Abstrakt
This text provides an interpretation of three poems, written by nineteenth century poets, that share a common theme of Autumn, with a particular attention given to the motif of a withered leaf. The author is interested how the poems in question match the elegiac convention of autumn lyric poetry and, at the same time, how each in its own way tries to overcome this convention. In Odpowiedź na list written by Stefan Garczyński, the acceptance of passing is concurrently met with defiance, expressed in a language of paradoxical metaphor. Teofil Lenartowicz in his Liście zwiędłe breaches the formal elegiac tone with the application of underlying vitalistic overtones included in the poem. Adam Asnyk’s Zwiędły listek, through a superposition of metonymies, achieves the effect of multilayered mediation and erasure of the trace of experience. The reading and understanding of the three poems, composed in Romanticism and post-Romanticism periods, make it possible to observe, fragmentarily of course, the multiplicity of different poetic attitudes that accompany the process of re-enchantment of the world.
Bibliografia
Abrams M.H., Zwierciadło i lampa. Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. M.B. Fedewicz, Gdańsk 2003.
Asnyk A., Poezye, t. 1–3, Warszawa 1898.
Asnyk A., [Przemówienie nad trumną Lenartowicza], w: Głosy o Lenartowiczu, wybór, oprac. P. Hertz, Kraków 1976.
Bielik-Robson A., Racjonalność romantyzmu, w: Romantyzm i nowoczesność, red. M. Kuziak, Kraków 2009.
Brodziński K., O elegii, w: Wybór pism, oprac. A. Witkowska, Wrocław 1966.
Budrewicz T., „Świeża poezja” gór, w: Wiersze pozytywistów. Interpretacje, Katowice 2000.
Danek D., O tytule utworu literackiego, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 4.
Derrida J., O gramatologii, przeł. B. Banasiak, Warszawa 1999.
Długosz-Kurczabowa K., Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.
Garczyński S., Odpowiedź na list, w: Poezye Stefana Garczyńskiego, Przemyśl 1882.
Janion M., Wiersze sieroce Lenartowicza, „Pamiętnik Literacki” 1972, z. 4.
Kuczera-Chachulska B., Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku, Warszawa 2002.
Lenartowicz T., Wybór poezyj, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1972.
Lévinas E., Ślad innego, przeł. B. Baran, w: Filozofia dialogu, oprac. B. Baran, Kraków 1991.
Listy Stefana Garczyńskiego, oprac. P. Mączewski, „Myśl Narodowa” 1933, nr 35.
Mocarska-Tycowa Z., Wybory i konieczność. Poezja Adama Asnyka wobec gustów estetycznych i najważniejszych pytań swoich czasów, Toruń 1990.
Nietzsche F., O prawdzie i kłamstwie w pozamoralnym sensie, przeł. B. Baran, w: Pisma pozostałe, Kraków 2004.
Nowicka E., Postylion niesie pisanie... Szkice o romantycznym liście poetyckim, Poznań 1993.
Nowakowski J., Wstęp, w: T. Lenartowicz, Wybór poezyj, oprac. J. Nowakowski, Wrocław 1972.
Ricoeur P., Czas i opowieść, t. 3: Czas opowiadany, przeł. U. Zbrzeźniak, Kraków 2008.
Ricoeur, Pamięć. Historia. Zapomnienie, przeł. J. Margański, Kraków 2006.
Seweryn D., Zimowe gry literackie, w: „...jak tam zaszedłeś”. Mickiewicz w szkole klasycznej, Lublin 1997.
Skibińska M., Słowiczy niepokój – o cienistych rejonach idylli w poezji Teofila Lenartowicza, „Literatura Ludowa” 2007, nr 1.
Szeląg Z., Stefan Garczyński. Zarys biografii, Kielce 1983.
Szeląg Z., Wstęp, w: S. Garczyński, Wybór poezji, Warszawa 1985.
Zgorzelski C., Wstęp, w: A. Mickiewicz, Wybór poezyj, t. 1, oprac. C. Zgorzelski, Wrocław 1986.
Żeleński (Boy) T., Spowiedź poety, w: Pisma, t. 1: Słówka, Warszawa 1956.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).