznaniowe na Pomorzu w XIX i XX wieku, red. M. Wojciechowski, Toruń 1998, s. 5–292.

Mësla dzecka. Antologiô kaszëbsczich wiérztów dlô dzôtków i młodzëznë, oprac. E. i E. Pryczkowscy, Banino 2001.

A. Mickiewicz, Pón Tadeùsz, tłum.Stanisława Janke, Wejherowo 2010.

A. Mickiewicz, Sonety krymskie tłum. Stanisław Janke, Krimsczé sonetë, Wejherowo 1998.

C. Obrach-Prondzyński, W stronę socjologii i antropologii literatury kaszubskiej, [w:] Literatura kaszubska w nauce – edukacji – życiu publicznym, red. Z. Zielonka, Gdańsk 2007, s. 165.

O koncepcji pomorskiego tygla kultur pisałam w nocie Der Pommerische Kulturtiegel. Zur der literarischen

Pogranicza literatury. Księga ofiarowana Profesorowi Januszowi Maciejewskiemu na jego siedemdziesięciolecie, red. G. Borkowska, J. Wójcicki, Warszawa 2001.

Pożegnanie paradygmatu? Etnologia wobec współczesności. Studia poświęcone pamięci Profesora Józefa Burszty, red. W. J. Burszta, J. Damrosz, Warszawa 1994.

Pro memoria Stefan Bieszk (1895– 1964), zebrał oprac. wstęp i koment. J. Borzyszkowski, Gdańsk 2013.

A. Sakson Znaczenie kultury ludowej w procesie kształtowania się tożsamości regionalnej, [w:] V Konferencja Słowińsko-Kaszubska, red. W. Łysiak, Poznań 1999, s. 191.

J. Samp, Literatura kaszubska / Kaschubische Literatur, [w:] Pomorze – mała ojczyzna Kaszubów…, op. cit.;

J. Samp, Zanim staniesz się niemy w mowie ojców, [w:] Poezja rodnej mowy, Gdańsk 1985, s. 5–59.

Skrë ùsôdzkòwi mòcë. Antologiô kaszëbsczi pòezji (1991–2008), przërëchtowôł G. J. Schramke, Gdiniô 2010.

W. Mańczak, O pochodzeniu i dialekcie Kaszubów, Gdańsk 2002, s. 5–121.

R. Supranowicz, (Verlorene) Heimat – eine neue Utopie?, „Acta Neophilologica” III, 2001, s. 275–288.

B. Sychta, Tatčëzna, [w:] Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej, Wrocław 1972, t. V, s. 331.

E. Szczesiak, Mała Odyseja. Śladami Remusa, Gdańsk 1996.

R. Traba, Rozważania o magii miejsca i mitologizacji krajobrazu w Prusach Wschodnich, „Borussia” 2001, 24/25, s. 40–66.

H. Tumolska, „Podróże sentymentalne”, czyli powroty Niemców do Heimatów., [w:] eadem, Mitologia kresów zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej (1945–2000). (Szkice do dziejów kultury pogranicza), Toruń 2007, s. 218–219.

Wielkie Pomorze. Mit i literatura, red. A. Kuik-Kalinowska, Gdańsk–Słupsk 2009.

Wielkie Pomorze. Tożsamość i wielokulturowość, red. A. Kuik-Kalinowska, D. Kalinowski, Gdańsk–Słupsk 2011.