Słowa kluczowe
Gambara
character in opera
music and literature
philosophy of music
Jak cytować
Abstrakt
The article discusses the fragment of Balzac’s short story Gambara in which the titular character discusses his opera. The focal point of this article is a character from the opera written by Paolo Gambara – Muhammad. The elements used to build the character (character traits, transformations, biography, relationships with his environment, actions, emotions etc.) were analysed in the context of the musical means used to present them and of the entire short story. The background of this analysis consists of a short overview of the philosophical ideas about music and science expressed by Gambara in order to better present the sources of his ideas and the musical solutions that he used.
Bibliografia
Aït-Oumeziane Djamel (2011), Le nom propre de Mahomet dans les quinze récits d’Honoré De Balzac. Orientations pour l’analyse de la nomination de „l’Autre” en discours, „Synergies Algérie”, nr 14, s. 25–34.
Anderson Amanda, Felski Rita, Moi Toril (2019), Character: Three Inquiries in Literary Studies, Chicago University Press, Chicago, https://doi.org/10.7208/chicago/9780226658834.001.0001.
Andréoli Max (1994), Sublime et parodie dans les „Contes artistes” de Balzac, „L’Année balzacienne”, nr 15, s. 7–38.
Balzac Honoré de (1876), Correspondance de H. de Balzac, 1819–1850. Avec un beau portrait gravé par Gustave Lévy, t. 1, Calman Lévy, Paris.
Balzac Honoré de (1990), Lettres à Madame Hanska, 1832–1844, t. 1, red. Roger Pierrot, Robert Lafont, Paris.
Balzac Honoré de (2006), Correspondance de H. de Balzac, 1809–1835, t. 1, red. Roger Pierrot, Hervé Yon, Gallimard, Paris.
Balzak Honoriusz (1964), Gambara, w: tegoż, Komedia ludzka, t. 22, przeł. Julian Rogoziński, Czytelnik, Warszawa, s. 35–95.(Skrót: G)
Barricelli Jean-Pierre (1964), Balzac and Beethoven. The growth of a concept, „Modern Language Quarterly”, nr 25, s. 412–424, https://doi.org/10.1215/00267929-25-4-412.
Barricelli Jean-Pierre (2017), Balzac and Music: Its Place and Meaningin His Life and Work, Routledge, New York, https://doi.org/10.4324/9781315617640 13.
Baron Anne-Marie (2021), Balzac lecteur de Louis-Claude de Saint-Martin, „L’Année balzacienne”, nr 22, s. 125–141, https://doi.org/10.3917/balz.022.0125.
Baudry Marie (2011), Balzac au piano: le partage du sensible, „L’Année balzacienne”, nr 12, s. 427–445, https://doi.org/10.3917/balz.012.0427.
Berlioz Hector (1844), Traité d’Instrumentation et d’Orchestration, Lemoine & Cie, Paris.
Bernhart Walter, Lawrence Kramer, red. (2014), On Voice, Rodopi, Amsterdam, https://doi.org/10.1163/9789401210683.
Brzoska Matthias (1983), „Mahomet’ et ‘Robert-le-Diable”: l’esthétique musicale dans „Gambara”, „L’Année balzacienne”, nr 4, s. 51–78.
Całek Anita (2016), Fantastyka w operowych dekoracjach, w: Opera w kulturze, red. Małgorzata Sokalska, Avalon, Kraków, s. 159–188.
Castanet Pierre-Albert (2001), Regards sur Balzac et la musique, w: Honoré de Balzac et la musique, red. Pierre-Albert Castanet, Michel de Maule, Paris, s. 3–37.
Castel Louis Bertrand (1740), Optique des couleurs fondée sur les simples observations & tournée sur-tout à la pratique de la peinture, de la teinture & des autres arts coloristes, Briasson, Paris.
Chateaubriand François-René de (1802), Le Génie du Christianisme, Migneret, Paris.
Chladni Ernst (1809), Traité d’acoustique, Courcier, Paris.
Citron Pierre (1967), Autour de Gambara II: Gambara, Strunz et Beethoven, „L’Année balzacienne”, nr 8, s. 157–163.
Cruz Gabriela (2020), Grand Illusion: Phantasmagoria in Nineteenth-Century Opera, Oxford Scholarship, Oxford, https://doi.org/10.1093/oso/9780190915056.001.0001.
Delattre Geneviève (1983), Andrea Marcosini et les tribulations du romancier dans „Gambara”, „L’Année balzacienne”, nr 4, s. 79–91.
Ellis Katharine (2004), The Uses of Fiction: contes and nouvelles in the „Revue et Gazette musicale de Paris”, 1834–1844, „Revue de Musicologie”, t. 90, nr 2, s. 253–281.
Fétis François-Joseph (1830), La musique mise à la portée de tout le monde. Exposé succinct de tout ce qui est nécessaire pour juger de cet art, et pour en parler sans l’avoir étudié, A. Mesnier, Paris.
Fétis François-Joseph (1840), Esquisse de l’histoire de l’harmonie. Considérée comme art et comme science systématique, Bourgogne et Martinet, Paris.
Fortassier Rose (1965), Balzac et l’opéra, „Cahiers de l’Association internationale des études françaises”, nr 17, s. 25–36, https://doi.org/10.3406/caief.1965.2276.
Framery Nicolas-Etienne (1802), Discours qui a remporté le prix de la musique et de la déclamation proposé par la Classe de Littérature et Beaux-Arts de l’Institut de France […], Pougens, Paris.
Gamrat Małgorzata (2019), Musique et vie intérieure chez Balzac, „The Balzac Review / Revue Balzac”, nr 2, s. 111–128.
Gamrat Małgorzata (2020), Opera to czy oratorium: „Mojżesz w Egipcie” Rossiniego według Balzaka, w: Kantata i oratorium w historii kultury polskiej, red. Elżbieta Nowicka, Alina Borkowska-Rychlewska, Wydawnictwo PTPN, Poznań, s. 179–196.
Gamrat Małgorzata (2022), Balzac et les compositeurs. Une collaboration qui a enrichi la littérature, „L’Année balzacienne”, nr 23, s. 175–194.
Grétry André Ernest Modeste (1797), Mémoires, ou Essais sur la musique, Imprimerie de la république, Paris.
Guichard Léon (1955), La musique et les lettres au temps du romantisme, Presses Universitaires de France, Paris.
Hagberg Garry L., red. (2016), Fictional Characters, Real Problems: The Search for Ethical Content in Literature, Oxford University Press, Oxford, https://doi.org/10.4000/books.pur.30884.
Jamain Claude (2004), Balzac et la musique, w: tegoż, Idée de la voix. Études sur le lyrisme occidental, Presses Universitaires de Rennes, Rennes, s. 177–194.
Knapp Bettina L. (1986), Balzac’s „Gambara”: Music Is a Science and an Art, „Nineteenth-Century French Studies”, nr 15 (1–2), s. 62–69.
Lamartine Alphonse de (1820), Méditations poétiques. Au dépot de la librairie grecque-latine-allemande, Librairie Grecque-Latine--Allemande, Paris.
Lamartine Alphonse de (1830), Harmonies poétiques et religieuses, Gosselin, Paris.
Landi Michela (2020), Le fantastique en scène. Surnaturalisme, ironie et musique chez Balzac, w: Frontières et limites de la littérature fantastique, red. Patrick Marot, Garnier, Paris, s. 357–373.
Massol-Bédoin Chantal (1986), L’artiste ou l’imposture. Le secret du „Chefd’oeuvre inconnu” de Balzac, „Romantisme”, nr 54, s. 44–57, https://doi.org/10.3406/roman.1986.4843.
Méra Brigitte (2006), Le roman philosophique balzacien et la passion de l’absolu, „L’Année balzacienne”, nr 7, s. 161–178, https://doi.org/10.3917/balz.007.0161.
Neubauer John (2017), The Persistence of Voice: Instrumental Musicand Romantic Orality, Brill, Leiden, https://doi.org/10.1163/9789004343368.
Pugh Anthony R. (1966), Balzac’s Beethoven: A Note On „Gambara”, „Romance Notes”, vol. 8, nr 1, s. 43–46.
Panchout Anne (1999), Gambara et le „Panharmonicon”, w: L’Artiste selon Balzac: entre la toise du savant et le vertige du fou, red. Paris-Musees, Maison de Balzac, Paris, s. 190–198.
Rameau Jean-Philippe (1722), Traité de l’harmonie réduite à ses principes naturels, Ballard, Paris.
Reicha Antoine (1814), Traité de mélodie abstraction faite de ses rapports avec l’harmonie, J. L. Scherff, Paris.
Reicha Antoine (1818), Cours de composition musicale ou traité complet et raisoné d’harmonie pratique, Gambaro, Paris.
Rousseau Jean-Jacques (1768), Dictionnaire de Musique, Chez la veuve Duchesne, Paris.
Rousseau Jean-Jacques (1781), Essai sur l’origine des langues, Du Peyrou, Genève.
Senancour Étienne Pivert de (1804), Obermann, Cérioux, Paris.
Terme Renaud (2016), La perception de l’islam par les élites françaises (1830–1914), [praca doktorska], Université Michel de Montaigne – Bordeaux III, Bordeaux.
Tilby Michaël (2006), Balzac et le jeu parodique dans „Gambara”, „L’Année balzacienne”, nr 7, s. 83–117, https://doi.org/10.3917/balz.007.0083.
Villoteau Guillaume André (1807), Recherches sur l’analogie de la musique avec les arts qui ont pour objet l’imitation du langage, pour servir d’introduction à l’étude des principes naturels de cet art, L’imprimerie Impériale, Paris.
Williams Simon (2014), The vocal Persona of Jussi Björling, w: On Voice, red. Walter Bernhart, Lawrence Kramer, Rodopi, Amsterdam, s. 29–42, https://doi.org/10.1163/9789401210683_003.
Licencja
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).