Słowa kluczowe
obraz
malarstwo XIX wieku
efekt domina
Václav Vokolek
Jak cytować
Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest analiza reprezentacji XIX wieku w wielowątkowej prozie Václava Vokolka Dominový efekt. Dzieło można uznać za kontynuację utworu Cesta do pekel, zwłaszcza jeśli za punkty wspólne uznać obrazową perspektywę oraz przekonanie, iż ludzkość znajduje się w sieci tajnych organizacji, spisków, a współcześnie różnych systemów. W tekście uwaga została skupiona na rekonstrukcji postaci Ernsta Gustava Doerella, XIX-wiecznego pejzażysty północnych Czech, w którego malarstwie odbijały się przemiany zachodzące w naturalnym krajobrazie regionu. Vokolek, wykorzystując historyczny prototyp, proponuje grę, w której może przekonanie o wszechwładzy tajnych układów odnieść do naszej współczesności, a nawet wybiegać w przyszłość.
Bibliografia
Burzka-Janik Małgorzata, 2020, Co łączy »Wędrowca nad morzem chmur« i »Kobietę w oknie« – bohaterów płócien Caspara Davida Friedricha, [w:] Literatury i kultury, red. M. Lenart, R. Wolny, Opole: Wydawnictwo UO, s. 147–158.
Doležel Lubomír, 2008, Fikce a historie v období postmoderny, Praha: Academia.
Domańska Ewa, 2014, Historiografia wyzwolenia, [w:] White Hayden, Przeszłość praktyczna, przeł. J. Burzyński i in., Kraków: Universitas, s. 273–286.
Houfek Václav, 2016, E. G. Doerell a jeho svět, „Příspěvky k ústecké vlastivědě”, č. 14, s. 44–49.
Hrbata Zdeněk, Procházka Martin, 2005, Romantismus a romantismy, Praha: Karolinum.
Janaszek-Ivaničková Halina, 2002, Nowa twarz postmodernizmu, Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Kaiser Vladimír, Šroněk Michal, 1986, Ernst Gustav Doerell. Ústí nad Labem: Severočeské nakladatelství.
Kiślak Elżbieta, Hymn o perle, [w:] Nowa Panorama Literatury Polskiej. Online: https://nplp.pl/artykul/hymn-o-perle/ [dostęp: 14.02.2023].
Lewicki Arkadiusz, 2010, Spiskowe teorie i tajne organizacje w kinie niemym, [w:] Zmowa, intryga, spisek. O tajnych układach w strukturze codzienności, red. K. Łeńska-Bąk i M. Sztandara, Opole: Wydawnictwo UO, s. 183–196.
Łeńska-Bąk Katarzyna, 2010, Wprowadzenie. O niejawnej stronie ludzkich zachowań, [w:] Zmowa, intryga, spisek. O tajnych układach w strukturze codzienności, red. K. Łeńska-Bąk i M. Sztandara, Opole: Wydawnictwo UO, s. 9–12.
Machala Lubomír, 2019, S Václavem Vokolkem o současné literatuře a dalším. Online: https://vltava.rozhlas.cz/s-vaclavem-vokolkem-o-soucasne-literature-a-dalsim-hovori-lubomir-machala-8093486 [dostęp: 01.06.2022].
Matt Peter von, 2009, Intryga. Teoria i praktyka podstępu w literaturze, przeł. I. Sellmer, A. Żychliński, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Minkner Kamil, 2010, Krytyka tradycyjnego modelu analizy teorii spiskowych w kontekście thrillerów konspiracyjnych w latach 70., [w:] Zmowa, intryga, spisek. O tajnych układach w strukturze codzienności, red. K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara, Opole: Wydawnictwo UO, s. 197–220.
Mitosek Zofia, 2003, Poznanie (w) powieści – od Balzaka do Masłowskiej, Kraków: Universitas.
Nagy Ladislav, 2016, Palimpsesty, heterotopie a krajiny. Historie v anglickém románu posledních desetiletí, Praha: Karolinum.
Nagy Ladislav 2019, Vokolkův magický román Dominový efekt. Online: https://denikn.cz/98628/vokolkuv-magicky-roman-dominovy-efekt-predstavuje-historii-jako-jeden-velky-spionazni-labyrint [dostęp: 07.06.2022].
Pająk Aleksandra, 2017, W objęciach Klio. Literackie reprezentacje wieku XIX we współczesnej prozie czeskiej, Opole: Wydawnictwo UO.
Pająk Aleksandra, 2019, »... a počínal tušit, že s obrázy to nebude jednoduché«. Ekfrastyczość (w) powieści Cesta do pekel Václava Vokolka, „Slavia” 88, s. 1, s. 30–43.
Strašnov Jindřich, 2012, Pan doktor Děčín, Děčín: Polart.
Sztandara Magdalena, 2010, Obrazy świata, »który będzie«. Spisek, konwencja czy realne zagrożenie?, [w:] Zmowa, intryga, spisek. O tajnych układach w strukturze codzienności, red. K. Łeńska-Bąk i M. Sztandara, Opole: Wydawnictwo UO, s. 241–256.
Vaníček Jakub, 2018, Dějiny v dravém toku. Online: https://denikreferendum.cz/clanek/28872-dejiny-v-dravem-tok [dostęp: 02.06.2022].
Vokolek Václav, 1999, Cesta do pekel, Praha: Triáda.
Vokolek Václav, 2015, Mezi nebem a zemí, Řevnice: Arbor vitae.
Vokolek Václav, 2018, Dominový efekt, Praha: Argo.
Wysłouch Seweryna, 2009, Ekfraza czy przekład intersemiotyczny, [w:] Ruchome granice literatury. W kręgu teorii kulturowej, red. S. Wysłouch, B. Przymuszała, Warszawa: PWN, s. 47–64.
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Aleksandra Pająk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.