Słowa kluczowe
pamięć indywidualna
predykaty pamięci
proces zapamiętywania
dyskurs pamiętnikarski
Jak cytować
Abstrakt
W artykule poddano analizie pamięć autobiografi czną jako proces spowodowany chęcią pamiętnikarza-adresanta głębiej wniknąć w swoje wewnętrzne „Ja”, jak najlepiej zrozumieć samego siebie, swoją przeszłość, osiągnąć sens istnienia. Określono subiektywne czynniki, które wpływają na zdolność pamięci do transformacji. Skoncentrowano uwagę na sytuacji medialnej pamięci autobiografi cznej w strukturze dyskursu pamiętnikarskiego, wskazano na jej zdolność identyfi kacji autora — nadawcy wypowiedzi. Przedstawiono niezbędne dla wielostronnego rozumienia achanizmów pamięci autobiografi cznej funkcje intersubiektywną, intrasubiektywną oraz egzystencjalną, wyodrębniono markery językowe, które biorą aktywny udział w dyskursie pamiętnikarskim. Dyskurs pamiętnikarski omówiono jako szczególny rodzaj dialogu pamiętnikarza z samym sobą, z umownym nadawcą-odbiorcą, epoką, przyszłością.Bibliografia
Бахтин М. М., Проблема речевых жанров, [в:] Эстетика словесного творчества, сост. С. Г. Бочаров, 2-е изд., Москва 1986.
Бондаревська І., Пам’ятати і забувати. Есе про політику пам’яті, [в:] „Філософська думка”, 2014, № 6, с. 46–61.
Брагина Н. Г., Память в языке и культуре, Москва 2007. Васильев Л. М., Семантика русского глагола, Москва 1981.
Великий тлумачний словник сучасної української мови, уклад. В. Т. Бусел, Київ 2004.
Воля Олесь, Щоденник. Сорок років. 1969–2009, Київ 2011.
Гончар О. Т., Щоденники, у 3-х томах, упоряд. В. Д. Гончар, т. 1 (1943–1967), т. 2 (1968– 1983), т. 3 (1984–1995), Київ 2002, 2003, 2004.
Довженко О., Вибрані твори, упоряд. та передм. І. Л. Михайлина, Харків 2003.
Коваленко Л. М., „Ми — люди майбутнього, ми — не минулі”, статті, рецензії, щоденники, спогади, поезії, листи, упоряд, Н. Л. Калениченко, О. Б. Поліщук, Дніпродзержинськ 2008.
Космеда Т., Ego i Alter Ego Тараса Шевченка в комунікативному просторі щоденникового дискурсу, Дрогобич 2012.
Краткий психологический словарь, общ. ред. А. В. Петровского, М. Г. Ярошевского, Ростов-на-Дону 1998.
Літературознавча енциклопедія, у 2 томах, т. 2, авт.-уклад. Ю. І. Ковалів, Київ 2007.
Лотман Ю. М., Семиосфера: культура и взрыв, Санкт-Петербург 2000.
Малик В. К., Синя книга, щоденник (записки для себе). 1958–1998, упоряд. О. В. Сиченко, Н. О. Сиченко, Полтава 2010.
Николина Н. А., Поэтика русской автобиографической прозы, 3 изд., стереотип., Москва 2017.
Нора П., Проблематика мест памяти, Франция-память, пер. с фр. Д. Хапаева, СанктПетербург 1999.
Нуркова В. В., Зеркало с памятью. Феномен фотографии: культурно-исторический анализ, Москва 2006.
Нуркова В. В., Психология, ред. В. В. Нуркова, Н. Б. Березанская, 2-е изд., перераб. и доп., Москва 2011.
Нуркова В. В., Свершенное продолжается: Психология автобиографической памяти личности, Москва 2000.
Падучева Е. В., Семантика вида и точка отсчета, [в:] „Известия АН СССР, серия литературы и языка”, Москва 1986, т. 45, № 5, с. 413–424.
Селіванова О. О., Лінгвістична енциклопедія, Полтава–Київ 2010.
Сорока Петро, Денники 2004–2005 років, Тернопіль 2006.
Сорока Петро, Душа при свічці (Діяріюш Федора Жученка), Тернопіль 2002.
Сорока Петро, Застиглий вогонь. Денники 2006 року, Тернопіль 2007.
Сорока Петро, Рік подвійних райдуг. Денники 2002 року, Тернопіль 2003.
Танюк Л. С., Лінія життя (зі щоденників), у 2 томах, т. 2 (1971–1980), Харків 2004.
Чабаненко В. А., Стилістика експресивних засобів української мови, моногр., Запоріжжя 2002.
Conway M. A., Memory and self, [v:] „Journal Memory and Languagе”, 2005, 53, p. 594–628.
Conway M. A., Singer J. A. & Tagini A., The Self and Autobiographical Memory: Correspondence and Coherence, [v:] „Social Cognition”, 2004, 22(5), p. 491–529.
References
Bahtin M. M., Problema rechevyh zhanrov [Problem of Speech Genres], [v:] E`stetika slovesnogo tvorchestva, sost. S. H. Bocharov, 2-e yzd., Moskva 1986.
Bondarevska I., Pamiataty i zabuvaty. Ese pro polityku pamiati [To Remember and to Forget. Essay on Memory Policy], [v:] „Filosofska dumka”, 2014, № 6, s. 46–61.
Bragina N. G., Pamyat’ v yazyke i kul’ture [Memory in Language Culture], Moskva 2007. Vasil’ev L. M., Semantika russkogo glagola [Semantics of Russian Verb], Moskva 1981.
Velykyi tlumachnyi slovnyk suchasnoi ukrainskoi movy [Big Explanatory Dictionary of the Ukrainian Language], uklad. V. T. Busel, Kyiv 2004.
Volia Oles, Shchodennyk. Sorok rokiv. 1969–2009 [Diary. Forty Years. 1969–2009], Kyiv 2011.
Honchar O. T., Shchodennyky [Diaries], u 3-kh tomakh, uporiad. V. D. Honchar, t. 1 (1943– 1967), t. 2 (1968–1983), t. 3 (1984–1995), Kyiv 2002, 2003, 2004.
Dovzhenko O., Vybrani tvory [Selected Works], uporiad. ta peredm. I. L. Mykhailyna, Kharkiv 2003.
Kovalenko L. M., „My — liudy maibutnoho, my — ne mynuli”, statti, retsenzii, shchodennyky, spohady, poezii, lysty [“We — People of the Future, We are not the Past”, Articles, Reviews, Diaries,Recollections, Poetry, Letters], uporiad. N. L. Kalenychenko, O. B. Polishchuk, Dniprodzerzhynsk 2008.
Kosmeda T., Ego i Alter Ego Tarasa Shevchenka v komunikatyvnomu prostori shchodennykovoho dyskursu [Ego and Alter Ego of Taras Shevchenko in Communicative Space of Diary Discourse], Drohobych 2012.
Kratkij psihologicheskij slovar’ [Concise Psychological Dictionary], obshh. red. А. V. Petrovskogo, M. G. Yаroshevskogo, Rostov-na-Donu 1998.
Literaturoznavcha entsyklopediia [Encyclopedia of Literature], u 2 tomakh, t. 2, avt.-uklad. Yu. I. Kovaliv, Kyiv 2007.
Lotman Yu. M., Semiosfera: kultura i vzryv [Semiosphere: Culture and Explosion], SanktPeterburh 2000.
Malyk V. K., Synia knyha, shchodennyk (zapysky dlia sebe). 1958–1998 [Blue Book, Diary (Notes for myself)], uporiad. O. V. Sychenko, N. O. Sychenko, Poltava 2010.
Nіkolyna N. A., Poe`tika russkoj avtobiografi cheskoj prozy [Poetics of Russian Auto biographic Prose], 3 yzd., stereotyp., Moskva 2017.
Nora P., Problematika mest pamyati, Franciya-pamyat [Problem of Memory Places, France Memory], per. s fr. D. Khapaeva, Sankt-Peterburh 1999.
Nurkova V. V., Zerkalo s pamyat’yu. Fenomen fotografi i: kul’turno-istoricheskij analiz [Mirror with Memory. Phenomenon of Photography: Cultural, Historical Analysis], Moskva 2006.
Nurkova V. V, Psihologiya [Psychology], red. V. V. Nurkova, N. B. Berezanska ya, 2-e іzd., pererab. і dop., Moskva 2011.
Nurkova V. V., Svershennoe prodolzhaetsya: Psihologiya avtobiografi cheskoj pamyati lichnosti [What Happened is Going on: Psychology Autobiography Memory of Personality], Moskva 2000.
Paducheva E. V., Semantika vida i tochka otscheta [Semantics of Type and Starting Point], [v:] „Izvestiya AN SSSR, seriуa lіteraturу і yazуka”, Moskva 1986, t. 45, № 5, s. 413–424.
Selivanova O. O., Linhvistychna entsyklopediia [Linguistic Encyclopedia], Poltava-Kyiv 2010. Soroka Petro, Dennyky 2004–2005 rokiv [Diaries 2004–2005 Years], Ternopil 2006.
Soroka Petro, Dusha pry svichtsi (Diiariiush Fedora Zhuchenka) [Soul in the Candle (Diary of Fedir Zhuchenko], Ternopil 2002.
Soroka Petro, Zastyhlyi vohon. Dennyky 2006 roku [Frozen Fire. Diary of 2006], Ternopil 2007.
Soroka Petro, Rik podviinykh raiduh. Dennyky 2002 roku [Year of Double Rainbows. Diary of 2002], Ternopil 2003.
Licencja
- Autor oświadcza, że przysługują mu osobiste i majątkowe prawa autorskie do Utworu oraz że nie są one ograniczone w zakresie objętym niniejszą Umową, oraz że utwór jest dziełem oryginalnym i nie narusza majątkowych lub osobistych praw autorskich innych osób.
- Autor udziela Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu niewyłącznej i nieodpłatnej licencji na korzystanie z Utworu bez ograniczeń terytorialnych i przez czas nieokreślony na następujących polach eksploatacji:
2.1. wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy Utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2.2. wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy Utworu;
2.3. publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym;
2.4. włączenie Utworu w skład utworu zbiorowego;
2.5. wprowadzanie Utworu w postacie elektronicznej na platformy elektroniczne lub inne wprowadzanie Utworu w postaci elektronicznej do Internetu, Intranetu, Extranetu lub innej sieci;
2.6. rozpowszechnianie Utworu w postaci elektronicznej w Internecie, Intranecie, Extranetu lub innej sieci, w pracy zbiorowej jak również samodzielnie;
2.7. udostępnianie Utworu w wersji elektronicznej w taki sposób, by każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym, w szczególności za pośrednictwem Internetu, Intranetu, Extranetu lin innej sieci;
2.8. udostępnianie Utworu zgodnie z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons. - Autor zezwala Uniwersytetowi im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na:
3.1. nieodpłatne korzystanie i rozporządzanie prawami do opracowań Utworu i tymi opracowaniami.
3.2. wysyłanie metadanych Utworu oraz Utworu do komercyjnych i niekomercyjnych baz danych indeksujących czasopisma. - Autor upoważnia i zobowiązuje Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu do udzielania osobom trzecim dalszych licencji (sublicencji) do Utworu oraz do innych materiałów, w tym utworów zależnych lub opracowań zawierających lub powstałych w oparciu o Utwór, przy czym postanowienia takich sublicencji będą tożsame z wzorcem licencji Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International (CC BY-NC-SA 4.0) lub innej wersji językowej tej licencji lub którejkolwiek późniejszej wersji tej licencji, opublikowanej przez organizację Creative Commons Tym samym uprawnia wszystkich zainteresowanych do korzystania z utworu wyłącznie w celach niekomercyjnych pod następującymi warunkami:
4.1. uznanie autorstwa czyli obowiązek podania wraz z rozpowszechnionym utworem informacji, o autorstwie tytule, źródle (odnośniki do oryginalnego utworu, doi) oraz samej licencji;
4.2. na tych samych warunkach, wolno rozpowszechniać utwory zależne jedynie na licencji identycznej to tej, na jakiej udostępniono utwór oryginalny. - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jest zobowiązany do:
5.1. udostępniania Utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym bez ograniczeń technicznych;
5.2. poprawnego informowania osób, którym Utwór będzie udostępniany o udzielonych im sublicencjach w sposób umożliwiający odbiorcom zapoznanie się z nimi.
Pozostałe postanowienia
- Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zachowuje prawo do czasopisma jako całości (układ, forma graficzna, tytuł, projekt okładki, logo itp.).