Słowa kluczowe
Bogdan Zakrzewski
academic letters
the history of Polish studies
Jak cytować
Abstrakt
The article presents an image of professor Roman Pollak based on a collection of letters from Bogdan Zakrzewski (from the Archive of the Polish Academy of Sciences in Poznan), Pollak’s letters to the former student of his (since 2013, held in the Special Archive of the Ossoliński National Institute) and the reminiscences of Barbara Zakrzewska (in particular, the ones not published before the fall of communism in Poland). The analysis of the subject material presents a portrait of the professor as a renowned teacher, a demanding and kind lecturer, an open-minded scientist passionate especially about the Polish-Italian relationships and a skilled organiser of academic life who remained independent under the communist regime. The article emphasises the importance of the correspondence between the two professors for understanding the history of early postwar and subsequent Polish studies in Poznan and Wrocław, the history of “Pamiętnik Literacki” (Literary Memoir) and other research of both scholars. It also underscores the value of the analysed letters for determining the fate of those who graduated from Polish studies in Poznań thanks to the fact that professor Pollak maintained contacts with them after their graduation and supported them later in life.
Bibliografia
ABZ – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Archiwum Bogdana Zakrzewskiego, sygn. Akc. 112/13/3.
APANP – Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu, Materiały Romana Pollaka, sygn. P. III-63, teczka 245.
APP – Archiwum Państwowe w Poznaniu, t. 35, [kopie listów Stanisława Pigonia z Biblioteki Jagiellońskiej: Korespondencja Stanisława Pigonia, teka 67: Pollak Roman, sygn. 10810.III], sygn. 2009 D 73/149 [CD].
Minipamiętnik – Roman Pollak, Minipamiętnik [rkp.], [własność rodziny].
Zakrzewski Bogdan (1947), Sienkiewicz i Brandt [masz.], rozprawa doktorska, Poznań, [miejsce przechowywania: Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu].
Ariosto Ludovico (1965), Orland szalony, przeł. Piotr Kochanowski, oprac. Roman Pollak, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Buchwald-Pelcowa Paulina (1967), Sesja naukowa poświęcona twórczości Piotra Kochanowskiego, „Biuletyn Polonistyczny”, nr 10/29, s. 109–115.
Dabertowa Eugenia Renia (2010), Osobowym przez czas. Szkice z pamięci, [s.n.], Poznań.
Domalanus Anna, Mamczak-Gadkowska Irena, Sak Monika i in., wyd. (2020), Protokoły posiedzeń Senatu Uniwersytetu Poznańskiego 1919–1939, t. 2: 4 IX 1925–7 VII 1931, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Dworzaczek Włodzimierz i in., kom. red. (1962), Munera litteraria. Księga ku czci Profesora Romana Pollaka, PWN, Poznań.
Frelkiewicz Maria (1938), Julia Molińska-Woykowska. Próba monografii, Zarządu stoł. miasta Poznania, Poznań.
Grzeszczuk Stanisław (1971), W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r.), red. T. Ulewicz, Wrocław 1970 [rec.], „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 262–276.
Kasprzycka-Strauchowa Zofia (1935), Don Juan poznański – Ryszard Berwiński, „Przegląd Współczesny”, nr 162, s. 58–77.
Kordecki Augustyn (1956), Pamiętnik oblężenia Częstochowy 1655 r., wstęp Jan Tokarski, Veritas, Londyn.
Korespondencja – Roman Pollak – Giovanni Maver. Korespondencja (1925–1969), przekład listów Giovanniego Mavera z języka włoskiego Joanna Dimke-Kamola, Agnieszka Domaradzka, wstęp i opracowanie komentarza Marcin Rabenda, red. nauk. Barbara Judkowiak, Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań 2013.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok szkolny 1933/34 za rektoratu prof. dr. Stanisława Rungego (1935), Drukarnia Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań.
Kronika Uniwersytetu Poznańskiego za rok 1936/37 za rektoratu prof. dr. Antoniego Peretiatkowicza (1937), Drukarnia Uniwersytetu Poznańskiego, Poznań.
Leskiewiczowa Janina, red. (1988), Ziemiaństwo polskie 1920–1945. Zbiór prac o dziejach warstwy i ludzi, PWN, Warszawa.
Lijewska Elżbieta (2019), Bogdan Zakrzewski na Uniwersytecie Poznańskim, w: Stulecie poznańskiej polonistyki (1919–2019), t. 3: Nauka o literaturze (po roku 1945), red. Sewryna Wysłouch, Barbara Judkowiak, Anna Piotrowicz i in., Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, s. 291–308.
Lijewska Elżbieta, oprac. (2023), Pierwszy dzień w Poznaniu… Kartka z pamiętnika Bogdana Zakrzewskiego, https://wfpik.amu.edu.pl/biblioteka-wfpik/z-dziejow-polonistyki-poznanskiej [dostęp: 10.12.2023].
Marciniak Anna (2002), Roman Pollak (1887–1972). Badacz literatury staropolskiej, znawca romantyzmu, ambasador kultury polskiej we Włoszech, „Życie Uniwersyteckie”, nr 2, s. 12–15.
Pasek Jan Chryzostom (1963), Pamiętniki, oprac., wstęp Roman Pollak, PIW, Warszawa.
Pollak Roman (1910), „Wojna Chocimska” Potockiego a „Goffred” Tassa w przekładzie Kochanowskiego, „Biblioteka Warszawska”, t. 3, s. 468–495.
Pollak Roman (1954), Enrico Damiani (1892–1953). Wspomnienie pośmiertne, „Pamiętnik Literacki”, z. 3, s. 364–367.
Pollak Roman (1971), W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r.), red. T. Ulewicz, Wrocław 1970 [rec.], „Przegląd Humanistyczny”, nr 2, s. 173–179.
Polonistyka w konspiracji. Wspomnienia Barbary Surzyńskiej-Zakrzewskiej (2023), https://wfpik.amu.edu.pl/biblioteka-wfpik/z-dziejow-polonistyki-poznanskiej [dostęp: 19.12.2023].
Prażmowski Mieczysław (1963), Działalność naukowa i pedagogiczna Stanisława Dobrzyckiego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
Rogalski Aleksander (1987), Wspomnienia i przypomnienia. Z życia kulturalnego Poznania, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Słowiński Lech (1973), Z żałobnej karty. Wspomnienie o profesorze Romanie Pollaku, „Kronika Miasta Poznania”, nr 3, s. 114–119.
Teresińska Izabella (2014), „Białe czapki wszędzie wiodą prym…” Polonistyka tuż po wojnie, https://wfpik.amu.edu.pl/biblioteka-wfpik/z-dziejow-polonistyki-poznanskiej [dostęp: 19.12.2023].
Tragiczna śmierć studenta (1938), „Dziennik Bydgoski”, nr 124, s. 9.
Tyc Teodor (1931), Pamiętnik, przedm. Julian Rzóska, Komitet Wydawniczy Bernard Chrzanowski, Poznań.
[Ulewicz Tadeusz, red.] (1970), W kręgu „Gofreda” i „Orlanda”. Księga pamiątkowa sesji naukowej Piotra Kochanowskiego (w Krakowie, dnia 4–6 kwietnia 1967 r.), Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Ursel Marian (2004), Profesor Bogdan Zakrzewski – historyk literatury, folklorysta, edytor, śląskoznawca, redaktor, doktor „honoris causa” Uniwersytetu Wrocławskiego, w: Śląska Republika Uczonych / Schlesische Gelehrtenrepublik / Slezská Vědecká Obec, t. 1, red. Marek Hałub, Anna Mańko-Matysiak, Atut, Wrocław, s. 726–744.
Walczak Bogdan (2019), Roman Pollak – rektor tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich w latach 1943–1945, w: Stulecie poznańskiej polonistyki (1919–2019), t. 1: Okres międzywojenny i lata okupacji, red. Barbara Judkowiak, Seweryna Wysłouch, Sylwia Karolak i in., Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, Poznań, s. 173–188.
Warzecha Franciszek (1969), Moim jesteś, Opole, w: Wspomnienia chłopów z lat 1939–1948, t. 1: Reduty wiejskie, wybór i oprac. Wanda Chodorowska, Zdzisław Lubowicz, Mieczysław Róg-Świostek, [red. Bożena Wilochowa], Książka i Wiedza, Warszawa, s. 13–66.
Weintraub Wiktor (1994), O współczesnych i o sobie. Wspomnienia, sylwetki, szkice literackie, oprac. i wstęp Stanisław Barańczak, Znak, Kraków.
Wikarjak Jan, oprac. (1972), Uniwersytet Ziem Zachodnich i tajne kursy uniwersyteckie. Pokłosie wspomnień, UAM, Poznań.
Zakrzewska Barbara (2016), Było… Wrocławsko-wielkopolska historia domowa, [oprac. Aleksandra Solarewicz], Agencja Wydawnicza a linea, Wrocław.
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autorzy
Autorzy tekstów przyjętych do publikacji w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” są zobowiązani do wypełnienia, podpisania i odesłania na adres redakcji umowy o udzielenie nieodpłatnej licencji do utworów, z zobowiązaniem do udzielania sublicencji CC.
Zgodnie z umową, autorzy tekstów opublikowanych w czasopiśmie „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” udzielają Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji oraz zezwalają na użycie sublicencji Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-ND 4.0).
Autorzy zachowują prawa do dalszego, swobodnego rozporządzania utworem.
Użytkownicy
Zainteresowani użytkownicy internetu uprawnieni są do korzystania z utworów opublikowanych od 2016 roku w „Poznańskich Studiach Polonistycznych. Serii Literackiej” pod następującymi warunkami:
- uznanie autorstwa – obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem, informacji, o autorstwie, tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, DOI) oraz samej licencji;
- bez tworzenia utworów zależnych – utwór musi być zachowany w oryginalnej postaci, nie można bez zgody twórcy rozpowszechniać np. tłumaczeń, opracowań.
Do wszystkich tekstów opublikowanych przed 2016 r. prawa autorskie są zastrzeżone.
Inne
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).